Khi nào trẻ cần can thiệp y khoa để xác định giới tính?

Giới tính trẻ sơ sinh thường được xác định qua cơ quan sinh dục ngoài, nhưng một số trẻ chào đời với bộ phận sinh dục không điển hình, khó phân loại. Đây là nhóm rối loạn phát triển giới tính (DSD) - tình trạng bẩm sinh hiếm gặp nhưng tác động lớn đến sức khỏe và tâm lý của trẻ.

DSD xảy ra khi nhiễm sắc thể, hormone và hình thể không đồng nhất. Trẻ có thể mang bộ gen nam nhưng hình thể giống nữ, hoặc ngược lại. Các bất thường về tuyến sinh dục, hormone hay cơ quan sinh dục ngoài đều có thể là nguyên nhân. Vì vậy, không thể chẩn đoán dựa vào quan sát bên ngoài và càng không nên quyết định giới tính quá sớm.

Cha mẹ cần lưu ý các dấu hiệu sớm:

- Ở trẻ sơ sinh: cơ quan sinh dục không rõ ràng, lỗ tiểu ở vị trí bất thường, không sờ thấy tuyến sinh dục hoặc có dấu hiệu “lưỡng tính”.

- Ở trẻ lớn: bé gái không có kinh đúng tuổi, dậy thì theo hướng ngược giới, giọng trầm - nhiều lông ở bé gái hoặc ngược lại. Khi xuất hiện những biểu hiện này, trẻ cần được khám tại các cơ sở chuyên khoa Nam học, Nội tiết, Di truyền để đánh giá toàn diện.

Phẫu thuật trong DSD không phải “chọn giới tính”, mà nhằm đưa cơ thể về đúng giới tính sinh học, dựa trên kết quả xét nghiệm nhiễm sắc thể, hormone, siêu âm tuyến sinh dục và cấu trúc giải phẫu. Quyết định can thiệp chỉ được đưa ra khi có đầy đủ kết luận chuyên môn của đội ngũ đa ngành: Nam học, Nội tiết, Di truyền, Tâm lý và Ngoại khoa.

Thời điểm can thiệp phụ thuộc mức độ bất thường:

- 6-18 tháng tuổi: là “cửa sổ vàng” cho các trường hợp có bất thường rõ ràng ngay sau sinh. Trẻ chưa hình thành bản dạng giới, mô mềm dễ chỉnh sửa và hạn chế sang chấn tâm lý.

- Trước tuổi dậy thì: áp dụng cho trẻ lớn lên mới biểu hiện lệch hướng dậy thì hoặc không phù hợp với giới tính khai sinh.

- Can thiệp sớm khi có nguy cơ bệnh lý: như tuyến sinh dục ẩn có nguy cơ ung thư cao.

Bên cạnh phẫu thuật, tư vấn tâm lý đóng vai trò không thể thiếu, giúp trẻ hiểu đúng giới tính sinh học, ổn định cảm xúc và giảm áp lực kỳ thị trong quá trình lớn lên.

Nếu không được phát hiện sớm, trẻ có thể đối mặt với tự ti, khủng hoảng bản dạng giới, nguy cơ ung thư tuyến sinh dục, rối loạn nội tiết và khó hòa nhập xã hội.

Phát hiện sớm, chẩn đoán đúng, can thiệp kịp thời sẽ giúp trẻ có cơ hội phát triển tự nhiên, an toàn và hòa nhập tốt trong tương lai. Đây là vấn đề y khoa nghiêm túc, đòi hỏi sự phối hợp của các chuyên khoa và sự đồng hành đúng cách của gia đình.