Ho hoài không hết - Coi chừng 10 “thủ phạm” giấu mặt trong đường thở của trẻ

Ho là một phản xạ tự nhiên của cơ thể để tống các chất tiết hoặc dị vật ra khỏi đường hô hấp. Tuy nhiên, nếu ho kéo dài (thường trên 2-4 tuần), đặc biệt là không kèm sốt, thì có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý hô hấp sau đây:

1. Hen phế quản (Hen suyễn): Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ho kéo dài ở trẻ em, đặc biệt là khi ho về đêm, khi gắng sức, khi tiếp xúc với các yếu tố kích thích (khói bụi, lông thú, phấn hoa, không khí lạnh). Ho trong hen thường khô, có thể kèm theo tiếng khò khè hoặc khó thở.

2. Viêm mũi họng mạn tính hoặc viêm xoang mạn tính: Dịch tiết từ mũi và xoang chảy xuống thành sau họng (còn gọi là hội chứng chảy dịch mũi sau) có thể gây kích thích họng, làm trẻ ho khan hoặc ho có đờm nhẹ kéo dài. Ho thường nặng hơn vào buổi sáng hoặc khi nằm xuống.

3. Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, đôi khi lên cả đường hô hấp trên, có thể gây kích thích và gây ho kéo dài. Ho do trào ngược thường nặng hơn sau khi ăn hoặc khi nằm xuống, và có thể kèm theo các triệu chứng như ợ hơi, ợ nóng, hoặc nuốt khó.

4. Viêm tiểu phế quản tắc nghẽn (Bronchiolitis obliterans): Đây là một bệnh lý hô hấp mạn tính hiếm gặp hơn, thường xảy ra sau khi trẻ bị một đợt nhiễm trùng hô hấp nặng (như viêm phổi do Adenovirus). Biểu hiện là ho kéo dài, khò khè, khó thở.

5. Ho do dị vật đường thở: Nếu trẻ có tiền sử hóc sặc (ví dụ: hạt lạc, mảnh đồ chơi nhỏ), dị vật có thể mắc kẹt trong đường thở gây ho kéo dài, khò khè, và đôi khi tái phát viêm phổi ở cùng một vị trí.

6. Ho do kích ứng từ môi trường: Tiếp xúc thường xuyên với khói thuốc lá thụ động, khói bụi, ô nhiễm không khí, hóa chất trong nhà (chất tẩy rửa, sơn) có thể làm đường hô hấp của trẻ bị kích ứng và gây ho kéo dài.

7. Ho sau nhiễm virus: Đôi khi, sau một đợt nhiễm virus đường hô hấp cấp tính (như cảm cúm, viêm phế quản), ho có thể kéo dài thêm vài tuần do đường thở vẫn còn nhạy cảm và bị kích ứng.

8. Giãn phế quản: Là tình trạng các phế quản bị giãn rộng và mất khả năng làm sạch đờm hiệu quả, dẫn đến nhiễm trùng tái phát và ho kéo dài, thường là ho có đờm.

9. Bệnh lao phổi: Mặc dù ít phổ biến hơn và thường kèm theo các triệu chứng khác như sốt nhẹ về chiều, sụt cân, nhưng lao phổi cũng có thể gây ho kéo dài ở trẻ.

10. Nguyên nhân tâm lý (ho tic): Trong một số trường hợp hiếm gặp, ho có thể là một dạng tic vận động, thường xảy ra vào ban ngày và biến mất khi ngủ.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?

Nếu trẻ bị ho kéo dài, dù không sốt, ba mẹ vẫn nên đưa bé đi khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời, đặc biệt nếu ho kèm theo các dấu hiệu sau: Ho ảnh hưởng đến giấc ngủ, sinh hoạt của trẻ; trẻ mệt mỏi, sụt cân, biếng ăn; ho kèm theo khò khè, khó thở; ho có đờm xanh, vàng hoặc lẫn máu; mừng có tiền sử hóc sặc.

Bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng, hỏi kỹ về tiền sử bệnh, và có thể chỉ định một số xét nghiệm cận lâm sàng (như chụp X-quang phổi, xét nghiệm máu, đo chức năng hô hấp...) để tìm ra nguyên nhân và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất cho bé.