Không bệnh hen nhưng bị co thắt phế quản là vì sao?

Nhiều người không bị bệnh hen mà vẫn xuất hiện những cơn co thắt phế quản.

Khi đường kính phế quản bị rút ngắn lại gây hẹp lòng phế quản quá mức bình thường thì gọi là co thắt phế quản.

Ảnh minh họa

Co thắt phế quản do mấy nguyên nhân chủ yếu sau:

- Dị ứng: Dị ứng với thức ăn, như tôm, cua, ốc...; dị nguyên trong không khí, như bụi, nấm mốc, phấn hoa... Dị ứng là một phần của hệ bảo vệ cơ thể chống lại sự xâm nhập của mọi loại mầm bệnh. Một chất lạ đối với cơ thể con người đều tạo ra những phân tử protein đặc hiệu (gọi là kháng thể) để chống lại chất lạ đó.

Kháng thể này sẽ làm cho một số tế bào bạch cầu phóng thích ra các chất trung gian hóa học có tính làm co hẹp các ống phế quản và tăng tiết dịch nhầy.

Ví dụ: Chất histamin được biết đến từ lâu và con người đã tìm ra cách ức chế được nó. 12 chất khác xếp vào họ leukotrienes, sinh ra muộn hơn histamin, nhưng tác dụng kéo dài hơn, mạnh hơn hàng trăm lần. Con người vẫn chưa đối phó được.

- Viêm: Viêm là quá trình bảo vệ thông qua hiện tượng tăng sản lượng và tăng vận hành các bạch cầu tới vùng viêm để chiến đấu với yếu tố gây bệnh. Trong phổi, viêm thường do nhiễm khuẩn và có thể khu trú ở từng vùng, hoặc ở toàn bộ phổi, nhưng viêm cũng có thể không do nhiễm khuẩn, như: khói thuốc lá, hơi hóa chất, bụi phấn hoa, bụi nhà.

Trong một số trường hợp, hậu quả sau cùng là gây co thắt phế quản cùng với tăng tiết dịch nhầy, phù nề niêm mạc phế quản. Đây là một nguyên nhân phổ biến của hen.

- Một số loại thuốc: Phổ biến nhất là aspirin và các thuốc kháng viêm không phải steroid NSAID gây ra tam chứng, hay còn gọi là bộ ba aspirin: - nhạy cảm với aspirin - hen; - polyp ở niêm mạc mũi. Do vậy, những người có cơ địa nhạy cảm với aspirin cần thận trọng cả đối với những thuốc giảm đau thông thường mà khi mua không cần đơn của bác sĩ.

- Thần kinh: Ở phổi có hai mạng lưới thần kinh: Hệ thần kinh giao cảm giãn ở các cơ phế quản và gây giảm tiết dịch nhầy hệ thần kinh đối giao cảm gây co các cơ phế quản, gây tăng tiết dịch nhầy. Khi hoạt động của hệ đối giao cảm chiếm ưu thế, gây căng các cơ của thành phế quản, gây co thắt phế quản dẫn tới triệu chứng của hen.

- Gắng sức: Việc thở mạnh làm giảm CO2 trong máu tăng acid lactic trong máu, gây co thắt cơ phế quản. Một số vận động viên cự ly vừa, bơi, trượt băng lên cơn hen khi tập luyện, thi đấu.

Theo BS Lam Giang - Tiền Phong