“Nước ăn chân - nước ăn tay”: Thực chất là bệnh da liễu gì?

1. “Nước ăn chân tay” - Thực chất là bệnh gì?

(1) Viêm da tiếp xúc kích ứng do ngâm nước

Khi bàn tay, bàn chân phải tiếp xúc lâu trong môi trường ẩm ướt, đặc biệt là nước bẩn, nước lũ, chất tẩy rửa… lớp màng bảo vệ da bị phá hủy. Da bị “ngấm nước”, trở nên trắng nhợt, mềm và dễ tổn thương. Từ đó dẫn đến:

• Rát bỏng
• Nứt kẽ
• Mẩn đỏ
• Bóng nước

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất khi ở vùng ngập nước nhiều ngày.

(2) Nhiễm nấm da (hắc lào kẽ chân - kẽ tay)

Khi môi trường ẩm ướt kéo dài, vi nấm phát triển mạnh, gây bệnh nấm kẽ chân (tinea pedis) hoặc nấm kẽ tay.

Triệu chứng gồm:

• Ngứa âm ỉ hoặc ngứa dữ dội
• Bong vảy, tróc da
• Mùi hôi khó chịu
• Da nứt đau hoặc chảy dịch

Đây là dạng “nước ăn chân” đúng nghĩa dân gian hay mô tả.

(3) Nhiễm khuẩn mô mềm

Nếu da nứt kẽ và bị vi khuẩn xâm nhập, người bệnh có thể bị:

• Đỏ nóng
• Đau nhức
• Chảy mủ
• Sốt

Nhiễm khuẩn có thể lan rộng nếu không được điều trị kịp thời.

2. Vì sao lại xảy ra nhiều sau lũ?

Nước lũ chứa: đất bùn; vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng; chất thải; hóa chất nông nghiệp... Khi người dân phải lội nước nhiều giờ đến nhiều ngày, da bị ngâm mềm, hàng rào bảo vệ mất đi, vi sinh vật dễ dàng tấn công.

Đây là lý do chỉ 1-2 ngày sau lũ, nhiều người bị “nước ăn chân tay” hàng loạt.

3. Dấu hiệu nhận biết bệnh cần đi khám

Bạn nên đi khám da liễu nếu có:

• Đau, sưng, đỏ lan nhanh
• Da rỉ dịch vàng, mùi hôi
• Sốt hoặc mệt mỏi
• Không cải thiện sau 2-3 ngày chăm sóc
• Bong tróc lan rộng sang bàn tay khác, chân khác

Bởi khi vi khuẩn tấn công sâu, có thể dẫn đến viêm mô tế bào, nhiễm trùng, thậm chí phải dùng kháng sinh đường uống hoặc nhập viện.

4. Cách xử trí ban đầu khi bị “nước ăn chân tay”

Bước 1: Rửa sạch da

Dùng nước sạch, lau khô nhẹ nhàng. Không chà mạnh vào vùng da đã tổn thương.

Bước 2: Giữ khô - nguyên tắc vàng

Mang dép khô, thay tất thường xuyên

Hạn chế ngâm nước tiếp

Sử dụng quạt hoặc khăn giấy thấm để làm khô kẽ ngón

Bước 3: Bôi thuốc theo triệu chứng

Viêm da kích ứng: bôi kem kẽm, kem dưỡng ẩm phục hồi hàng rào da.

Nghi ngờ nấm (ngứa nhiều, bong vảy, mùi hôi): bôi thuốc kháng nấm.

Nứt kẽ đau: dùng dung dịch sát khuẩn nhẹ (betadine pha loãng, chlorhexidine).

Có mủ, rỉ dịch, đau nóng: cần khám để dùng kháng sinh thích hợp.

Bước 4: Tránh mẹo dân gian

Không dùng chanh, muối, xà phòng đậm đặc, rượu, lá cây chưa rõ nguồn gốc… vì có thể làm da tổn thương nặng hơn.

5. Làm sao để phòng bệnh?

• Mang ủng cao su khi phải lội nước.
• Sau khi tiếp xúc nước bẩn: rửa - lau khô - thay đồ ngay.
• Mang bao tay cao su khi rửa bát, giặt đồ.
• Giữ kẽ tay, kẽ chân luôn khô thoáng.
• Dùng kem dưỡng phục hồi da mỗi tối, đặc biệt với người có cơ địa da khô.
  
  

6. Bệnh có tự khỏi không?

• Viêm da kích ứng nhẹ thường tự cải thiện sau 2-3 ngày nếu giữ da khô.
• Nấm da không tự khỏi, cần điều trị từ 2-4 tuần.
• Nhiễm khuẩn cần khám bác sĩ, tránh để nhiễm trùng lan rộng.