Răng sạch - miệng thơm suốt hành trình niềng răng: Cần gì và làm gì?

1. Khó khăn trong việc vệ sinh răng miệng khi niềng răng

Người niềng răng thường gặp khó khăn gì trong việc giữ vệ sinh răng miệng hàng ngày, thưa BS?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc - Giám đốc Phòng khám Nha khoa Hạnh Phúc trả lời:

Khi niềng răng, các mắc cài, dây cung dễ tạo điều kiện cho thức ăn mắc vào kẽ răng, rất khó làm sạch hoàn toàn nếu không có kỹ thuật và dụng cụ hỗ trợ. Một số trường hợp còn sử dụng khí cụ đặt ở mặt trong răng hoặc trên lưỡi, khiến việc vệ sinh càng phức tạp hơn. 

Ngoài ra, việc niềng răng thường dẫn đến tình trạng hôi miệng do thức ăn mắc vào, tạo cơ hội cho vi khuẩn sinh sôi, khiến người bệnh mất tự tin.

Người niềng răng còn phải dùng thêm bàn chải chữ V, bàn chải kẽ, chỉ nha khoa, máy tăm nước…, tốn nhiều thời gian hơn cho mỗi lần vệ sinh. Trung bình mỗi lần có thể kéo dài 5 - 10 phút thay vì chỉ 2 - 3 phút như thông thường. Thời gian đầu làm quen với các dụng cụ này cũng khá bất tiện, nhưng đây là điều bắt buộc nếu muốn đạt hiệu quả điều trị tốt nhất.

2. Hậu quả của việc vệ sinh răng miệng kém khi niềng răng

Nếu không vệ sinh kỹ khi niềng răng, hậu quả thường gặp là gì và tại Phòng khám Nha khoa Hạnh Phúc đã từng có ca nào đáng tiếc vì điều này chưa, thưa BS?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc trả lời:

Vệ sinh răng miệng kém trong thời gian niềng có thể dẫn đến tích tụ mảng bám, hình thành vôi răng, viêm nướu, lâu ngày gây viêm nha chu - hậu quả làm răng yếu, lung lay hoặc tụt lợi. Một số trường hợp bị sâu răng, phải trám lại sau khi tháo niềng, thậm chí cần điều trị tủy răng. 

Tại Phòng khám Nha khoa Hạnh Phúc, từng tiếp nhận một bệnh nhân trẻ, sau 6 tháng niềng răng thì mang thai và chuyển về quê. Sau khi sinh con trở lại tái khám, tình trạng vôi răng tích tụ rất nhiều, kèm theo viêm nha chu, bác sĩ đã tháo hết dây cung, loại bỏ hết các lực tác động lên răng và điều trị vôi răng, viêm nha chu trong 4 tháng. 

Sau khi tình trạng ổn định, quá trình niềng răng được tiếp tục. Hiện tại, bệnh nhân đã tháo niềng và răng vẫn ổn định sau 2 năm.

3. Vật dụng cần thiết để chăm sóc răng miệng khi niềng răng

Để chăm sóc răng miệng đúng cách trong lúc niềng, người bệnh cần trang bị những vật dụng gì? 

BS.CK1 Phan Bá Ngọc trả lời: 

Đối với người bình thường, việc vệ sinh răng miệng có thể chỉ cần một chiếc bàn chải và kem đánh răng. Tuy nhiên, khi niềng răng, cần một bộ dụng cụ đầy đủ và phải mang theo bên mình suốt quá trình điều trị:

- Bàn chải chữ V và bàn chải kẽ: giúp làm sạch quanh mắc cài và giữa các kẽ răng.

- Chỉ nha khoa: loại chuyên dụng để luồn qua dây cung.

- Máy tăm nước: loại mini hoặc du lịch có thể mang theo để vệ sinh ngay sau bữa ăn.

- Nước súc miệng không cồn: hỗ trợ sát khuẩn, tránh khô miệng.

- Dụng cụ làm sạch lưỡi: loại bỏ mảng bám và hạn chế hôi miệng.

- Kem đánh răng mini: tiện lợi mang theo, nên chọn loại chứa fluor.

4. Vệ sinh răng miệng khi niềng răng: Cần lưu ý gì?

Xin hỏi BS, vệ sinh răng miệng bao nhiêu lần/ ngày là đủ khi đang niềng răng và cần lưu ý gì?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc trả lời:

Người niềng răng cần chăm sóc răng miệng kỹ lưỡng hơn người bình thường. Người bình thường chỉ cần đánh răng 2 - 3 phút mỗi lần để đảm bảo răng sạch sẽ, thì người niềng răng cần ít nhất 5 phút, có khi lên đến 7 - 10 phút để làm sạch toàn diện.

Tôi thường khuyên bệnh nhân áp dụng công thức 3 - 2 - 1: 

- 3 phút dùng bàn chải chữ V chuyên dụng để làm sạch các bề mặt răng và mắc cài.

- 2 phút dùng bàn chải kẽ để làm sạch các kẽ răng giữa mắc cài.

- 1 phút súc miệng bằng dung dịch sát khuẩn không chứa cồn.

Ngoài ra, sau khi chải răng, bệnh nhân cần sử dụng chỉ nha khoa, máy tăm nước và dụng cụ làm sạch lưỡi để hoàn tất việc vệ sinh.

5. Thực phẩm cần tránh khi niềng răng để hạn chế bung mắc cài và viêm lợi

Có món ăn, loại thực phẩm nào người niềng răng nên hạn chế để tránh bung mắc cài, viêm lợi?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc trả lời:

Khi niềng răng, ngoài việc vệ sinh răng miệng đúng cách, người bệnh cũng cần chú ý đến chế độ ăn uống để tránh gây ảnh hưởng đến quá trình niềng răng và sức khỏe răng miệng.

Người niềng răng nên tránh: 

- Thức ăn cứng (xương, hạt cứng, bánh quy giòn): dễ làm bung mắc cài hoặc lệch dây cung.

- Thức ăn dai (kẹo cao su, khô mực): có thể dính vào mắc cài và kéo lệch dây cung.

- Đồ ngọt (bánh kẹo, nước ngọt): đường làm tăng nguy cơ sâu răng và ê buốt.

- Thực phẩm chua cũng cần hạn chế, vì chúng có thể mài mòn men răng và kết hợp với lực co kéo từ niềng răng sẽ làm răng trở nên nhạy cảm và ê buốt.

- Người có thói quen hút thuốc lá cũng nên giảm thiểu tối đa thói quen này. Thuốc lá không chỉ gây hôi miệng, viêm nha chu, mà còn có thể dẫn đến tiêu xương, ảnh hưởng đến quá trình niềng răng, thậm chí làm thất bại trong điều trị.