Phẫu thuật nội soi - con đường mang nhiều kỳ vọng điều trị triệt để ung thư dạ dày

1.  Những thay đổi lớn trong phẫu thuật nội soi điều trị ung thư dạ dày

Phẫu thuật vẫn là “trụ cột” trong điều trị ung thư dạ dày giai đoạn sớm và khu trú. Với sự phát triển của phẫu thuật nội soi, đâu là những thay đổi lớn nhất trong tiếp cận và kỳ vọng điều trị hiện nay, thưa BS?

ThS.BS Trần Quang Đạt  - Khoa Ngoại Tiêu hoá, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM trả lời: Trước đây, để điều trị ung thư dạ dày thì đa phần sẽ mổ mở. Tuy nhiên, mổ mở sẽ để lại những vết mổ có kích thước lớn gây đau đớn cho bệnh nhân và thời gian phục hồi sau mổ cũng kéo dài.

Với sự phát triển của phẫu thuật nội soi, có thể thực hiện phẫu thuật cắt dạ dày với những vết mổ rất ngắn chỉ từ 5mm đến 1cm kèm với nạo hạch.

Đặc biệt, phẫu thuật nội soi vẫn đảm bảo mục tiêu quan trọng đó là điều trị nhằm loại bỏ triệt để khối u.

2. Tiêu chí giúp xác định người bệnh phù hợp phẫu thuật nội soi

Bác sĩ có thể chia sẻ trong thực tế, những trường hợp nào thường được chỉ định phẫu thuật nội soi và tiêu chí nào giúp xác định người bệnh có phù hợp hay không? 

ThS.BS Trần Quang Đạt trả lời: Phẫu thuật nội soi có nhiều ưu điểm hơn so với phẫu thuật mổ mở. Tuy nhiên phải dựa vào nhiều yếu tố để xác định bệnh nhân có nên mổ nội soi để điều trị ung thư dạ dày.

Theo các nghiên cứu trên thế giới, ung thư dạ dày ở giai đoạn 1 (còn khu trú, chưa di căn) thì phẫu thuật nội soi vẫn có ưu điểm hơn so với phẫu thuật mở.

Những trường hợp có khối u lớn, xâm lấn các cơ quan lân cận hoặc có nhiều hạch di căn; kèm theo bệnh lý nền như tim mạch nặng, hô hấp kém... là các chống chỉ định tương đối của phẫu thuật nội soi.

3. Những lợi ích phẫu thuật nội soi ung thư dạ dày mang lại

So với mổ mở truyền thống, phẫu thuật nội soi ung thư dạ dày mang lại những lợi ích gì cho người bệnh - cả về mặt chuyên môn lẫn trải nghiệm hồi phục?

ThS.BS Trần Quang Đạt trả lời: Khi phẫu thuật nội soi, bệnh nhân chỉ trải qua vết mổ nhỏ khoảng vài cm. Vết mổ ngắn thì cảm giác đau sau mổ sẽ ít hơn, thúc đẩy sự phục hồi của người bệnh nhanh hơn.

Có những bệnh nhân được phẫu thuật nội soi, chỉ cần 12 giờ sau mổ có

thể bước ra khỏi giường và bắt đầu vận động. 

Theo các nghiên cứu trên thế giới, phẫu thuật nội soi giúp giảm tỉ lệ mất máu khi mổ đồng thời giảm tỉ lệ biến chứng sau mổ.  

4. Ca bệnh phẫu thuật nội soi ung thư dạ dày đầy ấn tượng với người cao tuổi

Có những ca bệnh nào khiến bác sĩ ấn tượng sâu sắc - vì nhờ phẫu thuật nội soi mà người bệnh phục hồi rất nhanh, trở lại cuộc sống gần như bình thường?

ThS.BS Trần Quang Đạt trả lời: Có rất nhiều trường hợp đáng nhớ nhưng bản thân tôi ấn tượng với một bệnh nhân là một ông cụ được phẫu thuật cách đây 4 năm, lúc đó ông cụ 81 tuổi. 

Khi ông cụ được phát hiện ung thư dạ dày và được chỉ định mổ nội soi, cả ông cụ và gia đình khá lo lắng vì ông cụ có bệnh tiểu đường, tăng huyết áp. 

Và người nhà sợ ông cụ không thể vượt qua cuộc mổ này, nhưng khi phẫu thuật nội soi thì sự phục hồi của ông cụ khá ngoạn mục. 

Sau mổ một ngày, ông cụ có thể đứng dậy đi ra khỏi giường và sau 3 ngày có thể ăn uống bình thường và 6 ngày sau ông cụ đã xuất viện. Hiện tại, ông cụ vẫn tái khám đều đặn. Đó là một trường hợp khá là ấn tượng đối với tôi.

5. Cách để vượt qua đau đớn về thể chất và tâm lý sau phẫu thuật ung thư dạ dày

Một cuộc mổ dù ít xâm lấn vẫn là can thiệp lớn - bác sĩ đánh giá điều gì là quan trọng nhất để người bệnh có thể vượt qua cả thể chất và tâm lý sau phẫu thuật ung thư dạ dày?

ThS.BS Trần Quang Đạt trả lời: Sau khi phẫu thuật thì bệnh nhân sẽ trải qua quá trình hóa trị, điều trị toàn thân hoặc phải theo dõi lâu dài. Có rất nhiều yếu tố để đảm bảo kết quả điều trị tốt.

• Thứ nhất, người bệnh phải hiểu rõ về tình trạng bệnh của bản thân, từ đó bệnh nhân sẽ có sự chuẩn bị tốt hơn về mặt sức khỏe cũng như tinh thần để tiếp nhận điều trị. 
• Thứ hai, cần có sự đồng hành của các y bác sĩ và người thân trong quá trình điều trị. Khi được hỗ trợ trong quá trình điều trị sẽ giúp người bệnh yên tâm điều trị. 
• Thứ ba, người bệnh cần giữ tinh thần lạc quan để việc điều trị hóa chất hoặc hóa trị đạt hiệu quả.

6. Chế độ dinh dưỡng của người bệnh cắt dạ dày thay đổi như thế nào?

Sau cắt dạ dày, người bệnh thường thay đổi khẩu phần ăn, việc hấp thu, cân nặng… Vậy làm thế nào để cân bằng lại chế độ dinh dưỡng và đảm bảo sức khỏe lâu dài sau phẫu thuật?

ThS.BS Trần Quang Đạt trả lời: Đối với những người bệnh cắt dạ dày thì cần lưu ý về chế độ ăn như sau:

• Thứ nhất, những người bệnh cắt dạ dày nên chia nhỏ bữa ăn và có thể ăn một ngày sáu bữa hoặc bảy bữa.
• Thứ hai, nên chọn những loại thức ăn mềm, dễ tiêu hóa sẽ giúp ngăn ngừa những biến chứng liên quan tới cắt dạ dày. 
• Thứ ba, sau khi cắt dạ dày thì việc hấp thu dinh dưỡng cũng như các vitamin khoáng chất sẽ bị thay đổi. Vì vậy, người bệnh phải theo dõi các xét nghiệm về dinh dưỡng cũng như phải đi tái khám để bác sĩ dinh dưỡng có thể hỗ trợ những vi chất cho người bệnh. 

7. Những yếu tố giúp người bệnh có chất lượng sống tốt sau mổ ung thư dạ dày

Từ góc độ bác sĩ điều trị, bác sĩ có thể chia sẻ về những yếu tố giúp người bệnh giữ được chất lượng sống tốt nhất sau mổ - không chỉ sống, mà sống khoẻ và chủ động hơn?

ThS.BS Trần Quang Đạt trả lời: Đối với ung thư dạ dày sau phẫu thuật thì chế độ ăn uống hợp lý rất quan trọng. 

Chúng ta cần một chế độ ăn chia nhỏ khẩu phần và chọn những loại thức ăn phù hợp cũng như bổ sung dinh dưỡng đầy đủ. Ngoài ra, việc tập thể dục đều đặn và giữ tinh thần lạc quan cũng rất quan trọng. 

Đặc biệt, điều trị ung thư dạ dày là một quá trình dài. Vì thế sau khi mổ, mặc dù người bệnh phục hồi rất tốt nhưng việc tái khám định kỳ sẽ giúp bác sĩ phát hiện sớm những vấn đề rối loạn sau mổ. 

8. Những cải tiến giúp hạn chế tối thiểu biến chứng sau mổ ung thư dạ dày

Nhiều người bệnh lo ngại biến chứng sau mổ: rò miệng nối, trào ngược, sút cân… Tại BV Đại học Y Dược, bác sĩ đã có những cải tiến gì để hạn chế tối thiểu các biến chứng này?

ThS.BS Trần Quang Đạt trả lời: Đối với những trường hợp có khối u, trước đây chúng ta phải cắt hết dạ dày, điều này làm cho việc hấp thu thức ăn rất khó. 

Hiện tại, đội ngũ y bác sĩ luôn ưu tiên phẫu thuật cắt dạ dày để bảo tồn chức năng một phần dạ dày. Từ đó giúp cải thiện việc ăn uống bị trào ngược cũng như vấn đề sụt cân sau mổ.

Sau khi cắt dạ dày, ruột non được nối lên phần dạ dày còn lại để đảm bảo thức ăn lưu thông. Đây là phương pháp nối tốt nhất giảm tỉ lệ biến chứng xì rò miệng nối sau mổ đồng thời giúp việc lưu thông thức ăn thuận lợi hơn. 

Ngoài ra, tại Bệnh viện Đại học Y Dược có đầy đủ các thiết bị để hỗ trợ việc phẫu thuật như máy dao cắt đốt siêu âm hoặc máy cắt nối nội soi cũng như những thiết bị cầm máu tiên tiến từ đó giúp giảm thiểu tối đa tỷ lệ biến chứng sau mổ.

9. Những dấu hiệu nghi ngờ ung thư dạ dày tái phát sau phẫu thuật

Việc theo dõi sau phẫu thuật ung thư dạ dày cần được thực hiện như thế nào? Có dấu hiệu nào khiến bác sĩ nghi ngờ tái phát, và người bệnh cần lưu ý ra sao trong sinh hoạt hàng ngày?

ThS.BS Trần Quang Đạt trả lời: Sau khi mổ cắt dạ dày thì việc tái khám định kỳ rất quan trọng, người bệnh nên tuân thủ theo lịch hẹn tái khám của bệnh viện. 

Trong vòng 2 năm đầu sau mổ người bệnh phải tái khám 3 tháng một lần. Từ năm thứ ba trở lên, cách 6 tháng một lần, người bệnh cần tái khám và phải duy trì việc tái khám ít nhất tới 5 năm sau mổ.

Có một số dấu hiệu nghi ngờ bệnh lý tái phát mà người bệnh cần phải lưu ý như: 

• Đột ngột sụt cân không rõ lý do, bệnh nhân có dấu hiệu chán ăn, ăn uống kém hoặc buồn nôn, nôn. 
• Những dấu hiệu ở bụng như bụng căng to lên và người bệnh khó xì hơi, khó đi cầu. 

Khi xuất hiện những dấu hiệu trên thì người bệnh phải đi khám càng sớm càng tốt mặc dù chưa tới lịch tái khám. 

10. Thông điệp giúp người bệnh ung thư dạ dày yên tâm điều trị

Bác sĩ có điều gì muốn nhắn gửi đến những người bệnh đang chuẩn bị bước vào phẫu thuật cắt dạ dày để họ an tâm hơn trong hành trình hồi phục sắp tới?

ThS.BS Trần Quang Đạt trả lời: Với sự phát triển vượt bậc của y học, ung thư không phải là “dấu chấm hết”, ung thư có thể được điều trị tốt và hành trình điều trị ung thư là một hành trình chiến đấu và phục hồi. 

Đặc biệt, khi phẫu thuật nội soi cùng với sự phát minh những loại thuốc mới có rất nhiều bệnh nhân ung thư dạ dày đã được chữa khỏi bệnh và có chất lượng cuộc sống sau mổ rất tốt. 

Người bệnh nên tìm một đơn vị điều trị uy tín và đặt niềm tin vào bản thân có thể vượt qua căn bệnh ung thư dạ dày một cách triệt để.