Siêu âm thai là một dạng kiểm tra chẩn đoán y khoa không xâm lấn sử dụng sóng âm để tạo ra hình ảnh của con yêu cũng như nhau thai, tử cung, cùng các cơ quan khác nằm trong khung xương chậu. Phương pháp này cho phép các bác sĩ phụ sản thu thập thông tin có giá trị về sự tiến triển của thai kỳ và sức khỏe của bé.

Trong quá trình kiểm tra, máy siêu âm truyền các sóng âm qua tử cung và cơ thể của con sẽ phản xạ lại loại sóng này. Sau đó, máy tính sẽ dịch  sóng âm thanh, tái tạo thành hình ảnh video cho thấy hình dạng, vị trí và các cử động của em bé.

Bác sĩ sẽ dùng dụng cụ cầm tay có sóng siêu âm khi khám thai để nghe nhịp tim của thai nhi. Mẹ bầu có thể phải siêu âm thường xuyên hơn nếu bị tiểu đường, cao huyết áp hoặc gặp các biến chứng khác về sức khỏe. Có các loại siêu âm thai 2D, 3D, 4D hay siêu âm Doppler màu.

Khi siêu âm thai, mẹ bầu sẽ nằm trên giường mềm, kéo áo lên để lộ bụng. Sau đó, các bác sĩ sẽ thoa lên vùng bụng một loại gel mỏng. Đây là chất dẫn truyền sóng siêu âm giúp loại bỏ các bọt khí giữa đầu dò của máy siêu âm và cơ thể, để sóng siêu âm được truyền tốt hơn nhằm đưa ra kết quả chính xác nhất.

Khi máy tính dịch kết quả âm thanh thành hình ảnh trên màn hình, bạn sẽ được nhìn thấy con yêu. Mô hoặc xương sẽ xuất hiện dưới dạng các vùng sáng hoặc màu xám và dịch màng ối sẽ xuất hiện ở những vùng tối.

Siêu âm cơ bản mất khoảng từ 5 - 10 phút. Đối với những lần kiểm tra chi tiết, đo độ dài của các bộ phận, tầm soát dị tật…, bác sĩ có thể sử dụng các thiết bị phức tạp hơn và mất khoảng 30 phút hoặc hơn để hoàn thành việc siêu âm.

- Thai kỳ tuần thứ 4 - 8: Bạn nên đi siêu âm để kiểm tra chắc chắn xem phôi thai đã vào tử cung an toàn, làm ổ cũng như có tim thai hay không.

- Thai kỳ tuần thứ 12 – 14: Vào thời điểm này, bác sĩ sẽ xác định chính xác tuổi thai của thai nhi cũng như đo độ mờ da gáy nhằm dự đoán một số bất thường về nhiễm sắc thể. Ngoài ra, bạn sẽ biết được mình mang thai đơn hay đa thai vào giai đoạn này.

- Thai kỳ tuần thứ 21 - 24: Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm tuần 22. Lúc này, các cơ quan nội tạng của thai nhi đều được bác sĩ siêu âm kiểm tra để xem bé có phát triển bình thường hay không. Ngoài ra, bác sĩ có thể phát hiện hầu hết các bất thường về hình dạng bên ngoài như hở hàm ếch hoặc dị dạng ở các cơ quan bên trong. Việc chẩn đoán các di tật nghiêm trọng trong thời gian này đặc biệt quan trọng vì việc đình chỉ thai kỳ  chỉ có thể được thực hiện trước tuần thứ 28.

- Thai kỳ tuần thứ 30 - 32: Vào khoảng thời gian này, phương pháp siêu âm giúp bác sĩ phát hiện ra những bất thường xuất hiện muộn ở động mạch, tim… Ngoài ra, dây rốn cũng được kiểm tra để xem còn đủ tốt để vận chuyển dinh dưỡng nuôi bào thai hay không, vị trí của nhau thai và tình trạng nước ối như thế nào.

Siêu âm thai mang đến cho mẹ bầu khá nhiều lợi ích, chẳng hạn như:

- Biết được ngày dự sinh
- Biết giới tính của thai nhi
    Xác định đa thai
- Xác định thai ngoài tử cung
- Kiểm tra tình trạng nước ối
- Kiểm tra nhịp tim của thai nhi
- Gắn kết tình cảm mẹ con.

Về nguyên lý hoạt động, siêu âm 2D, 3D, 4D đều sử dụng sóng âm thanh nên tất cả đều an toàn. Chúng chỉ khác nhau ở chỗ là siêu âm 3D, 4D tổng hợp các tín hiệu lại để dựng lên hình ảnh 3 chiều, 4 chiều, thay vì chỉ có 2 chiều như 2D.