1. Thực phẩm ngày Tết nào có thể gây tương tác với các thuốc điều trị tăng huyết áp?

Xin hỏi DS, những thực phẩm nào thường gặp trong ngày Tết có thể gây tương tác với các thuốc điều trị tăng huyết áp mà người bệnh cần lưu ý ạ?

Dược sĩ Nguyễn Thị Thủy Trúc trả lời: Trong dịp Tết, thông thường các gia đình chuẩn bị nhiều thực phẩm và dùng dài ngày. Thói quen ăn uống “thả ga” và các buổi tiệc bia rượu linh đình thường thấy vào dịp lễ này. Tuy nhiên, mỗi chúng ta cần nhìn lại và cân nhắc về chế độ ăn uống trong ngày Tết để đảm bảo vui xuân an lành, khỏe mạnh.

Đặc biệt, với các bệnh nhân tăng huyết áp, càng nên lưu ý hơn về loại và lượng thức ăn đưa vào cơ thể cũng như tương tác có thể gặp của thực phẩm và thuốc huyết áp đang sử dụng. Một số thực phẩm thường gặp ngày Tết có nguy cơ tác động đến hiệu quả điều trị của các thuốc hạ huyết áp có thể kể đến:

- Các loại thực phẩm nhiều kali như trái cây sấy khô, thịt xông khói, lạp xưởng, ... dùng chung với thuốc huyết áp như thuốc ức chế men chuyển, thuốc chẹn thụ thể angiotensin II, mà điển hình là lisinopril, enalapril, valsartan, losartan hoặc thuốc lợi tiểu tiết kiệm kali như spironolactone có thể dẫn đến tình trạng tăng kali máu.

- Các thức uống chứa bia rượu làm tăng tác dụng hạ áp, dẫn đến chóng mặt, choáng váng. Các loai trà, cà phê cũng gây ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị của nhóm thuốc này

- Một số loại nước ép chứa bưởi chùm, ít thấy ở Việt Nam, tuy nhiên có thể tương tác với các thuốc như nifedipine, amlodipine làm tăng nồng độ của các thuốc này trong máu, dẫn đến hạ áp quá mức, gây loạn nhịp, phù.

2. Sau khi sử dụng các loại nước uống có cồn bao lâu mới được dùng các thuốc điều trị tăng huyết áp?

Rượu, bia, trà, nước có gas… là thức uống phổ biến ở những dịp này.

- Xin hỏi DS, thời điểm dùng các thuốc điều trị tăng huyết áp cần cách nhau bao lâu trước hoặc sau khi sử dụng các loại thức uống này ạ?

Dược sĩ Nguyễn Thị Thủy Trúc trả lời: Với nhiều gia đình thì rượu bia là những thức uống gần như không thể thiếu trong các buổi tiệc ngày Tết. Tuy nhiên, người bệnh tăng huyết áp, chúng ta cần hạn chế tiêu thụ bia rượu vì bản thân thức uống này đã dẫn đến tình trạng tăng huyết áp. Thông thường, cứ 100ml rượu làm tăng 3 mmHg áp lực lên thành mạch. Trà, cà phê cũng như các chế phẩm chứa caffeine có thể gây tăng huyết áp ngay lập tức sau khi uống.

Nhìn chung, chúng ta nên dùng thuốc cách xa các thực phẩm trên 2h để hạn chế tương tác, tuy nhiên, vẫn không loại trừ được ảnh hưởng của các thực phẩm này đối với các thuốc huyết áp. Do đó, tốt nhất vẫn nên hạn chế dùng các loại thức uống trên trong thời gian dùng thuốc hạ áp

Rượu, bia, trà, cà phê có thể tương tác và làm tăng tác dụng phụ cũng như giảm hiệu quả điều trị của thuốc huyết áp. Một số tương tác chúng ta cần lưu ý như sau:

- Sử dụng chung rượu, bia và các thuốc huyết áp có thể làm tăng tác dụng hạ áp, dẫn đến đau đầu, choáng váng, chóng mặt, thay đổi mạch, nhịp tim

- Trà và cà phê: các chế phẩm chứa caffeine, một chất “kích thích” có thể làm tăng huyết áp và tương tác với một số thuốc như thuốc chẹn beta và thuốc chẹn calci, làm giảm hiệu quả kiểm soát huyết áp của các thuốc trên

3. Người bệnh tăng huyết áp cần lưu ý gì khi dùng thuốc, chuẩn bị thuốc?

Để đón Tết trọn vẹn, người bệnh tăng huyết áp cần lưu ý gì khi dùng thuốc, chuẩn bị thuốc trong dịp này, thưa DS?

Dược sĩ Nguyễn Thị Thủy Trúc trả lời: Tăng huyết áp là bệnh mạn tính và cần dùng thuốc trong thời gian dài. Người bệnh cần đảm bảo các thuốc hiện dùng đã kiểm soát ổn huyết áp của mình thông qua việc tái khám định kỳ để được bác sĩ đánh giá và điều chỉnh thuốc phù hợp.

Thuốc huyết áp cũng là nhóm thuốc tương tác với nhiều thuốc, các bệnh lý khác như tiểu đường, rối loạn lipid huyết, cường giáp,... cũng liên quan mật thiết đến huyết áp người bệnh. Do đó, người bệnh cũng cần chú ý kiểm soát tình trạng bệnh lý đi kèm, cũng như các thuốc sử dụng chung không tương tác hay dung nạp để đảm bảo tình trạng huyết áp ổn định.

Cần trữ đủ số lượng thuốc dùng trong kỳ nghỉ lễ này đến trước kỳ tái khám kế tiếp. Duy trì tuân thủ dùng thuốc theo hướng dẫn, dùng thuốc đúng đủ liều, đúng giờ, tránh quên thuốc. Nếu có du lịch trong dịp Tết, người bệnh cũng phải chú ý luôn đem đủ thuốc để sử dụng.

Nên dùng thuốc huyết áp đúng theo chỉ định của bác sĩ kê trong toa nhằm đạt mục tiêu điều trị theo từng cá nhân và tránh tương tác với các thuốc hiện đang sử dụng. Vấn đề quan trọng là chúng ta cần tuân thủ thời gian uống thuốc giống nhau mỗi ngày, tránh bỏ liều để kiểm soát huyết áp ổn định.

Nhìn chung, các thuốc huyết áp có thể uống vào buổi sáng hoặc tối và hiệu quả kiểm soát huyết áp không quá khác biệt. Cũng xin lưu ý rằng nhóm thuốc lợi tiểu dùng kiểm soát huyết áp nên được uống vào ban ngày để tránh việc bài tiết nước tiểu gây ảnh hưởng sinh hoạt và giấc ngủ vào ban đêm.