1. Không tuân thủ điều trị lao sẽ dẫn đến lao kháng thuốc

Tuân thủ điều trị đối với bệnh lao quan trọng như thế nào, thưa BS? Một phác đồ điều trị bệnh lao thông thường kéo dài bao lâu?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Nhìn chung, dù là căn bệnh nào cũng phải tuân thủ điều trị mới có thể khỏi. Điều trị lao cần quá trình lâu dài, ít nhất là 6 tháng (tùy theo thể lao).

Việc tuân thủ sẽ giúp bệnh nhân hết bệnh thực sự, không lây cho người khác và không còn kháng thuốc. Nếu không tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ rất có khả năng xuất hiện lao kháng thuốc.

2. Các vấn đề thường gặp khi sử dụng thuốc điều trị bệnh lao

Những vấn đề nào phổ biến nhất và tác dụng phụ nào có thể xảy ra khi sử dụng thuốc điều trị bệnh lao, thưa BS? Làm cách nào để vượt qua những điều này để tuân thủ điều trị tối ưu nhất ạ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Đa số các trường hợp không tuân thủ điều trị lao là do tự tưởng tượng về vấn đề của cơ thể khi điều trị. Ví dụ, người bệnh uống một lượng thuốc vào mỗi buổi sáng và cảm thấy mệt nên không uống nữa, nhưng thực sự đó là do cơ thể đang dung nạp thuốc.

Thuốc lao hiện nay dung nạp khá tốt. Ban đầu có thể mệt khi dùng thuốc nhưng nếu ăn uống bình thường, tinh thần tốt thì tình trạng này rất hiếm. Trường hợp khó khăn hơn là bệnh nhân thấy khỏe lên và lại lười uống thuốc. Những yếu tố đó làm cho người bệnh cảm thấy mệt mỏi và tự ý ngừng thuốc, dẫn đến thất bại điều trị và kháng thuốc.

3. Làm sao để vừa bảo vệ gan, vừa dùng thuốc lao theo đúng liệu trình?

Một số bệnh nhân khi dùng thuốc điều trị lao gây ra men gan tăng cao. Điều này có nguy hiểm không thưa BS? Làm sao để vừa bảo vệ gan, vừa dùng đúng thuốc theo đúng liệu trình ạ?

- Với những người dùng thuốc trị lao, bao lâu nên xét nghiệm gan định kỳ để phát hiện sớm các tác dụng phụ trên gan ạ?

- Trong trường hợp phải ngừng thuốc lao để điều trị gan, sau đó mới quay trở lại điều trị theo phác đồ có gây ra nguy cơ kháng thuốc?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Khi uống thuốc bệnh nhân sẽ làm một số xét nghiệm để tầm soát các tác dụng không mong muốn của thuốc. Trong đó, có xét nghiệm men gan. Nến men gan cao bệnh nhân sẽ được đổi thuốc và uống thuốc trợ gan.

Người bệnh cần lưu ý khi thấy men gan cao phải đến gặp bác sĩ để đổi thuốc. Đừng tự ý bỏ thuốc sẽ rất nguy hiểm vì có thể dẫn đến kháng thuốc và lây cho người những người xung quanh, đặc biệt là người thân của mình.

Xét nghiệm men gan được thực hiện trước khi uống thuốc và định kỳ, cách khoảng 1, 2 hoặc 3 tháng (tùy theo chỉ định). Trong quá trình dùng thuốc nếu vàng da và cảm thấy mệt mỏi nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra.

Nếu đúng là viêm gan do thuốc đến mức phải ngưng thuốc thì đối với vi trùng lao phải ngưng hẳn, điều trị hết bệnh gan mới uống lại. Đừng uống thuốc lao không đều đặn vì sẽ gây kháng thuốc. Nếu ngưng uống thuốc lao và khi chữa xong bệnh gan quay lại dùng tiếp thì khả năng lao kháng thuốc rất thấp.

4. Điều trị và sử dụng thuốc lao có gây xơ phổi không?

Có những lo ngại rằng, điều trị và sử dụng thuốc lao có thể gây ra xơ phổi. Lo ngại này có căn cứ không, thưa BS? Xơ phổi do điều trị lao, liệu có cơ hội phục hồi không và nếu có thì cần làm gì để phục hồi ạ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Không có tình trạng xơ phổi do thuốc lao. Chỉ có lao điều trị không đúng chỉ định phổi mới tổn thương, để lại di chứng. Nếu thấy bị xơ phổi là do bệnh đã để quá lâu không phải do thuốc. Cần tìm nguyên nhân chính của tổn thương phổi và tích cực điều trị mới khỏi bệnh.

5. Uống thuốc lao thế nào cho đúng?

Một số thói quen dùng thuốc của nhiều người như, chia thuốc ra nhiều lần cho dễ uống, hoặc uống bù liều khi lỡ quên thuốc. Theo BS, điều này có thể gây ra những tác hại nào ạ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Đối với bệnh lao, chu kỳ sinh sản vi khuẩn lao là 1 ngày sẽ nhân lên gấp đôi. Nên đúng 1 ngày phải uống thuốc một lần, không được chia liều vì sẽ không đủ để tiêu diệt vi khuẩn lao.

Nếu thấy khó chịu khi uống thuốc vào ban đêm có thể chuyển sang ban ngày. Lưu ý, uống đúng buổi vào đúng chu kỳ sinh sản sẽ diệt được vi khuẩn lao tốt hơn.

Trên thế giới, không tuân thủ điều trị lao là một gánh nặng, bác sĩ phải tìm rất nhiều cách để bệnh nhân tuân thủ. Vì vậy việc bệnh nhân lao tuân thủ điều trị là hết sức quan trọng.