Phân biệt đột quỵ và đột tử - Bí kíp cứu người trong tay

Chỉ với một thao tác nhỏ nhưng đúng cách, bạn có thể trở thành người trao cơ hội sống cho nạn nhân trong tình huống nguy cấp. Việc phân biệt đột quỵ và đột tử không chỉ giúp xử trí đúng mà còn là yếu tố then chốt quyết định khả năng sống sót và phục hồi của người gặp nạn.

Trường hợp đau lòng: xử trí nhầm, hậu quả nghiêm trọng

Thông tin mới đây từ Bệnh viện Bạch Mai, một nam bệnh nhân 38 tuổi tại Bắc Ninh bất ngờ ngã gục khi đang ngồi tại nhà. Người thân cho rằng anh bị đột quỵ nên đã tiến hành sơ cứu và đưa đi cấp cứu. Tuy nhiên, trong lúc sơ cứu, người nhà không kiểm tra mạch đập nên không phát hiện rằng anh đã ngưng tim - tức là đột tử chứ không phải đột quỵ.

Khi được đưa đến bệnh viện, tim của bệnh nhân đã ngừng đập quá lâu, não bị tổn thương nghiêm trọng. Các bác sĩ nhận định tiên lượng rất xấu, khả năng hồi phục gần như không còn.

Làm sao để phân biệt đột quỵ và đột tử?

Khi phát hiện người bị ngất xỉu, bất động, bạn cần bình tĩnh và kiểm tra dấu hiệu tuần hoàn, cụ thể là mạch cổ (động mạch cảnh).

Cách kiểm tra: Dùng hai ngón tay (trỏ và giữa) đặt nhẹ dưới góc hàm, phía sát khí quản, để cảm nhận xem có mạch đập hay không.

Trường hợp 1: Có mạch đập → nghĩ đến đột quỵ

Không thực hiện ép tim
Giữ người bệnh nằm yên ở tư thế an toàn (nằm nghiêng nếu có nôn ói)
Theo dõi nhịp thở và ý thức
Nhanh chóng gọi cấp cứu
Không lắc người bệnh, không vỗ mặt, không cố dựng dậy.

Trường hợp 2: Không có mạch đập → nghi ngờ đột tử

Cần ép tim ngay lập tức
Tiến hành ép tim ngoài lồng ngực theo đúng kỹ thuật, không chờ đợi
Gọi cấp cứu trong lúc thực hiện ép tim
Duy trì liên tục cho đến khi có người hỗ trợ chuyên môn hoặc nạn nhân có dấu hiệu tuần hoàn trở lại.

Ghi nhớ nguyên tắc vàng

Đột quỵ: mạch còn đập → không ép tim
Đột tử: tim ngừng đập → ép tim ngay
Càng ép tim sớm, cơ hội sống càng cao

Việc kiểm tra mạch cổ là kỹ năng đơn giản, ai cũng có thể học được. Điều này không đòi hỏi kiến thức y khoa chuyên sâu nhưng có thể quyết định sự sống còn của người bệnh trong những phút đầu tiên - thời gian vàng của cấp cứu.