Những điều người chăm sóc bệnh nhân ung thư cần biết

Người chăm sóc bệnh nhân ung thư thường là vợ/chồng, con cái hoặc người thân, đóng vai trò vô cùng quan trọng trong suốt quá trình điều trị, dù phần lớn họ không được đào tạo chuyên môn hay nhận thù lao. Khi ung thư được điều trị chủ yếu tại các cơ sở ngoại trú, người chăm sóc chính là “cánh tay nối dài” của đội ngũ y tế tại nhà, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tinh thần của người bệnh.

Là thành viên quan trọng trong nhóm chăm sóc ung thư, người chăm sóc không chỉ hỗ trợ y khoa như cho bệnh nhân uống thuốc đúng giờ, theo dõi tác dụng phụ, ghi nhận triệu chứng bất thường và phối hợp với bác sĩ trong quản lý điều trị, mà còn đảm nhiệm hầu hết công việc sinh hoạt hằng ngày: nấu ăn, nhắc uống thuốc, hỗ trợ tắm rửa, vệ sinh, đưa bệnh nhân đi khám, xử lý vấn đề y tế tại nhà và nhận biết khi cần cấp cứu.

Vì là người quan sát sát sao nhất sự thay đổi của bệnh nhân, họ cần mạnh dạn đặt câu hỏi, ghi chép kỹ khi tái khám và giữ liên hệ thường xuyên với đội ngũ y tế. Khối lượng công việc kéo dài nhiều tháng đến nhiều năm dễ khiến người chăm sóc kiệt sức, vì vậy việc chăm sóc chính bản thân họ cũng quan trọng không kém.

Trong giai đoạn biến chứng, ví dụ khi người bệnh bị hạ bạch cầu và phải nhập viện khẩn vì sốt, người chăm sóc giữ vai trò “giải quyết vấn đề”: trấn an người bệnh, chuẩn bị thuốc men cần thiết, liên hệ các bác sĩ điều trị và sắp xếp kế hoạch chăm sóc sau xuất viện. Sự chủ động này giúp giảm lo lắng và hỗ trợ người bệnh đối mặt tốt hơn với những biến cố trong điều trị.

Một nhiệm vụ quan trọng khác là xử lý hồ sơ bảo hiểm và giấy tờ pháp lý khi cần. Người chăm sóc nên lưu trữ hóa đơn, biên lai, liên hệ công ty bảo hiểm và trao đổi sớm với người bệnh về các giấy ủy quyền tài chính hoặc chăm sóc sức khỏe để tránh căng thẳng về sau.

Vệ sinh môi trường sống cũng có ý nghĩa then chốt, bởi hệ miễn dịch của bệnh nhân ung thư thường suy giảm. Nhà cửa cần được dọn dẹp sạch sẽ, khử khuẩn bề mặt, vệ sinh bếp, nhà tắm thường xuyên, giặt giũ bằng nước ấm và đảm bảo khu vực có vật nuôi luôn sạch để hạn chế nhiễm trùng.

Cuối cùng, giao tiếp là “chìa khóa” giúp người bệnh cảm thấy mình vẫn có tiếng nói và vai trò trong quá trình điều trị. Người chăm sóc được khuyến khích lắng nghe chân thành, khơi gợi chia sẻ cảm xúc, động viên đúng lúc nhưng không làm thay người bệnh trong những việc họ có thể tự làm. Đây là cách giúp họ duy trì sự tự chủ và chất lượng sống tốt hơn trong hành trình chống lại ung thư.