Những câu hỏi thường gặp về hội chứng Cushing

Hội chứng Cushing và bệnh Cushing là tình trạng bệnh do rối loạn nội tiết hiếm gặp trong cộng đồng. Bệnh thường không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời nên có thể để lại những hậu quả nặng nề về thể chất và tinh thần.

1. Hội chứng Cushing là gì?

Hội chứng Cushing xảy ra khi cơ thể bạn tiếp xúc với lượng hormone Cortisol cao trong một thời gian dài. Hội chứng Cushing, đôi khi được gọi là Hypercortisolism, có thể do sử dụng thuốc Corticosteroid đường uống. Tình trạng này cũng có thể xảy ra khi cơ thể bạn tự tạo ra quá nhiều cortisol.

Quá nhiều Cortisol có thể tạo ra một số dấu hiệu nổi bật của hội chứng Cushing - bướu mỡ giữa vai, mặt tròn, và vết rạn da màu hồng hoặc tím trên da. Hội chứng Cushing cũng có thể gây ra huyết áp cao, mất xương và, đôi khi là bệnh đái tháo đường tuýp 2.

Các phương pháp điều trị hội chứng Cushing có thể làm cho việc sản xuất cortisol của cơ thể trở lại bình thường và cải thiện đáng kể các triệu chứng. Việc điều trị bắt đầu càng sớm thì cơ hội phục hồi càng cao.

2. Bệnh Cushing là gì?

Với hội chứng Cushing có nguyên nhân từ tuyến yên (u hoặc rối loạn bất thường) gây tăng tiết hormone ACTH, kích thích tuyến vỏ thượng thận tăng sản xuất hormone, còn được gọi là bệnh Cushing.

Bên cạnh đó, phổ biến hiện nay là tình trạng lạm dụng, dùng quá nhiều thuốc có chứa corticoid trong thời gian kéo dài, dẫn đến các biểu hiện triệu chứng như hội chứng Cushing được gọi là hội chứng giả Cushing.

3. Nguyên nhân nào gây ra hội chứng Cushing?

a. Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân của hội chứng Cushing bao gồm:

- Do dùng thuốc, thường gặp nhất.

- Bệnh Cushing, u tiết ACTH lạc chỗ.

- Adenoma tuyến thượng thận, carcinoma tuyến thượng thận, tăng sản tuyến thượng thận.

Còn nguyên nhân gây bệnh Cushing chủ yếu do u tuyến yên.

b. Đối tượng nguy cơ

Nguy cơ mắc hội chứng Cushing cao hơn thường gặp ở:

- Giới tính: Phụ nữ có khả năng mắc bệnh cao hơn nam giới.

- Sử dụng quá nhiều corticosteroid hoặc các thuốc chứa hormone nhân tạo trong thời gian dài.

- Có khối u sản sinh hormone ở tuyến yên hoặc tuyến thượng thận.

- Mắc một số bệnh lý như hội chứng nhiều nội tiết tân sinh loại 1, hội chứng NAME, hoặc bệnh Carney complex.

Đối tượng nguy cơ mắc bệnh Cushing, phần lớn có các khối u trong sọ hoặc khối u khác, nguyên nhân gây bệnh khối u tuyến yên chưa rõ. Một số ít trường hợp có tính di truyền như gia đình hoặc bệnh cảnh nhiều loại u tuyến nội tiết nhóm 1.

Xem thêm: Địa chỉ bệnh viện điều trị hội chứng Cushing tại Hà Nội

4. Các dấu hiệu, biểu hiện và triệu chứng của hội chứng Cushing là gì?

Các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng Cushing có thể khác nhau tùy thuộc vào mức cortisol thừa.

Dấu hiệu và triệu chứng thông thường liên quan đến béo phì và thay đổi da như:

- Sự tăng cân và sự tích tụ mô mỡ, đặc biệt ở vùng trung tâm và lưng trên, mặt (mặt trăng tròn), và giữa hai vai (bướu trâu).

- Dấu hiệu căng da hồng hoặc tím (striae) trên da vùng bụng, đùi, vú và cánh tay.

- Da mỏng, nhạy cảm và dễ bầm tím.

- Chậm lành vết cắt, vết côn trùng cắn và nhiễm trùng.

- Mụn trứng cá.

Phụ nữ có hội chứng Cushing có thể gặp:

- Lông ở mặt và thân dày và dễ nhìn thấy hơn (rậm lông).

- Kinh nguyệt không đều hoặc ngừng hẳn.

Đàn ông có hội chứng Cushing có thể gặp:

- Giảm ham muốn tình dục.

- Giảm khả năng sinh sản.

- Liệt dương.

Các dấu hiệu và triệu chứng khác bao gồm:

- Mệt mỏi nghiêm trọng.

- Yếu cơ.

- Trầm cảm, lo lắng và dễ cáu kỉnh.

- Mất kiểm soát cảm xúc.

- Khó nhận thức.

- Gây ra hoặc làm nặng hơn bệnh tăng huyết áp.

- Đau đầu.

- Loãng xương, dẫn đến gãy xương theo thời gian.

- Ở trẻ em, giới hạn tăng trưởng.

5. Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Liên hệ với bác sĩ ngay nếu có các triệu chứng liên quan đến hội chứng Cushing, đặc biệt nếu người bệnh đang dùng thuốc Corticosteroid để điều trị một bệnh như hen, viêm khớp hoặc viêm đại tràng.

6. Hội chứng Cushing có gây biến chứng không?

Nếu không điều trị, các biến chứng của hội chứng Cushing có thể bao gồm:

- Loãng xương, có thể gây gãy xương bất thường, như gãy xương sườn và gãy xương ở chân.

- Tăng huyết áp.

- Đái tháo đường type 2.

- Nhiễm trùng thường xuyên hoặc bất thường.

- Nhược cơ.

Xem thêm: Địa chỉ bệnh viện điều trị hội chứng Cushing tại TPHCM

7. Điều trị hội chứng Cushing bằng phương pháp gì?

Điều trị hội chứng Cushing dựa trên:

- Điều trị nội khoa bằng thuốc các trường hợp bệnh nhân không phẫu thuật hoặc tia xạ được.

- Điều trị phẫu thuật cắt một phần hoặc toàn bộ tuyến thượng thận hai bên.

Giảm sử dụng corticosteroid: Nếu nguyên nhân của hội chứng Cushing là do sử dụng lâu dài các thuốc corticosteroid, bác sĩ có thể giữ các dấu hiệu và các triệu chứng Cushing dưới sự kiểm soát bằng cách giảm liều thuốc trong một khoảng thời gian, trong khi vẫn điều trị đầy đủ bệnh hen, viêm khớp hoặc các tình trạng khác. Đối với các vấn đề về y tế, bác sĩ có thể kê toa thuốc không corticosteroid, điều này sẽ cho phép giảm liều hoặc loại trừ việc sử dụng corticosteroid hoàn toàn.

Không tự giảm liều thuốc corticosteroid hoặc ngừng dùng chúng. Chỉ làm vậy dưới sự giám sát của bác sĩ. Đột ngưng ngừng các thuốc này có thể dẫn đến thiếu cortisol. Từ từ giảm dần các thuốc corticosteroid cho phép cơ thể tiếp tục sản xuất cortisol bình thường.

Đối với bệnh Cushing do u tuyến yên: Trường hợp phát hiện khối u đa số sẽ phẫu thuật thành công, hoặc có thể xạ trị. Những khối u nhỏ khó phát hiện thì bước đầu điều trị nội khoa để giảm triệu chứng và triển khai các kỹ thuật cao hơn nhằm phát hiện chính xác khối u.