Bệnh mạn tính không lây chiếm 30% dân số nước ta

Chính vì vậy, sáng 20/9/2023, thực hiện chỉ đạo của Sở Y tế TPHCM, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TPHCM phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới và Viện Y tế công cộng TPHCM tổ chức lớp đào tạo tư vấn dinh dưỡng và vận động thể lực cho người mắc đái tháo đường và tăng huyết áp. Chương trình diễn ra từ 20/9 - 8/11 (vào thứ 4, 5, 6 hằng tuần) với hình thức trực tiếp và trực tuyến, gồm lý thuyết và thực hành.

Ước tính, năm 2019 có 592.000 trường hợp tử vong do bệnh không lây nhiễm, chiếm 81,4% và 73,7% tổng gánh nặng bệnh tật và tử vong toàn quốc. Ngoài việc điều trị bằng thuốc, dinh dưỡng và vận động hợp lý giúp người bệnh tăng hiệu quả điều trị, hạn chế xuất hiện biến chứng và tiết kiệm chi phí.

Thực hiện chỉ đạo của Sở Y tế, nhằm nâng cao năng lực cho cán bộ y tế thuộc các trung tâm y tế, trạm y tế về tư vấn dinh dưỡng và hoạt động thể lực cho người bệnh đái tháo đường và tăng huyết áp, trung tâm kiểm soát bệnh tật thành phố phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới và Viện Y tế công cộng đã triển khai chương trình này.

Các giảng viên của lớp tập huấn là chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới,  Sở Y tế TPHCM, trường Đại học Y Dược TPHCM, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TPHCM sẽ tham gia giảng dạy trong suốt khóa học. Các học viên là 50 bác sĩ, y sĩ, cử nhân dinh dưỡng đến từ trung tâm y tế, trạm y tế tham gia thí điểm.

Phát biểu khai mạc, TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu - Phó Giám đốc Sở Y tế TPHCM cho biết: "Trong suốt thời gian vừa qua, từ cuối năm 2022, Tổ chức Y thế Thế giới tại Việt Nam đã hỗ trợ cho Sở Y tế TPHCM triển khai quản lý các bệnh không lây tại trạm y tế.

Qua lớp tập huấn, hy vọng các trạm y tế sẽ được trang bị thêm những kiến thức, kỹ năng về tư vấn dinh dưỡng. Đây là một trong những hoạt động nhằm hướng đến chăm sóc tốt hơn cho người dân, đặc biệt là người cao tuổi trên địa bàn thành phố".

TS.BS Lại Đức Trường - Đại diện WHO tại Việt Nam cũng chia sẻ: “Hiện nay, số người bị bệnh không lây nhiễm (tăng huyết áp, đái tháo đường…) rất cao, gần 30% dân số. Ngoài sử dụng thuốc, vấn đề ăn uống và vận động thể lực là vô cùng quan trọng, là chiếc kiềng 3 chân không thể thiếu. Trong khi đó, việc tư vấn dinh dưỡng và vận động thể lực cho bệnh nhân chưa được tốt. Vì vậy, đã tổ chức khóa đào tạo, năng cao năng lực cho cán bộ trung tâm y tế, trạm y tế để tư vấn cho bệnh nhân”.

Theo BS.CK2 Đỗ Thị Ngọc Diệp - Phó chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam, mục tiêu lớn nhất của chương trình là nâng cao năng lực, nâng cao kỹ năng và đồng thời thu hút được người bệnh đến khám tại các đơn vị y tế tuyến cơ sở bao gồm các trạm y tế tuyến phường/xã, trung tâm y tế tuyến quận/huyện.

Nội dung chương trình tập huấn bao gồm 3 phần: Nội dung đầu tiên liên quan đến bệnh lý đái tháo đường và tăng huyết áp về yếu tố nguy cơ, nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị (bằng thuốc, dinh dưỡng, vận động, cũng như thay đổi lối sống).

Nội dung thứ hai, chương trình sẽ cung cấp cách thức để cán bộ y tế tính toán được nhu cầu năng lượng, nhu cầu các chất dinh dưỡng, xây dựng thực đơn nhanh, gọn chính xác và phù hợp với cá thể.

Nội dung thứ ba là kỹ năng tư vấn một cách phù hợp nhất, hiện đại nhất và cập nhật nhất với những kiến thức kinh nghiệm, cũng như kết quả đầu ra của nhiều dự án, nhiều hoạt động trên địa bàn TPHCM cùng với sự hỗ trợ của WHO.

Khuyến cáo phòng ngừa bệnh mạn tính không lây

Tại đây, BS.CK2 Đỗ Thị Ngọc Diệp - Phó chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam khuyến cáo: “Trong số các bệnh mạn tính không lây có 2 nhóm yếu tố nguy cơ: Nhóm yếu tố nguy cơ không thay đổi được có liên quan đến tuổi tác, yếu tố gia đình, chủng tộc và nhóm yếu tố nguy cơ có thể can thiệp được.

Nếu chúng ta can thiệp tích cực từ khi còn trẻ, thông qua hình thức xây dựng lối sống, chế độ dinh dưỡng, vận động phù hợp sẽ hoàn toàn có thể kiểm soát và làm giảm tần suất mắc các bệnh mạn tính không lây”.

Để phòng ngừa tình trạng này, cần có những can thiệp như sau: Can thiệp đầu tiên là chế độ dinh dưỡng hợp lý, phù hợp với cá thể, cân bằng, cân đối; sử dụng thực phẩm có nguồn gốc từ động vật và thực vật.

Can thiệp thứ hai là về vận động, tăng cường vận động thể lực với 3 hình thức chính (vận động hiếu khí, vận động có kháng lực và vận động duy trì sự thăng bằng) sẽ giúp phòng ngừa bệnh tốt hơn.

Bên cạnh đó, cần hạn chế rượu bia, chất kích thích, không hút thuốc lá, kiểm soát stress, thay đổi lối sống, duy trì giấc ngủ tốt, đảm bảo sức đề kháng tốt thông qua việc tiêm ngừa và giữ gìn vệ sinh các nhân, vệ sinh môi trường. Cần phối hợp đầy đủ các giải pháp để phòng ngừa yếu tố nguy cơ.

Sau những chia sẻ hữu ích của BS.CK2 Đỗ Thị Ngọc Diệp, các học viên bắt đầu thực hiện bài kiểm tra đầu vào trong vòng 30 phút. Phần tiếp theo, học viên sẽ được cập nhật kiến thức thông qua bài giảng 1 “Đại cương về bệnh tăng huyết áp” do TS.BS Lại Đức Trường giảng dạy.