Viêm sinh dục là bệnh lý khá thường gặp ở phụ nữ, cũng như gây khá nhiều phiền toái và lo lắng.

Viêm sinh dục có thể chia thành 2 nhóm với bệnh lý và nguy cơ khá khác nhau. Viêm sinh dục dưới với viêm vùng âm hộ, âm đạo hay cổ tử cung. Khi tình trạng viêm nhiễm lan qua khỏi vùng cổ trong cổ tử cung, khả năng lây nhiễm tiếp vùng tử cung và vòi trứng, thậm chí vùng ổ bụng là rất cao, lúc đó gọi là viêm sinh dục trên.

Viêm sinh dục là nỗi phiền toái của nhiều phụ nữ. Ảnh: phukhoa

Viêm sinh dục dưới là bệnh khá thường gặp. Đây là bệnh lý hầu như là lành tính, dễ mắc phải và cũng dễ chữa khỏi. Đã có thống kê cho thấy trong cuộc đời một người phụ nữ bình thường, ít nhất bị hai lần viêm nhiễm âm đạo do nấm. Triệu chứng thường gặp là huyết trắng nhiều, hôi, có mùi, gây ngứa rát hay khó chịu, trong trường hợp nặng có thể thấy sưng đỏ vùng sinh dục hay giao hợp đau.

Các tác nhân gây viêm nhiễm có thể do nấm, vi trùng, nguyên sinh động vật (một dạng ký sinh trùng), hay có khi chỉ do thay đổi môi trường âm đạo do tình trạng kinh nguyệt có rối loạn, do sử dụng các chất vệ sinh không đúng cách. Nhiều phụ nữ cho rằng cần thụt rửa âm đạo nhằm "vệ sinh môi trường" khi thấy có nhiều huyết trắng, sau khi sạch kinh, sau tắm nước bẩn, hay sau giao hợp (nhằm giảm bớt tinh trùng, giảm khả năng thụ thai). Đây là thói quen xấu, thậm chí có hại, sẽ làm thay đổi môi trường âm đạo và tạo điều kiện viêm nhiễm âm đạo do tạp trùng.

Việc sử dụng thuốc đặt âm đạo tràn lan, đặt khi thấy khó chịu và không theo ý kiến chuyên khoa, đặt không đủ liều, đặt quá dài ngày, cũng làm rối lọan hệ vi sinh bình thường trong âm đạo, tạo điều kiện viêm. Đa số các ca viêm sinh dục dưới là lành tính, chỉ trừ một số bệnh lý viêm nhiễm do các tác nhân lây truyền qua đường tình dục, các bệnh này cần có điều trị tích cực và đúng cách nhằm tránh lây lan giữa cặp vợ chồng, tránh tái phát, cũng như tránh bệnh tiến ngược dòng lên đường sinh dục trên.

Tình trạng viêm sinh dục trên thường có triệu chứng rầm rộ hơn, có thể kèm đau vùng bụng dưới, có thể có sốt, ra máu âm đạo bất thường. Tình trạng đau thường không liên quan đến kinh nguyệt, mức độ có thể từ âm ỉ kéo dài, đau nặng vùng bụng dưới hay rất đau cần phải nhập viện. Nôn ói, chán ăn thường gặp khi bệnh nghiêm trọng. Khi khám, sẽ thấy dịch như mủ chảy từ cổ tử cung (viêm tử cung), khối tử cung to và đau hay có khối nề đau cạnh tử cung (viêm vòi trứng). Tác nhân gây bệnh thường là vi trùng, đặc biệt là bệnh lây qua đường tình dục (như bệnh lậu).

Hậu quả của bệnh là tình trạng viêm dính đường sinh dục trên gây vô sinh do tắc nghẽn vòi trứng, do viêm dính trong ổ bụng. Để tránh hậu quả này, nên áp dụng tình dục an toàn (không quan hệ người có nhiều nguy cơ bị viêm nhiễm, thủy chung, dùng bao cao su …), khám và điều trị ngay khi có nghi ngờ viêm sinh dục trên, điều trị cả cặp vợ chồng, gia tăng kiểm tra và quản lý các bệnh lây qua đường tình dục trên nhóm người nhiều nguy cơ.

Việc sử dụng vòng tránh thai hay thuốc ngừa thai không ảnh hưởng đến khả năng bị viêm nhiễm sinh dục trên hay làm nặng thêm bệnh, tuy nhiên khi đang bị viêm cấp, nếu đang có vòng tránh thai thì khuyên nên tháo vòng để điều trị bệnh tốt hơn. Việc sử dụng kháng sinh tràn lan và không đúng cách khi có bệnh lây qua đường tình dục là nguyên nhân làm gia tăng vi trùng kháng thuốc, làm bệnh tồn tại dai dẳng và có nguy cơ nặng nề thêm gây ảnh hưởng đến khả năng thụ thai.

Một nguy cơ khác có thể gặp sau các bệnh lý viêm sinh dục trên là tình trạng thai ngoài tử cung. Vòi trứng, sau viêm nhiễm, có thể bị viêm dính và không thông tốt, làm cho trứng khi thụ tinh thành thai, không thể đi ngược dòng trở vào buồng tử cung và phát triển thành thai như bình thường, mà lại nằm ngoài tử cung, thường nhất là ở tại vòi trứng. Đây là trường hợp thai bệnh lý, khối thai nằm ngoài tử cung không thể phát triển thành thai nhi bình thường mà sẽ bị vỡ trong vòng 3 tháng đầu, gây ra tình trạng chảy máu cấp trong ổ bụng và cần phải phẫu thuật ngay.

Tình trạng viêm nhiễm vùng chậu mãn tính cũng là một trở ngại to lớn trong đời sống người phụ nữ. Bệnh nhân bị đau vùng bụng dưới thường xuyên, đau khi giao hợp và thường phải dùng thuốc thường xuyên với liều lượng ngày càng tăng để giảm tình trạng đau đớn.

Tóm lại, viêm sinh dục là bệnh lý dễ gặp trong đời sống người phụ nữ, trong đó có những dạng có thể gây ảnh hưởng lâu dài, cho khả năng làm vợ và làm mẹ của họ. Khám phụ khoa định kỳ, giữ vệ sinh phụ nữ đúng cách, khám và điều trị ngay khi có nghi ngờ bệnh là những cách giúp phát hiện sớm và điều trị hiệu quả tình trạng viêm sinh dục.