Vì sao tay chân thường xuyên bị lạnh?

Xin hỏi BS, nguyên nhân nhiều người bị lạnh tay, lạnh chân là gì?

ThS.BS.CK2 Mai Duy Linh trả lời: Tay chân lạnh có 2 nhóm: tay chân lạnh kèm theo những biểu hiện khác, nghĩa là người này có một bệnh nào đó khiến tay chân bị lạnh và tay chân lạnh do cơ địa, hoặc tay chân lạnh do ở trong môi trường lạnh.

Tay chân lạnh sẽ có trong bệnh lý thần kinh, do những tổn thương thần kinh. Có thể do tổn thương thần kinh ngoại biên, ví dụ trường hợp hội chứng ống cổ tay, hội chứng ống cổ chân, bệnh thần kinh do đái tháo đường hoặc những bệnh thần kinh ngoại biên khác dẫn đến tổn thương thần kinh và làm rối loạn các vận mạch, co mạch ngoại biên và khiến tay chân bị lạnh.

Một số trường hợp tay chân lạnh do rối loạn hệ thần kinh thực vật. Những người bị căng thẳng cũng bị tay chân lạnh. Nhiều người bị đổ mồ hôi tay do hệ thần kinh tự chủ, hệ thần kinh thực vật gây ra.

Nguyên nhân thứ hai là do vấn đề mạch máu. Trường hợp co mạch ngoại biên ở tay và chân làm cho chúng ta bị lạnh. Tình trạng co mạch này gặp trong rất nhiều bệnh lý như thiếu máu nặng, mất máu nặng ở người bị tai nạn giao thông, xuất huyết tiêu hóa hoặc tán huyết. Những trường hợp bị suy tim nặng, bị sốc, cơ thể thiếu máu nên sẽ tạo ra phản ứng dồn máu về các cơ quan quan trọng như thận, tim, não, khiễn tay chân bị lạnh.

Tuy nhiên, một số bệnh lý như hội chứng Raynaud, mạch ở tay chân bị co, thường do gặp lạnh. Mạch máu của chúng ta cũng bị co khi gặp lạnh, nhưng những người mắc bệnh này bị co nhiều hơn và nhiều khi co luôn hoặc co kéo dài hơn so với bình thường, dẫn đến tay chân lạnh kéo dài, thường kèm theo thay đổi màu sắc ngón tay.

Ngoài ra, những bệnh lý làm xơ vữa mạch máu, như rối loạn mỡ máu kéo dài, xơ vữa động mạch ngoại biên, đái tháo đường dẫn đến xơ vữa mạch máu ở vùng tay chân và hậu quả là tắc mạch, làm cho bàn tay, bàn chân bị lạnh.

Tình trạng giảm chuyển hóa toàn thân, thường gặp nhất ở những trường hợp suy tuyến giáp, khiến toàn thân cảm thấy lạnh vì giảm chuyển hóa. Bệnh nhân chậm chạp, sợ nóng, sợ lạnh, không muốn đi tắm.

Trên đây là những nguyên nhân bệnh lý khiến bàn tay, bàn chân bị lạnh.

Những trường hợp do cơ địa hoặc do môi trường, tay chân lạnh thường xuyên nhưng chỉ hơi lạnh và thường không kèm theo biểu hiện nào khác, đặc biệt là không có rối loạn màu sắc ở tay chân cũng như không có cảm giác tê tay chân.

2 đặc điểm nhận biết lạnh tay chân do bệnh lý

Làm thế nào để phân biệt lạnh tay chân do bệnh lý và lạnh tay chân do cơ địa hoặc do môi trường, thưa BS?

ThS.BS.CK2 Mai Duy Linh trả lời: Điểm thứ nhất, ngoài cảm giác lạnh, người bệnh có những biểu hiện khác như tê tay chân, giảm cảm giác, tay chân đổi màu trắng bệch hoặc tím sậm. Người bệnh bị tụt huyết áp hoặc tăng nhịp tim, người bệnh choáng váng, chóng mặt, xây xẩm, mệt mỏi.

Điểm thứ hai là những biểu hiện mới xuất hiện đột ngột trong thời gian gần đây.

Đó là hai điểm để chúng ta nghĩ có thể bị lạnh tay chân do những bệnh lý nào đó. Còn nếu chỉ đơn giản là cảm giác lạnh tay chân, biểu hiện thường xuyên hoặc có yếu tố môi trường, thường sẽ không liên quan đến bệnh lý.

Lạnh tay chân sinh lý không ảnh hưởng đến sức khỏe

Nếu không phải do yếu tố bệnh lý mà do sinh lý bình thường, tình trạng lạnh tay chân để lâu có ảnh hưởng gì đến sức khỏe không?

ThS.BS.CK2 Mai Duy Linh trả lời: Đó là phản ứng bình thường của cơ thể nên để lâu cũng không có ảnh hưởng gì. Chỉ cần lưu ý khi gặp môi trường lạnh thì cần phải giữ ấm để tránh những biến chứng như bệnh lý cảm lạnh, đôi khi làm ảnh hưởng đến mạch máu ở bàn tay, bàn chân trong trường hợp bình thường.

Làm thế nào để đỡ lạnh tay chân?

Người có cơ địa thường xuyên lạnh thường rất khó chịu khi chuyển mùa. Có cách nào giúp tay chân của những người này ấm áp hơn không, thưa BS?

ThS.BS.CK2 Mai Duy Linh trả lời: Mang thêm quần áo ấm, mang găng, mang vớ và ủ ấm tay, xoa tay xoa chân, vận động nhiều hơn là những cách để làm giảm cảm giác lạnh vào mùa đông hoặc khi đi đến những vùng có thời tiết lạnh.

Lạnh tay chân kèm theo đau nhức, do đâu?

Nhiều người không chỉ bị lạnh bàn tay, bàn chân mà còn kèm theo đau nhức. Vậy xin hỏi BS, lạnh tay chân và đau nhức có mối liên quan như thế nào?

ThS.BS.CK2 Mai Duy Linh trả lời: Tình trạng này cũng rất thường gặp. Những trường hợp khi gặp trời lạnh, mạch máu ở tay và chân sẽ co lại và khiến cho người bệnh cảm thấy bị đau.

Có những trường hợp không chỉ đau tay chân mà còn bị đau cả người, đặc biệt là đau cổ. Nhiều trường hợp ngủ máy lạnh hoặc vừa máy lạnh vừa có quạt thì bị cứng cổ hay đau cổ vào sáng hôm sau. Đó là do co mạch máu và co cơ đi kèm để tạo nhiệt. Co cơ cả một đêm nên đến sáng cơ bị cứng, bệnh nhân bị đau.

Việc bị đau như vậy cho thấy tình trạng lạnh đã bắt đầu ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe và phải có biện pháp giữ ấm để hạn chế sự ảnh hưởng của thời tiết đến sức khỏe.

Thuốc gây co mạch có thể dẫn đến tình trạng lạnh tay chân

Có thông tin cho rằng lạnh tay chân là tác dụng phụ của một số loại thuốc. Nhờ BS giải thích rõ hơn, giữa lạnh tay chân và thuốc có mối liên quan gì? Thuốc điều trị nhóm bệnh nào sẽ làm tay chân bị lạnh?

ThS.BS.CK2 Mai Duy Linh trả lời: Một vài loại thuốc có thể gây co mạch, một số thuốc lại gây cảm giác tê tay, tê chân. Từ đó dẫn đến tình trạng tay chân lạnh. Nhưng số thuốc này thật ra không nhiều.

Các thuốc làm co mạch là thuốc nhỏ và uống điều trị sổ mũi. Bệnh đái tháo đường có thuốc hạ đường huyết, dù thuốc này không gây co mạch nhưng biểu hiện hạ đường huyết lại gây ra biểu hiện của thần kinh tự chủ, khiến bệnh nhân bủn rủn, lạnh tay chân, tê tay, tê chân. Ở những bệnh nhân có tiền sử huyết áp thấp, tình trạng hạ huyết áp dẫn đến việc lạnh tay chân.

Tóm lại, thuốc hạ đường huyết, thuốc gây co mạch điều trị sung huyết, sổ mũi, một số thuốc hạ huyết áp đôi khi dẫn đến tình trạng lạnh tay chân.

Tay chân lạnh đi khám khoa nào?

Với những người bị lạnh chân tay, những dấu hiệu kèm theo nào cho thấy bệnh nhân cần phải đi khám? Bệnh nhân nên đến chuyên khoa nào để khám, thưa BS?

ThS.BS.CK2 Mai Duy Linh trả lời: Những bệnh nhân bị tay chân lạnh kèm theo biểu hiện khác sẽ có nguy hiểm và cần phải đi khám. Thứ nhất là biểu hiện tay đổi màu sắc của bàn tay, bàn chân. Thứ hai, người bệnh có tê tay, tê chân hoặc mất cảm giác, giảm cảm giác.

Thứ ba, người bệnh bắt đầu có biểu hiện toàn thân, có sốt, mệt mỏi, chóng mặt, tay chân bủn rủn.

Những trường hợp này nên đi khám để tìm nguyên nhân. Bệnh lý Nội tiết, Tim mạch,... đều có thể gây ra tình trạng này. Do đó, trước tiên nên đến khám ở các bác sĩ Nội Tổng quát để có chỉ định phù hợp.