Đó là trường hợp của bệnh nhân N.T.D (65 tuổi, ngụ tại TPHCM). Bà D nhập viện trong tình trạng đau dữ dội vùng cột sống lưng sau té ngã nhẹ do bước hụt chân ở cầu thang. Bà cho biết do vội vàng và bước 2 bậc thang cùng lúc nên hụt chân té, sợ đập đầu nên bà chống tay và đập mông xuống nền gạch. Khi nhập viện, các bác sĩ phát hiện ra bà bị gãy kín 2 đốt sống thắt lưng và gãy 1/3 dưới xương cẳng tay.

Theo PGS.TS. BS Cao Thanh Ngọc - Trưởng khoa Nội cơ xương khớp, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, té ngã là một sự kiện phổ biến trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với người cao tuổi. Thoạt nhìn, việc bị té ngã nhẹ có vẻ không đáng lo ngại, nhưng thực tế lại cho thấy những hậu quả nghiêm trọng hơn rất nhiều. Một cú ngã nhẹ có thể dẫn đến gãy xương, mất khả năng vận động và thậm chí ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.

Tại sao té nhẹ có thể gây ra chấn thương nặng?

Té ngã nhẹ ở người bình thường không gây ảnh hưởng nghiêm trọng nhưng ở những người loãng xương thì có thể gây hậu quả khôn lường. PGS.TS.BS Cao Thanh Ngọc cho biết, loãng xương là tình trạng giảm mật độ xương làm cho xương trở nên yếu, giòn hơn, dễ gãy hơn so với bình thường.

Loãng xương là một kẻ thù thầm lặng, âm thầm phát triển trong cơ thể mà không có bất kỳ triệu chứng nào rõ rệt. Khi chúng ta bị loãng xương, xương trở nên giòn và dễ gãy hơn, ngay cả với những tác động nhỏ nhất. Điều này giải thích tại sao những cú té ngã nhẹ - mà lẽ ra xương khỏe mạnh có thể chịu đựng được - lại có thể gây ra gãy xương nghiêm trọng ở người bị loãng xương. Nhiều người chỉ phát hiện ra mình bị loãng xương sau khi đã xảy ra gãy xương, thường là sau một cú ngã nhẹ tưởng chừng vô hại.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), loãng xương là nguyên nhân chính của gãy xương ở người cao tuổi. Khoảng 1/3 phụ nữ và 1/5 nam giới trên 50 tuổi sẽ trải qua gãy xương do loãng xương trong suốt cuộc đời của họ. Ở Việt Nam, tỷ lệ loãng xương đang tăng lên đáng kể, đặc biệt là khi dân số già hóa. Những con số này cho thấy một bức tranh rõ ràng về mối đe dọa mà loãng xương đang gây ra cho sức khỏe cộng đồng.

Một trong những thách thức lớn nhất trong việc phòng ngừa loãng xương là nó thường không có triệu chứng. Nhiều người chỉ biết mình bị loãng xương sau khi xảy ra một sự cố gãy xương. Điều này tạo ra một nguy cơ tiềm ẩn lớn, vì việc phát hiện và điều trị sớm có thể giúp ngăn ngừa những hậu quả nghiêm trọng.

Tầm soát và điều trị loãng xương - Đừng đợi tới khi gãy xương

Việc tầm soát loãng xương là một bước quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe xương. Đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao, việc tầm soát định kỳ có thể giúp phát hiện sớm loãng xương và bắt đầu điều trị kịp thời.

Bà D cũng đã được tầm soát loãng xương bằng đo mật độ xương nhưng sử dụng phương pháp không đúng chuẩn nên không biết mình bị loãng xương. Bệnh nhân chủ quan cho đến khi té ngã, gãy xương đốt sống và nhập viện mới biết mình bị loãng xương nặng.

Theo PGS.TS.BS Cao Thanh Ngọc, để tầm soát và chẩn đoán loãng xương, cách phổ biến và hiệu quả nhất là đo mật độ xương bằng phương pháp DXA (Dual-Energy X-ray Absorptiometry). Phương pháp này giúp đánh giá mật độ xương tại các vị trí dễ gãy như cột sống, cổ xương đùi và xác định nguy cơ gãy xương. Các phương pháp đo mật độ xương bằng cách đo ở bàn tay, đo ở gót chân không phải là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán và theo dõi điều trị.

Điều trị loãng xương

Điều trị loãng xương thường bao gồm sự kết hợp của thuốc và thay đổi lối sống. Có nhiều loại thuốc giúp giảm nguy cơ gãy xương bằng cách làm chậm quá trình mất xương hoặc tăng quá trình tạo xương. Ngoài việc sử dụng thuốc, lối sống lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương.

Chế độ dinh dưỡng giàu canxi và vitamin D, kết hợp với việc tập thể dục đều đặn, có thể giúp cải thiện sức mạnh của cơ, xương và giảm nguy cơ loãng xương. Việc tập luyện, đặc biệt là các bài tập chịu trọng lượng như đi bộ, chạy bộ, hoặc tập tạ, giúp kích thích quá trình tạo xương và duy trì mật độ xương.

Phòng ngừa loãng xương bằng cách nào?

Theo PGS.TS.BS Cao Thanh Ngọc, loãng xương là một vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của rất nhiều người, đặc biệt là người cao tuổi.

Để bảo vệ sức khỏe xương, mọi người nên chú ý đến việc tầm soát loãng xương định kỳ, đặc biệt là những người có nguy cơ cao. Đừng đợi đến khi xảy ra chấn thương mới bắt đầu quan tâm đến xương của mình.

- Đi kiểm tra sức khỏe xương định kỳ: Đặc biệt đối với những người từ 65 tuổi trở lên, phụ nữ sau mãn kinh hoặc người có yếu tố nguy cơ cao.

- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung đủ canxi và vitamin D

- Tập thể dục đều đặn: Tập các bài tập chịu trọng lượng và tăng cường cơ bắp để hỗ trợ xương.

- Thực hiện các biện pháp phòng ngừa té ngã: Giảm thiểu nguy cơ té ngã trong nhà bằng cách sắp xếp đồ đạc hợp lý, sử dụng giày dép phù hợp và cẩn thận khi di chuyển.

Trưởng khoa Nội cơ xương khớp, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM kết luận, loãng xương không chỉ là một vấn đề của tuổi già, mà là mối đe dọa âm thầm đối với sức khỏe xương của mỗi người. Việc phát hiện và điều trị sớm loãng xương có thể giúp ngăn ngừa những hậu quả nghiêm trọng, cải thiện chất lượng cuộc sống và duy trì sức khỏe bền vững.

Hãy chú ý tầm soát loãng xương ngay từ bây giờ, để bảo vệ xương khớp của bạn và tránh những chấn thương không đáng có trong tương lai.