Liệt hai chân vì tự ý mua thuốc chứa corticoid trị ho

BS.CK2 Dương Minh Tuấn - Khoa Nội tiết Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai vừa cảnh báo về tình trạng người trẻ tự ý dùng thuốc ho có chứa corticoid sau khi một nam thanh niên 22 tuổi rơi vào liệt hai chân chỉ vì uống vài viên thuốc “cho nhanh khỏi ho”.

Theo bác sĩ, bệnh nhân này vốn khỏe mạnh, chỉ ho nhẹ và đau họng nên ghé hiệu thuốc xin “thuốc ho mạnh”. Anh được bán vài viên corticoid và uống ngay tối hôm trước. Sáng hôm sau, cậu không thể tự ngồi dậy, hai chân mềm nhũn, phải được người nhà bế vào viện. Khám ban đầu cho thấy điện tim có sóng U và xét nghiệm ghi nhận hạ kali cấp tính do dùng corticoid không kiểm soát.

BS.CK2 Dương Minh Tuấn nhấn mạnh, đây không còn là trường hợp hiếm, chỉ trong vài tuần, bác sĩ đã tiếp nhận nhiều thanh niên khỏe mạnh, chỉ ho cảm nhẹ nhưng sau khi uống thuốc chứa corticoid đã rơi vào tình trạng liệt hai chân cấp.

Theo bác sĩ, hạ kali máu tưởng chừng đơn giản, nhưng khi kali tụt sâu, cơ thể gần như “mất điện”: cơ yếu dần, phản xạ giảm, đi lại khó khăn, thậm chí đang ngồi cũng không thể tự đứng lên. Corticoid liều cao làm tăng thải kali qua thận và đẩy kali từ máu vào tế bào, khiến tế bào cơ mất khả năng dẫn truyền tín hiệu. Người bệnh rơi vào liệt mềm dù đầu óc tỉnh táo và chân vẫn còn cảm giác nhưng hoàn toàn “không nghe lời”. Ở nhiều ca, chỉ khi được truyền kali và đưa nồng độ về mức bình thường, sức cơ mới hồi phục. Phần lớn bệnh nhân trẻ đáp ứng tốt và đi lại được sau vài giờ, nhưng trải nghiệm này khiến họ không dám tự ý mua thuốc thêm lần nào nữa.

Nhiều người vẫn nghĩ “uống vài viên corticoid chắc không sao”, nhưng thực tế đây là nhóm thuốc rất mạnh, vốn dùng cho các bệnh như hen phế quản, lupus hay viêm khớp, và luôn phải có chỉ định rõ ràng của bác sĩ. Việc dùng tùy tiện để trị ho cảm có thể dẫn đến tăng đường huyết, tăng huyết áp, bùng phát nhiễm trùng và đặc biệt là hạ kali nguy hiểm gây liệt tạm thời.

BS.CK2 Dương Minh Tuấn khuyến cáo, tuyệt đối không tự mua thuốc chứa corticoid khi không có chỉ định; với ho, đau họng thông thường nên ưu tiên nghỉ ngơi, nước ấm và thuốc giảm triệu chứng nhẹ. Nếu ho kéo dài, sốt cao, đau ngực, khó thở phải đi khám thay vì tự uống thuốc mạnh. Người đang dùng thuốc theo toa cần tuân thủ liều lượng và không tự ý điều chỉnh. Khi xuất hiện yếu cơ, tê bì hoặc chuột rút bất thường, cần đi khám sớm vì đây có thể là dấu hiệu hạ kali.