Chức năng của khung chậu

Khung chậu đảm nhận những chức năng gì trong cơ thể?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Khi xây nhà cao tầng, người ta xây móng đầu tiên. Khung chậu giống như móng, là bệ đỡ đỡ toàn bộ thân trên, đồng thời kết nối thân trên với chi dưới. Bên cạnh đó, khung chậu còn bảo vệ các cơ quan trong vùng chậu như tiết niệu, sinh dục, đặc biệt là ở phụ nữ. Đó là những chức năng chính của khung chậu trong cơ thể.

Thói quen xấu gây lệch vị trí khung chậu

Trải qua nhiều năm, khung chậu có những thay đổi gì theo thời gian, thưa BS?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Trong quá trình sinh sống, làm việc, chơi thể thao, sinh hoạt hằng ngày, nếu có những thói quen xấu sẽ làm cho khung chậu bị mất đi vị trí chỉn chu của nó, gây ra hiện tượng thay đổi, sai lệch vị trí khung chậu trên khung xương của cơ thể.

Khung chậu lệch xoay gây rối loạn tư thế, dị dạng thân hình

Khung chậu lệch xoay là tình trạng như thế nào? Tình trạng này ảnh hưởng như thế nào đến cơ thể của bệnh nhân?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Khung chậu lệch xoay tình trạng xương chậu bị lệch so với cột sống, có thể là xoay trước, xoay sau, nghiêng trái, nghiêng phải. Khi đó, ảnh hưởng đầu tiên lên cơ thể là đau cột sống. Tình trạng này kéo dài lâu ngày sẽ dẫn đến hiện tượng thoái hóa khớp, thoát vị đĩa đệm do quá trình các khớp cột sống thay đổi trọng tâm, thay đổi áp lực bề mặt khớp, thay đổi áp lực lên nội đĩa (đĩa đệm).

Ngoài ra, ảnh hưởng khác khi bị khung chậu lệch xoay là dáng đi bất thường hoặc hình thể trở nên mất thẩm mỹ.

Dân văn phòng thường bị lệch vẹo khung chậu do ngồi nhiều

Độ tuổi hay nhóm nghề nghiệp nào dễ bị khung chậu lệch xoay, thưa BS?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Khung chậu lệch xoay có thể gặp ở mọi lứa tuổi, từ mới sinh cho đến người già. Phổ biến nhất trong khung chậu lệch xoay là lệch vẹo khung chậu cơ học. Ở khối văn phòng ngồi nhiều, khớp hông ở trạng thái co. Khi đó cơ thể sẽ điều chỉnh các cơ thắt lưng, chậu, đùi dần dần ngắn lại và mạnh hơn.

Khi chúng ta đứng, trọng lượng không dựa trên khung chậu mà chân làm trụ, kéo khung chậu về phía trước, nên bị khung chậu xoay trước. Điển hình ở người bị khung chậu xoay trước là bụng ưỡn ra, đi kèm là đau thắt lưng. Ngoài thói quen ngồi nhiều khi làm việc văn phòng, khung chậu xoay trước còn gặp trong trường hợp phụ nữ mang thai, khi khung chậu phải chứa đựng tử cung kèm thai nhi. Ở đàn ông, lệch khung chậu xoay trước xuất hiện ở những người có “bụng bia”, mỡ nội tạng nhiều, khung chậu phải đỡ một trọng lượng rất lớn khiến nó bị xoay trước.

Chẩn đoán khung chậu lệch xoay dựa trên lâm sàng

Chẩn đoán khung chậu lệch xoay có phức tạp không? Có chần chụp X-quang hay MRI không?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Với một người được đào tạo môn hiệu chỉnh cơ xương khớp, việc khám phá khung chậu xoay trước, xoay sau chỉ cần dựa trên lâm sàng. X-quang chỉ củng cố thêm chẩn đoán trên lâm sàng. X-quang ngày nay còn kèm theo đo đạc, đo được các góc của khung chậu. Chúng ta có thể dùng cộng hưởng từ để chẩn đoán thêm được có thoát vị đĩa đệm đi kèm với khung chậu lệch xoay hay không.

Cộng hưởng từ chụp ở tư thế nằm, dùng để chẩn đoán thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống. Khung chậu lệch. Chẩn đoán khung chậu lệch xoay phải khám và chụp X-quang ở tư thế đứng.

Hầu hết bệnh nhân không biết khái niệm khung chậu lệch xoay

Thông thường bệnh nhân đến gặp BS trong tình trạng như thế nào, làm sao họ phát hiện bản thân bị khung chậu lệch xoay?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Thường bệnh nhân đến gặp bác sĩ khi có tình trạng đau thắt lưng hoặc bệnh nhân đã được chụp phim và chẩn đoán thoái hóa cột sống, thoát vị địa đệm. Có phụ huynh thấy con mình có dáng đi bất thường nên đưa đến bác sĩ khám và phát hiện khung chậu lệch xoay. Hầu như bệnh nhân không biết đến khái niệm khung chậu lệch xoay.

Có những trường hợp chân ngắn chân dài cơ học, bệnh nhân đến với biểu hiện chân ngắn chân dài, đi khập khiễng. Bác sĩ khám và phát hiện khung chậu bệnh nhân bị lệch.

Việc điều trị phải chữa từ nguyên nhân

Có những phương pháp nào để điều trị khung chậu lệch xoay? Phương pháp nào phổ biến và hiệu quả nhất, thưa BS?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Trong trường hợp các khớp của đốt sống hoặc khung chậu hoặc xương đùi trong hệ xương còn bình thường, còn tính toàn vẹn, không bị lệch trục, không bị tổn thương thực thể thì phương pháp duy nhất để điều trị lệch xoay khung chậu là hiệu chỉnh cơ xương khớp. Chúng ta cân chỉnh các hệ cơ lại để trả khung chậu về vị trí bình thường.

Cơ thể chúng ta đa khớp nối, khớp chồng khớp. Khớp cổ chân, khớp gối, khớp hông, các khớp cột sống,... chồng lên nhau. Khung chậu lệch xoay có thể là hậu quả của khớp cổ chân, phổ biến là bàn chân bẹt ảnh hưởng đến khớp cổ chân, kéo theo ảnh hưởng khớp gối, khớp hông, khung chậu. Đôi khi cần phải khám mới phát hiện từ nguồn gốc chứ không thể chỉ chữa khung chậu mà không chữa nguyên nhân.

Hiệu chỉnh cơ xương khớp trong điều trị khung chậu lệch xoay

Điều trị khung chậu lệch xoay bằng phương pháp hiệu chỉnh cơ xương khớp cụ thể là làm những gì?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Hiệu chỉnh cơ xương khớp áp dụng quy trình chuẩn của Mỹ gồm 4 bước: ức chế, kéo giãn, tập mạnh và phối hợp. Khi khám với những tư thế đặc biệt, bác sĩ biết cơ nào của bệnh nhân đang co và ức chế nó, sau đó kéo giãn để tái lập sự cân bằng. Các bài tập mạnh thập trung vào bên cơ bị yếu đi và tái lập sự cân bằng khung chậu. Chúng ta phải tìm được cơ chính chịu trách nhiệm cho tình trạng nghiêng trái, nghiêng phải hoặc xoay sau đó mới áp dụng quy trình xử lý 4 bước để khung chậu trở lại bình thường.

Khung chậu lệch xoay gần như không tái phát

Sau khi điều trị, tình trạng khung chậu lệch xoay có dễ tái phát không?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Khi tái lập được sự cân bằng, khung chậu lệch xoay gần như không tái phát. Từng có trường hợp bệnh nhân nam 40 tuổi đến gặp bác sĩ với triệu chứng đau cổ vai gáy. Bệnh nhân chưa gặp tình trạng này trước đây, nghĩa là sự cân bằng được duy trì trong 40 năm. Nếu tái lập được sự cân bằng đồng nghĩa với việc cũng ngần ấy thời gian mới bị trở lại.

Đó là trên lý thuyết. Trong thực tế, khi chúng ta già đi, thoái hóa sớm hay các tư thế xấu ảnh hưởng nhiều hơn thì có thể không duy trì được thời gian dài như vậy. Nhưng quá trình chúng ta tái lập được sự cân bằng, việc duy trì sẽ được giữ trong một thời gian dài nếu có tập một số động tác bổ sung.

Vận động ngắn sau khi ngồi lâu để cân bằng cơ xương khớp

Trong sinh hoạt hằng ngày, cần phải làm gì để giúp quá trình điều trị nhanh chóng hơn cũng như phòng tránh tái phát khung chậu lệch xoay?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Để ít gặp các vấn đề cơ xương khớp, chúng ta nên lưu ý đến vấn đề cân bằng. Tất cả mọi thứ trong cuộc sống đều cần sự cân bằng. Các bạn làm việc văn phòng ngồi nhiều, khớp hông gập, cơ thắt lưng, chậu, đùi bị co ngắn lại. Sau khi ngồi 60 phút nên vận động những động tác đối kháng với động tác ngồi như đá chân ra sau. Việc này ít nhiều có sự cân bằng để không gặp phải tình trạng mất cân bằng.