Tinh dịch đồ cho phép các nhà lâm sàng đưa ra những nhận định sơ khởi về khả năng sinh sản của người chồng, để có cơ sở đưa ra các chỉ định chuyên sâu hơn nhằm tìm ra nguyên nhân hiểm muộn - vô sinh (nếu cần). Cũng chính vì vậy mà tinh dịch đồ hầu hết không có ý nghĩa tuyệt đối mà chỉ mang tính chất của một xét nghiệm sàng lọc.

Chỉ có các mẫu tinh dịch đồ cho các chỉ số quá tốt (vượt trội so với chuẩn bình thường của WHO 2010) hoặc quá xấu (như không có tinh trùng trong tinh dịch, 100% tinh trùng dị dạng,...) mới có ý nghĩa kết luận cao. Trong khi đó các mẫu tinh dịch cho kết quả không quá tốt cũng không quá xấu thường không đủ mạnh để kết luận tình trạng sinh sản của người bệnh, nhưng đủ để định hướng chẩn đoán và điều trị cho các nhà lâm sàng.

Theo ThS.BS Trà Anh Duy, việc đánh giá và phân tích kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ nhằm chẩn đoán nguyên nhân gây nên những bất thường trong tinh dịch, đòi hỏi phải có những chuyên gia trong lĩnh vực về sức khỏe nam giới và hiếm muộn nhiều kinh nghiệm đọc và đưa ra giải pháp điểu trị tốt nhất.

Trước khi tiến hành xét nghiệm, nam giới được yêu cầu không xuất tinh trong vòng 2 đến 3 ngày. Sau đó, tinh dịch sẽ được lấy tại phòng thí nghiệm bằng cách thủ dâm hoặc quan hệ có sử dụng bao cao su chuyên biệt. Dù bằng cách nào, tinh dịch cũng nên được phân tích trong vòng không quá 2 giờ.

Thông thường, tinh dịch sẽ có màu trắng sữa hoặc trong, đặc và dính (nhớt) nhất quán, có độ pH (độ axit) giữa 7,8 và 8,0, và chứa ít hoặc không có các tế bào bạch cầu.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xây dựng các giá trị sau đây để phân tích tinh dịch bình thường:

- Tổng thể tích: lớn hơn 2 ml;
- Nồng độ: ít nhất là 20 triệu tinh trùng/ml;
- Hình thái học, ít nhất 15% tinh trùng bình thường;
- Độ vận động: trên 50% tinh trùng chuyển động về phía trước, hoặc 25% chuyển động nhanh trong vòng 1 giờ sau xuất tinh;
- Lượng bạch cầu: ít hơn 1 triệu/mL.

Những phân tích sâu hơn (phản ứng giữa tinh trùng và kháng thể) cho thấy số tinh trùng kết dính ít hơn 10% tổng lượng tinh trùng.