Lỗ bầu dục ở tim không can thiệp bít dù, liệu có nguy hiểm?

1. Lỗ bầu dục ở tim là gì và triệu chứng nhận biết?

Lỗ bầu dục ở tim là dị tật gì, ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?

ThS.BS Nguyễn Mạnh Cường trả lời:

Lỗ bầu dục của tim nằm ở vách liên nhĩ của bệnh nhân. Đây là một lỗ thông thường giữa 2 buồng tim (tâm nhĩ trái và tâm nhĩ phải) của tim thai nhi.

Lỗ bầu dục này thường đóng trong khoảng từ 6 tháng đến một năm sau sinh. Sau khi sinh lỗ bầu dục này vẫn mở gọi là tim tồn tại lỗ bầu dục.

Với một cơ thể bình thường lỗ bầu dục hoàn toàn không ảnh hưởng đến sức khỏe, không gây ra bất kì triệu chứng nào. Tuy nhiên với một số trường hợp ở bệnh nhân trẻ tuổi có tình trạng nhồi máu não thì nguyên nhân có thể là do tồn tại lỗ bầu dục ở tim làm xuất hiện các cục máu đông. Những cục máu đông này dễ dàng di chuyển từ tâm nhĩ phải sang tâm tim trái, từ tim trái sang động mạch chủ và lên các động mạch ở não, điều này rất có thể sẽ dẫn đến những nguy cơ đột quỵ não (nhồi máu não).

ThS.BS Nguyễn Mạnh Cường, khoa Tim mạch, Bệnh viện đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ

Lỗ bầu dục gây ra triệu chứng gì không? Phát hiện lỗ bầu dục bằng phương tiện gì?

ThS.BS Nguyễn Mạnh Cường trả lời:

Ở người bình thường lỗ bầu dục không gây ra bất kì triệu chứng nào, cũng không gây ra tình trạng mệt hoặc khó thở nếu bạn có một trái tim khỏe mạnh bình thường. Lỗ bầu dục ở tim thường phát hiện ra khi đi siêu âm tim định kì hoặc siêu âm tim ở những em bé mới sanh.

Lỗ bầu dục ở tim có gây nguy hiểm cho phụ nữ mang thai không?

ThS.BS Nguyễn Mạnh Cường trả lời:

Có khoảng 20 - 30% người bình thường ghi nhận có lỗ bầu dục ở tim và nó cũng rất ít khi ảnh hưởng đến sức khỏe.

Phụ nữ có thai tồn tại lỗ bầu dục rất ít nguy cơ gây nguy hiểm. Tuy nhiên một số trường hợp khi sanh có rối loạn của bệnh tim kèm theo việc làm tăng áp lực lên tim phải khiến người phụ nữ đối diện với nguy cơ bị thuyên tắc huyết khối gây ra thuyên tắc mạch. Từ đó tạo ra cục máu đông ở tim phải, một số trường hợp máu đông sẽ di chuyển sang trái và gây ra nhồi máu não.

Đối với những người phụ nữ có thai thì nên theo dõi sát và được chăm sóc kĩ càng hơn. Hiện nay có ý kiến cho rằng lỗ bầu dục ở tim ảnh hưởng lên phụ nữ mang thai mặc dù tỉ lệ này là rất thấp.

2. Lỗ bầu dục ở tim điều trị thế nào?

Khi nào bệnh nhân có chỉ định hoặc chống chỉ định bít lỗ bầu dục?

ThS.BS Nguyễn Mạnh Cường trả lời:

Chỉ định thực hiện đóng lỗ bầu dục với những trường hợp: bệnh nhân nhồi máu não hoặc gặp phải những cơn thiếu máu não thoáng qua tái đi tái lại nhiều lần.

Một số bệnh nhân sau khi làm các xét nghiệm kết quả huyết áp không tăng, không bị tiểu đường, không có các cơn rung nhĩ, siêu âm tim không phát hiện ra cục huyết khối,… đặc biệt sau khi tiến hành siêu âm động mạch cảnh, chụp CT hoặc MRI sọ não đều loại trừ tất cả những nguyên nhân gây nên đột quỵ não; lúc này mới tiến hành bít lỗ bầu dục.

Chống chỉ định với những trường hợp tìm ra nguyên nhân của đột quỵ não như: bệnh nhân bị rối loạn nhịp tim, đột quỵ não do các cục máu đông; hẹp động mạch cảnh động mạch não hơn 50% thì cũng không nên thực hiện bít dù.

Quá trình can thiệp bít lỗ bầu dục? Bệnh nhân được gây mê hay gây tê?

ThS.BS Nguyễn Mạnh Cường trả lời:

Quá trình tiến hành bít lỗ bầu dục được diễn ra nhanh chóng và nhẹ nhàng:

• Đầu tiên bệnh nhân chỉ cần gây tê (không cần thiết phải gây mê) ở vùng bẹn phải, sau đó luồn một ống thông theo tĩnh mạch đùi luồn lên trong buồng tim, đi đến tâm nhĩ phải từ đó luồn qua lỗ bầu dục và luồn qua tâm nhĩ trái.

• Khi đã luồn qua tâm nhĩ trái tiếp theo sẽ đưa một dụng cụ được gọi là dù (đặc điểm của “dù” bít thông liên nhĩ là có 2 cánh và có 1 khúc nối ở giữa.

• Dụng cụ sẽ được đẩy qua tim trái sau đó các bác sĩ sẽ kéo về cho nó ôm sát lỗ bầu dục, sau đó tiếp tục thả cánh bên phải. Như vậy 2 cánh này sẽ ốp lại bít kín hoàn toàn lỗ bầu dục và làm cho dòng máu từ tâm nhĩ phải qua tâm nhĩ trái sẽ không còn được thông thương nữa. Sau khi thực hiện thủ thuật xong sẽ tháo hết tất cả ống thông còn lại và chỉ để “dù” ở lại.

Bệnh nhân sau can thiệp chỉ cần nằm nghỉ khoảng 10 - 12 tiếng tại giường. Sau đó có thể vận động và đi lại nhẹ nhàng, trong những ngày tiếp theo có thể lao động sinh hoạt trở lại.

Ngoài can thiệp, còn phương pháp nào có thể xử lý lỗ bầu dục?

ThS.BS Nguyễn Mạnh Cường trả lời:

Hiện tại phương pháp can thiệp bít lỗ bầu dục là một phương pháp tối ưu nhất, ngoài ra không còn bất kì phương pháp nào khác có thể xử lí lỗ bầu dục.

Sau khi bít lỗ bầu dục có cần điều trị nội khoa tiếp tục không?

ThS.BS Nguyễn Mạnh Cường trả lời:

Đối với những bệnh nhân sau khi bít lỗ bầu dục thì vẫn phải tiếp tục điều trị bằng thuốc aspirin (81mg), có thể uống 1 hoặc 2 viên tùy theo thể trạng của bệnh nhân và uống trong vòng 6 tháng sau khi bít dù.

3. Cách chăm sóc bệnh nhân sau can thiệp bít lỗ bầu dục

Sau khi can thiệp bít lỗ bầu dục, bệnh nhân cần nằm viện bao lâu? Khi về nhà cần lưu ý những gì trong sinh hoạt?

ThS.BS Nguyễn Mạnh Cường trả lời:

Sau khi can thiệp bít lỗ bầu dục bệnh nhân có thể chỉ cần nằm bệnh viện từ 10 - 12 tiếng. 1 - 2 ngày sau bệnh nhân hoàn toàn có thể xuất hiện và theo dõi tại nhà.

Trong 1 - 2 tuần đầu bệnh nhân nên hạn chế làm các việc gắng sức, có thể vận động đi lại và làm việc nhẹ nhàng. Và sau 2 - 3 tuần bệnh nhân hoàn toàn có thể trở lại cuộc sống như một người khỏe mạnh bình thường.

Lỗ bầu dục nếu chưa có chỉ định can thiệp thì cần theo dõi như thế nào?

ThS.BS Nguyễn Mạnh Cường trả lời:

Đối với trường hợp bệnh nhân có lỗ bầu dục còn trẻ tuổi, khỏe mạnh và không có biểu hiện của đột quỵ não trước đó thì hoàn toàn có thể theo dõi bằng phương pháp siêu âm tim 6 tháng - 1 năm/ lần.

Những trường hợp có lỗ bầu dục ở tim và có những biểu hiện như: tăng áp lực động mạch phổi bên phải, có biểu hiện của thuyên tắc phổi là những trường hợp được ghi nhận có nguy cơ cao dẫn đến tình trạng đột quỵ nếu bệnh nhân còn lỗ bầu dục.

4. Lỗ bầu dục có di truyền?

Lỗ bầu dục có di truyền hay có yếu tố gia đình không? Những ai là đối tượng nguy cơ có lỗ bầu dục?

ThS.BS Nguyễn Mạnh Cường trả lời:

Lỗ bầu dục ở tim không thể nói có di truyền hay không mà trong cơ thể của mỗi người chúng ta bất cứ ai cũng đều có lỗ bầu dục.

Lỗ bầu dục là do trong quá trình phát triển của tim ở giai đoạn bào thai bắt buộc phải tồn tại để máu được lưu thông giúp đứa bé trong bụng mẹ phát triển. Sau khi sanh khoảng 1 - 2 ngày đầu lỗ bầu dục sẽ tự đóng lại và chỉ khoảng 20 - 30% dân số lỗ bầu dục đóng không hết.

Thật ra ai cũng đều có lỗ bầu dục ở tim, chẳng qua nó đã được đóng lại hay chưa. Với một người sức khỏe bình thường thì lỗ bầu dục này hoàn toàn không ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.