Khi nào cần sinh thiết nhân tuyến giáp để phát hiện ung thư?

1. Nhân tuyến giáp được định nghĩa như thế nào?

Thưa bác sĩ, nhân tuyến giáp là gì? Làm sao phân biệt nhân tuyến giáp với các bệnh lý khác của tuyến giáp như bướu giáp hay rối loạn nội tiết?

BS Bùi Lê Nhật tiên - Chuyên khoa Y học dự phòng, Nội Tổng quát - Phó phòng Kế hoạch Tổng hợp, Phòng khám Bernard trả lời:

Tuyến giáp là tuyến nội tiết nằm ở vùng cổ, có hình cánh bướm gồm hai thùy trái và phải. 

Trong số các bệnh lý tuyến giáp, nhân tuyến giáp là tình trạng các tế bào trong tuyến giáp phát triển bất thường.

Nhân tuyến giáp thường không có triệu chứng và diễn biến thầm lặng, chỉ xuất hiện triệu chứng khi nhân lớn hơn và đi kèm cùng bệnh lý khác.

Nhân giáp có nhiều loại khác nhau như nhân giáp keo từ các nốt viêm giáp cũ, có thể liên quan đến cường giáp tăng tiết hóc môn hoặc ung thư giáp.

2. Những ai dễ mắc nhân tuyến giáp?

Những nhóm nào dễ mắc nhân giáp nhất? Phụ nữ, người lớn tuổi hay người ăn uống thiếu i-ốt?

BS Bùi Lê Nhật tiên trả lời:

Nữ giới có nguy cơ mắc nhân giáp cao gấp 5 lần nam giới. Ngoài ra, các yếu tố dễ mắc nhân giáp gồm:

- Tuổi tác: Tỷ lệ mắc nhân giáp tăng dần theo tuổi. Khoảng 50% người cao tuổi có nhân giáp, phần lớn là lành tính.

- Môi trường sống: sinh sống vùng địa lý bị thiếu i - ốt.

- Nhân giáp liên quan đến các nhóm chủng tộc về gen.

- Những người tiếp xúc với tia xạ chiếu vào vùng cổ. 

- Các loại bệnh lý mắc phải trong quá trình tiếp xúc với độc chất nhưng trường hợp này rất hiếm.

3. Siêu âm giúp phát hiện nhân giáp

Nhân giáp có phải lúc nào cũng lành tính không? Bao nhiêu % có nguy cơ ác tính, thưa BS?

BS Bùi Lê Nhật tiên trả lời: 

Theo nghiên cứu có tới 95% nhân tuyến giáp là lành tính. Gần đây nhất, nghiên cứu ở Thổ Nhĩ Kỳ và Đức cho thấy, chỉ một tỷ lệ rất nhỏ (1-2%) là ác tính, thường gặp ở những nhân lớn hơn 1cm.

Trước đây, khám lâm sàng nhân giáp sẽ khám bằng tay chạm vào vùng cổ, nhưng hiện nay với sự phát triển của máy móc hiện đại, khám nhân giáp chỉ cần siêu âm, nhờ đó tỷ lệ nhân giáp phát hiện càng cao.

4. Nhân tuyến giáp xuất hiện triệu chứng trong những trường hợp nào?

Nhiều người bất ngờ khi phát hiện mình có nhân tuyến giáp trong một lần khám sức khỏe tổng quát. Nhờ BS giải thích, vì sao nhiều người có nhân tuyến giáp mà không hề có triệu chứng?

BS Bùi Lê Nhật tiên trả lời:

Ở Việt Nam, tại phòng khám Bernard, chúng tôi làm thống kê khi bệnh nhân đến khám, ghi nhận có 40- 50% người mắc nhân tuyến giáp đa số đều lành tính.

Phần lớn nhân giáp không gây triệu chứng. Người bệnh chỉ tình cờ phát hiện khi đi khám sức khỏe định kỳ.

Các triệu chứng như nghẹn, khó nuốt, khàn tiếng chỉ xảy ra khi nhân lớn, chèn ép vào các cấu trúc vùng cổ, hoặc đi kèm rối loạn chức năng tuyến giáp (như cường giáp, suy giáp). 

5. Khi nào nên tầm soát nhân tuyến giáp?

Người khỏe mạnh có nên tầm soát nhân giáp không? Và thường kiểm tra bằng phương pháp gì ạ?

BS Bùi Lê Nhật tiên trả lời:

Người khỏe mạnh sẽ không khuyến nghị tầm soát ung thư nhân tuyến giáp. Tuy nhiên, nên kiểm tra nếu có: 

- Yếu tố di truyền về ung thư tuyến giáp.

- Triệu chứng nghi ngờ như cổ to, khó nuốt, khó thở, khàn tiếng.

- Làm trong môi trường có tiếp xúc với tia phóng xạ ở vùng cổ.

6. Trường hợp nào cần sinh thiết nhân tuyến giáp?

Siêu âm giúp phát hiện nhân giáp, vậy trường hợp nào cần sinh thiết để biết lành hay ác tính?

BS Bùi Lê Nhật tiên trả lời:

Khi siêu âm phát hiện nhân tuyến giáp, bác sĩ sẽ dựa trên thang điểm TI-RADS để đánh giá nguy cơ ác tính của nhân giáp và phân loại từ 1 đến 5 theo mức độ ác tính tăng dần.

Nhân giáp TI-RADS loại 4 hoặc 5 cần thực hiện nhiều xét nghiệm kiểm tra sâu hơn như sinh thiết.

Những nhân lành tính hoặc những nhân nguy cơ thấp thường sẽ được khuyến nghị theo dõi siêu âm sau 1 năm.

7. Quy trình sinh thiết nhân giáp có gặp rủi ro?

Sinh thiết nhân giáp bằng kim nhỏ (FNA) có đau và nguy cơ gì không, thưa bác sĩ? 

BS Bùi Lê Nhật tiên trả lời:

Khi bệnh nhân thuộc nhóm TI-RADS 5 có chỉ định sinh thiết, chúng tôi có quy trình thực hiện như sau:

- Bác sĩ sẽ kiểm tra một lần nữa để chắc chắn tổn thương phù hợp với sinh thiết.

- Khi bệnh nhân đáp ứng sinh thiết, bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm cần thiết. Sau đó, thực hiện thủ thuật trên bệnh nhân.

Sau khi thực hiện thủ thuật, biến chứng có thể gặp là chảy máu nhẹ, nếu một số nơi làm không tốt có thể chạm vào tổn thương các cơ quan xung quanh hoặc có tình trạng nhiễm trùng.

8. Triệu chứng nghẹn, khó nuốt có phải do nhân giáp gây ra?

Có phải nhân giáp gây ra các triệu chứng như nghẹn, khó nuốt, hoặc thay đổi giọng nói? Khi nào cần chú ý các dấu hiệu này?

BS Bùi Lê Nhật tiên trả lời: 

Những triệu chứng như nghẹn, khó nuốt hoặc thay đổi giọng nói có thể do nhân giáp lớn chèn ép hoặc có thể đến từ vùng họng.

Vùng họng có nhiều cơ quan từ vùng hầu, khí quản, thực quản, các dây thần kinh và mạch máu xung quanh. Những triệu chứng trên có thể là biểu hiện của nhân giáp lớn, u thực quản hoặc những bệnh lý khác của bệnh nhân.

Do đó, chúng ta không nên kết luận tất cả các triệu chứng trên đều do nhân giáp gây ra. Nhân giáp đa số không có triệu chứng kể cả nhân giáp rất lớn, nên cần loại trừ nguyên nhân từ các cơ quan khác, sau đó mới xác định là do nhân giáp.

9. Kích thước nhân giáp có quyết định việc phẫu thuật? 

Một số trường hợp nhân giáp nhỏ vẫn có chỉ định mổ. Vậy có phải kích thước là yếu tố quyết định không? Có trường hợp nào nhân giáp có thể tự biến mất hoặc nhỏ dần theo thời gian không?

BS Bùi Lê Nhật tiên trả lời:

Nhân giáp nhỏ vẫn có chỉ định mổ thì cần xác định rõ bản chất của tổn thương có thuộc ung thư.

Nếu là ung thư thì cần xác định vị trí, mức độ di căn. Bác sĩ sẽ đánh giá toàn diện để có quyết định mổ cho bệnh nhân.

Một số nhân giáp là nang dịch hoặc nhân viêm có thể tự tiêu biến sau một thời gian, đặc biệt sau khi điều trị rối loạn nội tiết kèm theo. Ngoài ra, có thể sử dụng phương pháp đốt sóng cao tần để làm tiêu nhân.

Tuy nhiên, phần lớn nhân giáp không tự mất đi hoàn toàn và cần được theo dõi định kỳ.

10. Lời khuyên của bác sĩ

Bác sĩ có lời khuyên gì để người bệnh không chủ quan với khối nhân “yên lặng” trong cơ thể mình?

BS Bùi Lê Nhật tiên trả lời: 

Nhân tuyến giáp không phải bệnh lý quá nguy hiểm, tuy nhiên cần có thái độ xử trí đúng đắn:

- Người bệnh nên chủ động đi khám ở cơ sở y tế uy tín để có biện pháp chữa bệnh phù hợp. 

- Khi phát hiện bản thân có nhân giáp, chúng ta nên theo dõi từ 1 đến 2 năm bằng siêu âm để kiểm tra.

- Nếu mắc ung thư nhân tuyến giáp thì người bệnh cần bình tĩnh, giữ tinh thần tích cực. Theo thống kê, có 97% bệnh nhân ung thư nhân tuyến giáp có thể sống hơn 10 năm.

Để được tư vấn và theo dõi bệnh lý tuyến giáp một cách chính xác, hiệu quả, bạn đọc có thể đến khám tại Hệ thống Y khoa Chuyên sâu Quốc tế Bernard Healthcare
Địa chỉ: 201 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Xuân Hòa, TPHCM
Hotline: 028 3535 2468