Điều trị cúm A - thuốc nào được tự dùng, thuốc nào phải kê toa?

Nhận diện cúm A ở trẻ - không chỉ là cảm cúm thông thường

Cúm A là bệnh nhiễm virus hô hấp cấp tính, do virus cúm A (thường là các chủng H1N1, H3N2) gây ra. Bệnh lây lan nhanh qua đường hô hấp, đặc biệt trong môi trường học đường, nhà trẻ - nơi trẻ thường xuyên tiếp xúc gần nhau.

Ở trẻ nhỏ, biểu hiện cúm A có thể khởi phát đột ngột với sốt cao 39-40°C, ho khan, sổ mũi, đau họng, mệt mỏi, đau nhức người. Một số trẻ có thể nôn ói, tiêu chảy, do hệ miễn dịch và đường tiêu hóa còn non yếu.

Đáng chú ý, nhiều phụ huynh dễ nhầm cúm A với cảm lạnh thông thường. Tuy nhiên, cúm A thường khiến trẻ mệt mỏi hơn rõ rệt, sốt cao hơn, và có thể kèm theo đau đầu, đau cơ, biếng ăn. Nếu trẻ sốt cao liên tục trên 3 ngày, thở nhanh, rút lõm lồng ngực, hoặc lừ đừ, ngủ nhiều, co giật, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay vì có thể đã xuất hiện biến chứng.

Phân biệt cúm A với các bệnh hô hấp khác ở trẻ

Mùa lạnh - thời điểm bùng phát cúm A - cũng là mùa của nhiều bệnh hô hấp khác như viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi, RSV hoặc COVID-19.

• Cảm lạnh thường: sốt nhẹ, chảy mũi, ho ít, vẫn chơi bình thường, khỏi sau 3-5 ngày.
• Cúm A: khởi phát nhanh, sốt cao, đau người, ho nhiều, mệt rõ.
• RSV (virus hợp bào hô hấp): dễ gặp ở trẻ dưới 2 tuổi, gây khò khè, khó thở, có thể dẫn đến viêm tiểu phế quản.
• COVID-19: triệu chứng đa dạng, có thể kèm mất vị giác, khứu giác.
  
  

Chẩn đoán chính xác chỉ có thể xác định qua test nhanh cúm hoặc xét nghiệm PCR, do đó phụ huynh không nên tự suy đoán khi trẻ sốt cao kéo dài.

Điều trị cúm A như thế nào?

Phần lớn trường hợp cúm A ở trẻ diễn tiến nhẹ, có thể hồi phục sau 5-7 ngày với chăm sóc đúng.

Tuy nhiên, khi trẻ sốt cao, đau mỏi nhiều, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng virus Oseltamivir (Tamiflu) - đây là thuốc kê toa bắt buộc, chỉ dùng khi có chỉ định, không nên tự mua vì lạm dụng có thể gây kháng thuốc và tác dụng phụ (nôn ói, rối loạn thần kinh nhẹ).

Các thuốc phụ huynh có thể tự sử dụng gồm:

- Thuốc hạ sốt Paracetamol (10-15 mg/kg/lần, mỗi 4-6 giờ khi sốt ≥38,5°C).

- Dung dịch nhỏ mũi nước muối sinh lý giúp thông thoáng đường thở.

- Bổ sung nước, điện giải, vitamin C hoặc thực phẩm mềm dễ tiêu.

Tuyệt đối không tự ý dùng kháng sinh, vì cúm A do virus gây ra, kháng sinh không có tác dụng và có thể gây rối loạn tiêu hóa, kháng thuốc.

>>Xem thêm: Vì sao khi sốt cần uống nhiều nước?

Chăm sóc trẻ cúm A tại nhà - điều nhỏ tạo nên khác biệt lớn

Khi trẻ được chẩn đoán cúm A nhưng không có dấu hiệu nặng, việc chăm sóc tại nhà đúng cách sẽ giúp giảm triệu chứng và ngăn biến chứng.

1. Hạ sốt và giữ ấm hợp lý: Dùng thuốc đúng liều, lau mát khi sốt cao, mặc đồ thoáng nhẹ.
2. Bổ sung đủ nước: Trẻ bị cúm dễ mất nước do sốt, nên cho uống nước ấm, sữa, súp loãng, hoặc dung dịch oresol.
3. Cho trẻ nghỉ ngơi, tránh đến trường ít nhất 7 ngày kể từ khi khởi bệnh để hạn chế lây lan.
4. Theo dõi dấu hiệu cảnh báo: thở nhanh, tím tái, co giật, bỏ bú, li bì - cần đưa đi viện ngay.
5. Giữ môi trường thông thoáng, tránh khói thuốc, khử khuẩn đồ chơi và tay nắm cửa hằng ngày.
   
   

Phòng bệnh vẫn là “vũ khí” hiệu quả nhất

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Bộ Y tế, tiêm vaccine cúm mùa cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất. Vaccine giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và đặc biệt là giảm mức độ nặng nếu trẻ bị nhiễm.

Bên cạnh đó, phụ huynh nên hình thành thói quen vệ sinh tay cho trẻ, đeo khẩu trang nơi đông người, và giữ ấm vùng cổ - ngực trong những ngày thời tiết chuyển lạnh.

Các bác sĩ khuyến cáo: Cúm A không đáng sợ nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng. Nguy hiểm chỉ đến khi cha mẹ chủ quan hoặc tự ý điều trị tại nhà quá lâu.

Vì vậy, khi trẻ có dấu hiệu sốt cao kéo dài, ho nhiều, mệt mỏi, bỏ ăn hoặc thở nhanh, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế sớm nhất để được thăm khám và hướng dẫn điều trị kịp thời.