Điều trị nhân giáp lành tính không cần mổ: Hiểu đúng về phương pháp đốt sóng cao tần RFA

1. Các bệnh lý tuyến giáp và phương pháp điều trị

Xin hỏi BS, tại Bệnh viện Bình Dân đang áp dụng những phương pháp nào để điều trị nhân giáp lành tính?

BS.CK2 Nguyễn Bá Minh Nhật - Khoa Lồng ngực - Bướu cổ, Bệnh viện Bình Dân (TPHCM) trả lời:

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết nằm ở trước cổ, gồm hai thùy trái - phải và một eo ở giữa, hình dạng giống con bướm. Tuyến này sản xuất hormone T3 và T4, giữ vai trò điều hòa chuyển hóa nội tiết trong cơ thể. Khi có rối loạn trong chức năng tuyến giáp, sẽ dẫn đến nhiều bệnh lý như:

- Suy giáp: Hormone T3, T4 sản xuất ít, dẫn đến tăng cân, dễ bị lạnh, xơ cứng bì...

- Cường giáp: Hormone tuyến giáp sản xuất quá nhiều, gây rối loạn nhịp tim, sụt cân, tính tình nóng nảy...

- Viêm giáp: Làm giảm chức năng tuyến giáp.

- Bệnh Basedow: Là bệnh tự miễn gây cường giáp kèm theo tình trạng lồi mắt.

Tùy vào bệnh lý mắc phải, phương pháp điều trị sẽ khác nhau, bao gồm:

- Điều trị nội khoa (thuốc): Áp dụng cho các nhân giáp nhỏ hoặc hội chứng cường giáp như ở bệnh nhân cường giáp, Basedow.

- Phẫu thuật: Phẫu thuật truyền thống (mổ mở hoặc mổ nội soi) thường áp dụng cho các trường hợp ung thư tuyến giáp, nhân giáp kích thước lớn, bướu nhiều nhân, bướu chèn ép đường thở, hoặc bướu thòng vào trung thất.

- Đốt sóng cao tần (RFA): Đây là phương pháp can thiệp ít xâm lấn đang rất được quan tâm. Kỹ thuật này sử dụng sóng cao tần và nhiệt để phá hủy nhân giáp thông qua kim có đường kính 1mm được đưa vào vùng tuyến giáp dưới sự hướng dẫn siêu âm. Phương pháp này giúp không để lại sẹo và hồi phục nhanh chóng.

- Điều trị bằng iốt phóng xạ (I-131): Đây là phương pháp điều trị cho những nhân giáp có tính cường giáp nhẹ, cường giáp Basedow kháng thuốc hoặc trong những trường hợp mổ ung thư tuyến giáp còn sót lại mô. Hiện Bệnh viện Bình Dân chưa thực hiện kỹ thuật này.

2. Người bệnh thường đi khám vì dấu hiệu gì?

Bệnh nhân có nhân giáp lành tính thường đi khám vì những dấu hiệu gì, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Bá Minh Nhật trả lời:

Theo thực tế lâm sàng, bệnh nhân thường đến khám với một số biểu hiện như:

- Cảm giác vướng ở cổ hoặc nuốt nghẹn.

- Khó thở nhẹ khi nằm.

- Khối u ở cổ di động theo nhịp nuốt.

- Ho khan, tằng hắng kéo dài, thường nghĩ mình bị trào ngược dạ dày, nhưng khi khám và siêu âm lại phát hiện có nhân giáp.

Một số bệnh nhân chỉ đến khám khi bướu đã lớn, lộ rõ ra ngoài.

3. Cần theo dõi sát tình trạng nhân giáp

Nhân tuyến giáp để lâu không điều trị có thể dẫn đến những hệ quả nào?

BS.CK2 Nguyễn Bá Minh Nhật trả lời:

Nhân giáp nhỏ có thể được điều trị bằng phương pháp nội khoa, tuy nhiên bệnh nhân cần tái khám và theo dõi định kỳ bằng siêu âm ít nhất 6 tháng/lần, hoặc 3 tháng/lần nếu có điều kiện.

Thông qua việc theo dõi định kỳ, bác sĩ có thể đánh giá TI-RADS của nhân giáp. Nếu nghi ngờ, bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ yêu cầu sinh thiết để có hướng điều trị cụ thể.

Nếu nhân tuyến giáp thuộc phân loại TI-RADS 4 và TI-RADS 5, người bệnh cần theo dõi sát vì có khả năng chuyển sang giai đoạn ác tính.

Một số nhân giáp có thể phát triển rất nhanh, trong khi một số khác không phát triển trong vài năm. Chỉ có siêu âm mới có thể đánh giá tình trạng cụ thể, từ đó giúp bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

4. Ưu điểm của phương pháp RFA

Phương pháp đốt sóng cao tần (RFA) có vai trò như thế nào trong điều trị nhân giáp lành tính?

BS.CK2 Nguyễn Bá Minh trả lời:

RFA (Radiofrequency Ablation) là kỹ thuật hiện đại, ít xâm lấn, được ứng dụng điều trị các nhân giáp lành tính gây chèn ép hoặc ảnh hưởng thẩm mỹ.

Với kim điện cực rất nhỏ (đường kính khoảng 1mm), bác sĩ đưa vào nhân giáp dưới hướng dẫn siêu âm. Năng lượng sóng cao tần tạo nhiệt để phá hủy nhân giáp mà không ảnh hưởng mô lành.

Ưu điểm lớn nhất của phương pháp này là không để lại sẹo cổ, không cần gây mê, thời gian thủ thuật nhanh. Sau khi đốt, bệnh nhân theo dõi khoảng 1 tiếng rồi xuất viện trong ngày, không ảnh hưởng sinh hoạt thường ngày.

5. Cơ chế hoạt động của phương pháp RFA

Cơ chế hoạt động của sóng cao tần là gì? Vì sao không ảnh hưởng đến mô giáp lành?

BS.CK2 Nguyễn Bá Minh trả lời:

RFA hoạt động bằng cách đưa điện cực vào trung tâm nhân giáp. Dưới tác động của dòng điện xoay chiều với sóng cao tần khoảng 500Mhz, nhiệt sinh ra từ ma sát các ion trong mô sẽ hủy đi các mô bệnh lý.

Quá trình đốt được kiểm soát chặt chẽ dưới siêu âm. Nhờ vậy, nhiệt chỉ tác động khu trú vào khối nhân, không ảnh hưởng đến mô tuyến giáp lành xung quanh.

6. Hiệu quả điều trị nhân giáp lành tính bằng đốt sóng cao tần (RFA)

Thưa BS, những bệnh nhân đã điều trị nhân giáp lành tính bằng đốt sóng cao tần (RFA) tại Bệnh viện Bình Dân ghi nhận hiệu quả ra sao?

BS.CK2 Nguyễn Bá Minh trả lời:

Tại Bệnh viện Bình Dân, đốt sóng cao tần cho nhân giáp lành tính đã mang lại kết quả khả quan. Cụ thể:

- Không để lại sẹo. Điều này đặc biệt quan trọng với nữ giới, vì tỷ lệ mắc nhân giáp ở phụ nữ cao gấp 5 lần nam giới.

- Thủ thuật nhanh chóng, chỉ từ 15 - 30 phút, gây tê tại chỗ.

- Hồi phục nhanh, sau thủ thuật chỉ cần theo dõi 30 - 60 phút. Bệnh nhân có thể về trong ngày, không cần nằm viện.

- Không ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Người bệnh có thể ăn uống, làm việc, và sinh hoạt bình thường sau khi điều trị.