Sốt xuất huyết Dengue: Những ngộ nhận nhỏ - Hậu quả lớn

Sốt xuất huyết Dengue bùng phát mạnh, nguy cơ "dịch chồng dịch"

Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TPHCM, tính đến hết ngày 13/7/2025 (tuần 28), trên địa bàn ghi nhận 15.538 ca sốt xuất huyết Dengue, tăng 159,4% (9.548 ca) so với cùng kỳ năm 2024 (5.990 ca), và ghi nhận tổng cộng 10 ca tử vong (khu vực TPHCM cũ ghi nhận 6 ca tử vong, khu vực Bình Dương ghi nhận 3 ca tử vong và khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu ghi nhận 1 ca tử vong).

Theo số liệu từ Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), cả nước đã ghi nhận 32.189 ca mắc sốt xuất huyết Dengue tính từ đầu năm đến ngày 8/7/2025. Một số địa phương ghi nhận số mắc tăng cao so với cùng kỳ như: Bến Tre tăng 346,5%, Tây Ninh tăng 274,3%, Long An tăng 208,6%, Đồng Nai tăng 191,7%. Tính đến đầu tháng 7/2025, khu vực phía Nam chiếm hơn 70% tổng số ca mắc sốt xuất huyết Dengue của cả nước.

Điều này cho thấy năm nay dịch có thể diễn biến phức tạp. Đáng lo ngại hơn, hiện có nguy cơ “dịch chồng dịch” sốt xuất huyết Dengue với các bệnh truyền nhiễm khác như tay chân miệng, cúm, COVID-19, đặc biệt trong tình hình thời tiết mưa bão kéo dài ở một số địa phương, khiến việc chẩn đoán sớm và xử trí đúng trở nên thách thức hơn bao giờ hết.

Chủ quan với sốt nhẹ, trả giá bằng biến chứng nặng của sốt xuất huyết Dengue 

Tại buổi tọa đàm ngày 26/7, các chuyên gia cảnh báo về những sai lầm trong nhận thức và xử trí sốt xuất huyết Dengue. Trong cộng đồng vẫn tồn tại quan điểm “sốt nhẹ thì không sao”, tự truyền dịch tại nhà hoặc tự sử dụng thuốc kháng sinh mà không theo hướng dẫn y tế. Những hành động tưởng chừng vô hại này lại khiến bệnh diễn tiến nhanh, khó kiểm soát, có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng, thậm chí tử vong.

Theo BS Trương Hữu Khanh - Phó Chủ tịch thường trực Hội Truyền nhiễm TPHCM, nguyên Trưởng Khoa Nhiễm - Thần Kinh, Bệnh viện Nhi Đồng 1, nhiều trường hợp mắc sốt xuất huyết Dengue nhưng bị nhầm với sốt siêu vi thông thường, vì thế người bệnh dễ chủ quan, không theo dõi sát sao và điều trị tại nhà. Đây là nguyên nhân khiến người bệnh nhập viện muộn và có nguy cơ biến chứng nặng.

Thực tế, giai đoạn hạ sốt là lúc nguy hiểm nhất nếu không được theo dõi y tế. Bên cạnh đó, béo phì và bệnh nền nói chung là yếu tố nguy cơ đáng báo động, khiến bệnh sốt xuất huyết Dengue diễn tiến nặng và phức tạp hơn.

Tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM, số ca sốt xuất huyết Dengue nặng phải nhập viện ở người lớn hiện đã vượt qua trẻ em. TS.BS Huỳnh Trung Triệu - Phó Trưởng khoa Hồi sức cấp cứu trẻ em của bệnh viện cho biết, thực tế điều trị cho thấy sốt xuất huyết Dengue không còn là bệnh “của riêng trẻ em và người trẻ” như nhiều người vẫn nghĩ. Bệnh viện bệnh Nhiệt đới đã tiếp nhận nhiều trường hợp là người lớn khỏe mạnh, cũng như những người có bệnh nền như đái tháo đường, tăng huyết áp.

Ở nhóm này, khi mắc sốt xuất huyết Dengue, bệnh thường tiến triển rất phức tạp, với các biến chứng nguy hiểm như sốc, suy gan, xuất huyết nghiêm trọng. Theo bác sĩ, tỷ lệ tử vong ở người lớn mắc bệnh nặng cao hơn so với trẻ em.

Không chỉ dừng lại ở giai đoạn cấp tính, sốt xuất huyết Dengue còn để lại những ảnh hưởng lâu dài đến thể chất, tinh thần và chất lượng sống của người bệnh, đặc biệt là trẻ nhỏ. Sau khi qua cơn nguy kịch, một số trẻ vẫn phải đối mặt với tình trạng mệt mỏi kéo dài, rối loạn chức năng thần kinh. Thậm chí, có trường hợp cần được phục hồi chức năng trong thời gian dài, bao gồm tập vật lý trị liệu, theo dõi dinh dưỡng và khám chuyên khoa định kỳ để phòng tránh di chứng về sau.

Không chỉ người bệnh, gia đình người bệnh cũng gánh chịu hậu quả nặng nề. Việc chăm sóc trẻ sau điều trị đòi hỏi thời gian, công sức và chi phí lớn, trong khi nhiều phụ huynh phải tạm nghỉ việc, từ bỏ nguồn thu nhập hoặc chịu áp lực tâm lý kéo dài. Điều này khiến sốt xuất huyết Dengue trở thành không chỉ là vấn đề y tế, mà còn là gánh nặng xã hội nếu không được phòng ngừa kịp thời và hiệu quả.

Phòng bệnh chủ động: Chìa khóa bảo vệ cộng đồng trước dịch sốt xuất huyết Dengue

Trước diễn tiến khó lường và hậu quả nặng nề mà sốt xuất huyết Dengue có thể gây ra, các chuyên gia tại tọa đàm đều thống nhất nhận định: phòng bệnh chủ động vẫn là giải pháp hiệu quả và bền vững nhất. Trong đó, giáo dục y tế cộng đồng đóng vai trò then chốt trong việc duy trì các biện pháp phòng bệnh rộng khắp và thường xuyên.

Ở góc độ dịch tễ học, BS Trương Hữu Khanh nhấn mạnh tầm quan trọng của từng cá nhân trong việc cắt đứt chuỗi lây truyền bệnh. Bác sĩ cho rằng, dịch sốt xuất huyết không thể chỉ trông chờ vào hệ thống y tế, mà cần sự chung tay từ mỗi người dân, bắt đầu từ những hành động nhỏ như dọn dẹp vật chứa nước quanh nhà, ngủ mùng cả ban ngày lẫn ban đêm. Bên cạnh đó, việc nâng cao năng lực tuyến trên và tăng cường phối hợp truyền thông từ các cơ quan chức năng cũng là yếu tố cần thiết. Ngoài các biện pháp vệ sinh môi trường, tiêm chủng được xem là phương pháp giúp tăng cường hiệu quả phòng bệnh.

Từ thực tế điều trị lâm sàng, TS.BS Huỳnh Trung Triệu cảnh báo nguy cơ sốt xuất huyết Dengue diễn tiến nặng ở người lớn nếu không được phát hiện sớm. Đặc biệt, với nhóm nguy cơ cao như người lớn tuổi, thai phụ, người có bệnh nền, bệnh có thể trở nặng rất nhanh, quá trình điều trị phức tạp và thời gian hồi phục kéo dài. Do đó, việc nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo và theo dõi sát từ những ngày đầu mắc bệnh là vô cùng quan trọng.

Tại chuyên khoa nhi, ThS.BS Lê Thị Mỹ Duyên chia sẻ, sốt xuất huyết Dengue không đơn thuần chỉ là một cơn sốt. Khi bệnh diễn tiến nặng, trẻ có thể phải đối mặt với nhiều di chứng ảnh hưởng đến sự phát triển, kéo theo gánh nặng tài chính và tâm lý cho gia đình. Đặc biệt, với những trẻ có bệnh nền, quá trình phục hồi sẽ kéo dài hơn. Có trường hợp dù đã điều trị khỏi nhưng vẫn gặp tình trạng suy thận kéo dài, phải tái khám định kỳ. Vì vậy, phụ huynh cần chủ động nhận biết sớm dấu hiệu bệnh, đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời và tăng cường các biện pháp phòng muỗi để bảo vệ con em mình.

Ngoài ra, ThS.BS Lê Thị Mỹ Duyên lưu ý thêm, vì bệnh lây truyền qua muỗi vằn nên người dân cần mặc áo tay dài, ngủ mùng cả ngày lẫn đêm, sử dụng kem chống muỗi đúng cách, kiểm soát các vũng nước đọng quanh nhà và diệt lăng quăng thường xuyên. Tiêm chủng, nếu có điều kiện, cũng là một biện pháp phòng bệnh cần được cân nhắc.