Ngày 30/10, Cục Quản lý Khám chữa bệnh - Bộ Y tế phối hợp cùng Merck Export GmbH Việt Nam (Merck Việt Nam) đã tổ chức buổi lễ công bố tài liệu “Hướng dẫn thực hành Dược lâm sàng cho dược sĩ trong một số bệnh không lây nhiễm”(*). Đây là tài liệu hướng dẫn đầu tiên cấp quốc gia về thực hành dược lâm sàng có tính pháp lý được soạn thảo bởi các chuyên gia đầu ngành cả nước dưới sự chủ trì của Bộ Y tế.

Tài liệu Hướng dẫn thực hành Dược lâm sàng gồm 4 chương: Chương 1 cung cấp cái nhìn tổng quan về vai trò và nhiệm vụ, các kĩ năng cần trang bị của người dược sĩ lâm sàng, cũng như các hoạt động dược lâm sàng cần phát triển và 3 chương thực hành dược lâm sàng trên 3 mảng bệnh rất thời sự hiện nay: đái tháo đường, tim mạch, ung thư.

MẢNG BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG:

Thực hành dược lâm sàng trong mảng bệnh đái tháo đường được phân tuyến theo 4 cấp cơ sở khám chữa bệnh: xã, huyện, tỉnh, trung ương. Ở mỗi cấp sẽ có các hoạt động phù hợp với quy mô và nguồn lực nhằm giúp hoạt động dược lâm sàng được thực hành thường quy và có hiệu quả.

+ Cụ thể, tuyến xã: công việc chính là kiểm tra tính hợp lý của thuốc so với chỉ định

+ Tuyến huyện: Ngoài công việc của tuyến xã sẽ tiến hành thêm việc kiểm tra liều điều trị và tương tác thuốc

+ Tuyến tỉnh: thêm tư vấn về ADR và tương tác thuốc cho nhân viên y tế và người bệnh

+ Tuyến trung ương: Lập kế hoạch điều trị, theo dõi và đánh giá điều trị

Trên các hoạt động tương ứng thì Tài liệu có đủ các thông tin để tra cứu nhanh chóng và áp dụng ngay vào thực tế như cách chẩn đoán, điều trị, chỉnh liều cho các đối tượng đặc biệt, tương tác thuốc- thuốc, thuốc- thức ăn, các phản ứng có hại và cách xử trí. Ngoài ra mỗi hoạt động đó sẽ có các biểu mẫu để ghi nhận và lưu trữ, từ đó dễ dàng đánh giá hiệu quả dược lâm sàng trên bệnh nhân

MẢNG BỆNH TIM MẠCH:

Thực hành dược lâm sàng trong bệnh lý tim mạch được chia ra làm 4 mảng bệnh chính: tăng huyết áp, suy tim, bệnh mạch vành và rung nhĩ.

Mỗi mảng bệnh được xây dựng với đại cương về bệnh và các phương pháp điều trị từ không dùng thuốc đến dùng thuốc, và hướng dẫn thực hành dược lâm sàng.

Theo định hướng của Bộ y tế thì tăng huyết áp là mặt bệnh cần được quản lý tốt từ tuyến cơ sở nên phần thực hành bệnh tăng huyết áp được biên soạn theo tuyến cơ sở khám chữa bệnh như bệnh lý đái tháo đường. Trên 3 mặt bệnh còn lại của tim mạch,  được biên soạn theo các hoạt động thực hành DLS, không phân theo tuyến.

Tài liệu hướng dẫn cách đánh giá nguy cơ, phân tích tương tác thuốc và ADR, các biểu mẫu khai thác tiền sử bệnh nhân đến lập kế hoạch điều trị, theo dõi và đánh giá. Như vậy sẽ tối ưu hóa được toàn bộ công tác dược lâm sàng

MẢNG BỆNH UNG THƯ:

Vì đặc thù của bệnh ung thư được điều trị tại các bệnh viện chuyên khoa nên không phân chia công tác dược lâm sàng theo tuyến cơ sở. Tài liệu hướng dẫn chi tiết cụ thể 5 bệnh ung thư phổ biến thường gặp như ung thư gan, phổi, đại trực tràng, dạ dày và vú. Đối với bệnh ung thư thì dược động học các thuốc và độc tính, quy trình xử trí và phòng ngừa các tác dụng không mong muốn rất quan trọng nên được hướng dẫn trong bảng biểu khá chi tiết

Ngoài ra, hướng dẫn cũng nêu rõ cách pha chế và truyền thuốc theo từng bước để đảm bảo an toàn cho người pha chế thuốc cùng như bệnh nhân.

Tại buổi ra mắt, GS. TS. BS. Mai Trọng Khoa - Nguyên phó Giám đốc BV Bạch Mai - Chủ tịch hội đồng thẩm định tài liệu chia sẻ:  “Với yêu cầu rất gắt gao từ Cục quản lý khám chữa bệnh rằng quyển tài liệu này phải mang tính thực tế để dễ áp dụng, thì việc cần có đội ngũ bác sĩ tham gia cho ý kiến là việc cần thiết, khi đó thì dịch vụ dược lâm sàng từ người dược sĩ mang lại sẽ giúp ích thiết thực cho các BS lâm sàng. Ngoài ra, chúng tôi luôn lưu ý tính cân bằng và kết nối chặt chẽ khi lấy bệnh nhân làm trung tâm trong phức hợp: DS-BS-Điều dưỡng- Trường ĐH- Hiệp hội”.

PGS.TS.BS. Lương Ngọc Khuê vinh danh các thành viên trong ban thẩm định

Về lý do vì sao tài liệu hướng dẫn lại viết cho 3 mảng bệnh đái tháo đường, tim mạch và ung thư, PGS.TS.BS. Lương Ngọc Khuê - Cục trưởng cục Quản lý khám chữa bệnh cho biết: “Đây là 3 mảng bệnh được chú trọng trong chiến lược quốc gia phòng chống các bệnh không lây nhiễm giai đoạn 2015-2025 vì những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng và sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước, do số người mắc bệnh nhiều, bệnh gây tàn tật và tử vong cao”.

Đây là một  tài liệu rất quý, tuy nhiên có ý kiến cho rằng nên "số hóa" để mọi người có thể xem trên smartphone thì sẽ tiện lợi hơn

Tài liệu là công cụ thiết thực giúp các dược sĩ lâm sàng làm việc và tham gia vào quá trình chăm sóc bệnh nhân với bác sĩ và y tá dễ dàng, thuận lợi, chuyên nghiệp hơn nhằm tối ưu hoá việc sử dụng thuốc cho người bệnh; đồng thời góp phần định hướng phát triển dược lâm sàng cho bệnh viện, đẩy mạnh hơn nữa hoạt động dược lâm sàng trong thời gian tới.

Hồng Nhung