Nội soi là phương pháp hàng đầu để tầm soát ung thư đại trực tràng

1. Vì sao nên nội soi đại trực tràng có gây mê?

Nói đến nội soi hay tầm soát, nhiều người thường rất sợ rằng phương pháp này có gây đau không, có cần phải gây mê không? Nhờ BS tư vấn.

TS.BS Võ Nguyên Phong trả lời: Nội soi đại trực tràng thường được khuyến cáo nên gây mê vì người bệnh sẽ ít phản ứng hơn khi cơ giãn ra. Đồng thời khi đi qua các ngóc ngách như đại tràng góc gan hoặc đại tràng góc lách... sẽ ít gây đau, thời gian thực hiện nhanh hơn, soi dễ dàng hơn.

Nội soi không gây mê hoặc an thần có thể gặp phải khó khăn do bệnh nhân không hợp tác vì đau.

Do đó, khi một số cơ sở quảng cáo về nội soi không đau, thực tế đó là nọi soi gây mê.

2. Nội soi đại trực tràng là phương pháp trực quan giúp nhận diện tổn thương

Thưa BS, nội soi đại trực tràng mang lại hiệu quả như thế nào, độ chính xác ra sao?

TS.BS Võ Nguyên Phong trả lời: Diễn tiến của ung thư đại trực tràng có thể kéo dài 5 - 10 năm nên khi kết quả nội soi bình thường, phải đến 5 năm sau mới cần thực hiện lại.

Đây gần như là phương pháp trực quan nhất. Nội soi đại trực tràng là một phương pháp CT dựng hình khoảng 128 lát để tái lập mô mình hóa đại tràng. Tuy nhiên, vẫn có những tổn thương nhỏ có thể bị bỏ sót.

3. Nội soi vẫn là phương pháp hàng đầu để tầm soát ung thư đại trực tràng

Ngoài nội soi, có thể phát hiện ung thư đại trực tràng qua xét nghiệm máu hay các phương pháp khác khi khám bệnh tổng quát không, thưa BS?

TS.BS Võ Nguyên Phong trả lời: Theo các khuyến cáo hiện nay, nội soi vẫn là phương pháp hàng đầu để phát hiện ung thư đại trực tràng. Tìm máu ẩn trong phân cũng là một phương pháp được đề xuất,

Marker ung thư (các chất chỉ điểm ung thư) có giá trị tiên đoán dương không cao lắm. Nhiều trường hợp có marker ung thư tăng nhưng bệnh nhân chưa chắc bị ung thư. Bên cạnh đó, một số trường hợp ung thư thực sự lại không có biểu hiện với phương pháp này.

4. Một trường hợp phát hiện ung thư đại tràng giai đoạn sớm tại Bernard Healthcare

Trong thực tế quá trình làm việc tại Bernard Healthcare, BS nhận xét việc tầm soát có ý nghĩa như thế nào? Có trường hợp nào nhờ tầm soát mà phát hiện sớm được bệnh và điều trị thành công?

TS.BS Võ Nguyên Phong trả lời: Bernard Healthcare đã triển khai chương trình tầm soát. Trong thời gian đó, chúng tôi phát hiện một số trường hợp ở giai đoạn sớm.

Một bệnh nhân nữ khoảng 40 - 45 tuổi ban đầu không đồng ý nội soi vì cho rằng cơ thể mình hoàn toàn khỏe mạnh. Sau khi được bác sĩ giải thích, chị đồng ý nội soi và tình cờ phát hiện một khối u ở đại tràng.

Kết quả sinh thiết, giải phẫu bệnh cho thấy đây là một dạng nghịch sản mức độ cao, xếp vào tổn thương tiền ung thư.

Trường hợp này có nhiều hướng điều trị, chẳng hạn nội soi lại, sinh thiết một lần nữa hoặc xem nó như một dạng ung thư thực sự và điều trị bằng phẫu thuật. Ngoài ra còn có thể can thiệp qua nội soi đường tiêu hóa như cắt lớp niêm mạc.

Sau khi thảo luận với bệnh nhân, chúng tôi thống nhất phương án phẫu thuật. Ca mổ diễn ra trong khoảng 3 giờ đồng hồ, cắt đại tràng phải và nạo hạch. Kết quả giải phẫu bệnh sau mổ cho thấy đây là một ung thư giai đoạn sớm T2, đã xâm lấn đến lớp cơ, chưa có di căn hạch hay di căn xa.

Trường hợp này may mắn được phát hiện sớm, nếu chủ quan để tình trạng kéo dài có thể chuyển sang giai đoạn nặng hơn. Cũng vì phát hiện ở giai đoạn 1, bệnh nhân không có khuyến cáo hóa trị sau mổ, người bệnh cũng an tâm hơn.

5. Bốn giai đoạn ung thư đại trực tràng và cách điều trị

Ung thư đại trực tràng được chia thành bao nhiêu giai đoạn và phương pháp điều trị cho mỗi giai đoạn ra sao, thưa BS?

TS.BS Võ Nguyên Phong trả lời: Ung thư đại trực tràng được chia thành 4 giai đoạn theo khuyến cáo của AJCC Mỹ (Ủy ban Liên hợp Mỹ về ung thư).

Ở giai đoạn 1, ung thư còn khu trú tại chỗ, có thể can thiệp qua đường nội soi tiêu hóa. Bác sĩ sẽ nội soi đại tràng và cắt hết lớp niêm mạc, hoặc cắt tới lớp dưới niêm, hoặc cắt xuyên thành của ống tiêu hóa. Các kỹ thuật này đòi hỏi được thực hiện ở những trung tâm kỹ thuật cao.

Một giải pháp khác là phẫu thuật. Hiện nay phẫu thuật vẫn được xem là cốt lõi trong điều trị triệt căn ung thư đại trực tràng và được áp dụng ở giai đoạn 2, 3.

Trước đây, ung thư giai đoạn 4 được khuyến cáo chỉ có thể hóa trị hỗ trợ giúp cải thiện tiên lượng sống. Tuy nhiên, nhờ các tiến bộ trong hóa trị sau mổ cũng như liệu pháp nhắm trúng đích, ung thư đại trực tràng di căn gan hiện nay có thể điều trị bằng cách phẫu thuật cắt khối u nguyên phát ở đại trực tràng, đồng thời cắt cả khối u di căn. Tiên lượng của người bệnh cũng được cải thiện rõ rệt.

6. Vấn đề tái phát ung thư đại trực tràng

Phát hiện ung thư đại trực tràng ở giai đoạn sớm có giúp tăng khả năng điều trị triệt để không, thưa BS?

TS.BS Võ Nguyên Phong trả lời: Đúng nhưng cần bổ thêm rằng, ung thư đại trực tràng ở giai đoạn 1 có tỷ lệ tái phát cực kỳ thấp. Tuy nhiên, khi tiến triển đến giai đoạn 2, tỷ lệ tái phát khoảng 25%. Khi đã di căn hạch, tỷ lệ tái phát lên đến 50%.

Do đó, phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm giúp tăng tỷ lệ sống còn, gần như có thể điều trị dứt điểm được ung thư

Nếu có tái phát, thời gian tái phát của căn bệnh này là bao lâu, thưa BS?

TS.BS Võ Nguyên Phong trả lời: Thời gian tái phát tùy theo từng cá nhân. Trong ung thư thường đánh giá theo mức độ 1 năm, 3 năm, 5 năm. Sau 5 năm, nếu kết quả kiểm tra của người bệnh không có dấu hiệu tái phát hay di căn, có thể xem là họ đã khỏi bệnh.

Trong 5 năm, ung thư vẫn có thể tái phát tại bất kỳ thời điểm nào, không thể dự đoán trước được. Trong 1 - 3 năm đầu tiên, nguy cơ tái phát sẽ cao hơn, do đó chiến lược tầm soát cần thực hiện quyết liệt hơn.

Ví dụ, người bệnh có thể được hẹn tái khám 6 tháng/lần trong những năm đầu tiên. Từ năm thứ ba đến năm thứ năm, thời gian tái khám giãn ra, mỗi năm kiểm tra 1 lần.

7. Ung thư đại trực tràng thường di căn đến đâu?

Trong quá trình thăm khám, BS nhận thấy ung thư đại trực tràng thường sẽ di căn đến những cơ quan nào và gây nguy hiểm ra sao?

TS.BS Võ Nguyên Phong trả lời: Ung thư đại trực tràng thường sẽ di căn gan. Một bộ phận khác có thể bị di căn là phúc mạc trên phổi. Để điều trị, có thể cắt thùy phổi hoặc cắt một phần gan.

Trường hợp ung thư di căn phúc mạc nguyên ổ bụng chỉ có thể hóa trị.

8. Các yếu tố nguy cơ của ung thư đại trực tràng

Thưa BS, có thống kê hay nghiên cứu nào liên quan đến vấn đề giới tính của bệnh nhân mắc ung thư đại trực tràng không?

TS.BS Võ Nguyên Phong trả lời: Tỷ lệ nam giới mắc ung thư đại trực tràng cao hơn nữ giới, đồng thời có sự tích lũy theo độ tuổi. Bệnh thường gặp ở những người trên 60 tuổi.

Ung thư đại trực tràng có liên quan đến các yếu tố về lối sống, chế độ ăn không, thưa BS?

TS.BS Võ Nguyên Phong trả lời: Điều này cũng có thể, do nam giới thường có thói quen sử dụng rượu bia, ăn uống không kiểm soát nhiều hơn phụ nữ.

9. Ăn uống thế nào để phòng ngừa ung thư đại trực tràng?

Chúng ta cần phải làm gì để phòng ngừa ung thư đại trực tràng, thưa BS?

TS.BS Võ Nguyên Phong trả lời: Để phòng ngừa ung thư đại trực tràng cần ăn uống điều độ, sử dụng nhiều ngũ cốc, bổ sung nhiều rau xanh vào chế độ ăn, giảm bớt thịt đỏ và các loại thực phẩm chế biến sẵn.

Nhấn mạnh rằng chỉ cần hạn chế, không nên kiêng hoàn toàn vì có nghiên cứu chỉ ra rằng sử dụng một lượng hợp lý các thực phẩm này vẫn có yếu tố bảo vệ an toàn.

10. Những điều cần nhớ trước khi nội soi đại trực tràng?

Xin BS hướng dẫn thêm, có những lưu ý gì cần thực hiện trước khi đến tầm soát ung thư đại trực tràng để hiệu quả đạt được cao nhất?

TS.BS Võ Nguyên Phong trả lời: Người bệnh chỉ cần duy trì chế độ ăn uống, sinh hoạt bình thường. Tuy nhiên, nếu có nhu cầu tầm soát bằng phương pháp nội soi, bệnh nhân sẽ được bác sĩ tư vấn cụ thể hơn.

Trước đó, người bệnh cần làm xét nghiệm đông cầm máu. Trong trường hợp nội soi phát hiện polyp, bác sĩ can thiệp có thể cắt polyp.

Ngoài ra, bệnh nhân còn cần bước chuẩn bị ruột, uống thuốc xổ để sạch phân theo hướng dẫn của bác sĩ.

Lưu ý, khi đi tầm soát nên có người thân đi cùng. Trong quá trình nội soi phát hiện bất thường, bác sĩ có thể đề nghị sinh thiết hoặc cắt polyp, đòi hỏi phải có người thân ký tên xác nhận trong lúc bệnh nhân đang hôn mê.

11. Làm thế nào để chọn được nơi nội soi đáng tin cậy?

Rất nhiều bạn đọc có thắc mắc về chi phí tầm soát ung thư đại trực tràng, nên lựa chọn các cơ sở y tế nào để tầm soát. Nhờ BS giải đáp ạ.

TS.BS Võ Nguyên Phong trả lời: Khi tầm soát ung thư đại trực tràng, cần lựa chọn các cơ sở chuyên sâu, phối hợp được nhiều chuyên khoa. Quan trọng hơn nữa là chương trình tầm soát phải cá nhân hóa cho từng người. Nhiều cơ sở tầm soát ung thư với giá thành thấp nhưng kết quả không chính xác.

Tôi đánh giá Bernard Healthcare là một trung tâm đáp ứng đủ các tiêu chí trên. Thứ nhất, bệnh nhân được cá nhân hóa. Thứ hai, tại đây có đội ngũ bác sĩ có chuyên môn, chuyên khoa sâu. Thứ ba, trung tâm có liên kết với nước ngoài, cụ thể là Ningen Dock của Nhật. Các dữ liệu trong các trường hợp khó sẽ được hội chẩn với chuyên gia nước ngoài.

Giá cả cho việc tầm soát thấp hơn rất nhiều so với việc điều trị khi phát hiện muộn.

12. Nội soi gây mê có để lại di chứng không?

Nhiều người lo ngại về di chứng hoặc tác dụng phụ của nội soi gây mê. BS có chia sẻ gì về vấn đề này?

TS.BS Võ Nguyên Phong trả lời: Khi nội soi, chỉ cần gây mê trong một thời gian ngắn, giống như một giấc ngủ. Việc gây mê hoàn toàn không ảnh hưởng đến trí nhớ về sau, đây chỉ là gây mê với thời gian rất ngắn, thuộc dạng tiền mê.

>>> Phần 1: Tầm soát phát hiện sớm ung thư đại trực tràng, hơn 95% khả năng điều trị thành công