Mẹ bầu bị ngộ độc thực phẩm: Nhận biết và xử trí đúng cách

Khi mang thai, chỉ một lần “ăn uống lơ là” cũng có thể trả giá đắt. Ngộ độc thực phẩm ở thai phụ dễ diễn tiến nặng, tăng nguy cơ dọa sảy, sinh non, thậm chí ảnh hưởng tính mạng nếu xử trí chậm.

Trong thai kỳ, miễn dịch của mẹ bị điều chỉnh để nuôi thai nên dễ “thua trận” trước vi khuẩn, virus và độc tố từ thực phẩm; cùng lúc, nôn ói, tiêu chảy làm mẹ mất nước nhanh hơn người bình thường, khiến thai nhi thiếu máu nuôi và oxy.

Các tác nhân thường gặp là Listeria, Salmonella, E.coli… có thể ẩn trong thịt/ trứng/ hải sản sống hoặc nấu chưa chín, sữa và phô mai chưa tiệt trùng, nước ép chưa thanh trùng, thực phẩm chế biến sẵn bảo quản kém.

Dấu hiệu gợi ý ngộ độc gồm đau quặn bụng, tiêu chảy, nôn ói, sốt, ớn lạnh, đau đầu; nặng hơn có thể tiêu chảy ra máu, lừ đừ, choáng váng, khát nhiều, tiểu ít. Với thai phụ, các biến chứng đáng ngại là mất nước - rối loạn điện giải, dọa sảy/ dọa sinh non do cơn gò kích thích bởi sốt và nhiễm trùng, thậm chí nhiễm khuẩn huyết; riêng Listeria còn có nguy cơ gây tổn thương thần kinh cho thai.

Khi nghi ngờ ngộ độc, mẹ bầu cần đi bệnh viện sớm (ưu tiên cơ sở có Sản khoa) để được đánh giá mất nước, theo dõi tim thai và cơn gò; không tự ý dùng thuốc cầm tiêu chảy hoặc kháng sinh. Trong lúc chờ tới viện, ngừng ngay thực phẩm nghi ngờ, bù nước - điện giải bằng oresol pha đúng hướng dẫn hoặc uống từng ngụm nước, nước cháo/ canh ấm; nếu nôn nhiều, uống chậm, ít một.

Các dấu hiệu cần đi cấp cứu ngay gồm: sốt ≥38,5°C, tiêu chảy kéo dài >3 ngày hoặc có máu, nôn/ tiêu chảy không uống nổi nước, khát dữ dội - tiểu rất ít, choáng váng, đau bụng tăng kèm cơn gò đều. Điều trị tại cơ sở y tế tập trung bù dịch hợp lý, dinh dưỡng dễ tiêu, men vi sinh theo chỉ định; kháng sinh chỉ dùng khi bác sĩ xác định tác nhân phù hợp với thai kỳ.

Phòng ngừa luôn là “lá chắn” tốt nhất trong thai kỳ: tuyệt đối “ăn chín - uống sôi”, nói không với đồ sống/ tái (gỏi, sushi, trứng lòng đào), sữa và phô mai chưa tiệt trùng; rửa tay bằng xà phòng trước khi chế biến/ trước khi ăn, dùng dao - thớt riêng cho đồ sống và chín, rửa kỹ rau quả, bảo quản lạnh đúng cách, rã đông trong ngăn mát, tôn trọng hạn dùng.

Ưu tiên mua thực phẩm tươi, rõ nguồn gốc; hạn chế thịt nguội/ xúc xích và món chế biến sẵn nếu không bảo đảm chuỗi lạnh. Khám thai định kỳ giúp phát hiện sớm bất thường ở mẹ và bé, đồng thời được tư vấn thực đơn an toàn theo từng tam cá nguyệt. Trong thai kỳ, mọi quyết định về ăn uống đều là quyết định cho hai người: cẩn trọng một chút hôm nay để yên tâm trọn vẹn ngày đón con chào đời.