Cá một nắng - món ngon dân dã, ăn sao cho dinh dưỡng cân bằng?

Khác với cá khô hay cá tươi, cá một nắng được chế biến bằng cách phơi nắng một lần - vừa đủ làm cá săn lại, bề mặt ráo nước nhưng bên trong vẫn còn giữ được độ ngọt tự nhiên. Chính vì vậy, cá một nắng vừa dễ bảo quản hơn cá tươi, lại vừa giữ được vị ngon đậm đà hơn so với cá khô.

Cá đù một nắng - món cá “quốc dân” của miền biển

Trong các loại cá một nắng, cá đù một nắng là phổ biến nhất. Cá đù thịt trắng, ngọt, ít xương dăm nên khi làm một nắng sẽ dẻo, mềm, thơm mà không bị khô cứng.

Ngoài cá đù, nhiều loại cá khác cũng được chế biến theo cách này như cá thu, cá nục, cá chỉ vàng, cá trích, cá kèo... Tùy vùng biển mà nguyên liệu khác nhau, nhưng đều có chung đặc điểm: thơm ngon, dễ chế biến và hợp khẩu vị nhiều gia đình.

Cách ăn cá một nắng ngon và vệ sinh

Để thưởng thức cá một nắng đúng điệu, có vài nguyên tắc cần lưu ý:

Nướng than, nướng điện hoặc chiên áp chảo

Nướng trên than hồng là cách truyền thống, cho hương vị thơm phức, lớp da vàng giòn.

Nếu ở thành phố, có thể dùng lò nướng, nồi chiên không dầu hoặc chiên áp chảo với ít dầu.

Tránh chiên ngập dầu vì cá vốn đã khô một phần, dễ hút dầu, ăn nhanh ngán và không tốt cho sức khỏe tim mạch.

Kết hợp món chấm và rau ăn kèm

• Cá đù một nắng thường ăn cùng nước mắm chanh ớt, mắm me, hoặc muối ớt xanh.
• Rau sống, dưa leo, chuối chát, khế chua… giúp cân bằng vị béo, giảm cảm giác khô mặn.
• Nếu muốn biến tấu, có thể làm gỏi xoài cá một nắng xé sợi hoặc cá một nắng rim mặn ngọt để ăn với cơm nóng.

Ngâm sơ và rửa sạch trước khi chế biến

Nhiều loại cá một nắng được phơi ngoài trời, có thể bám bụi cát hoặc muối đậm.

Nên rửa sơ bằng nước muối loãng hoặc nước ấm để loại bỏ bụi bẩn và giảm bớt mặn trước khi nấu.

Ăn cá một nắng thế nào để đảm bảo dinh dưỡng?

Cá một nắng vẫn giữ được nhiều dưỡng chất có trong cá tươi như protein, vitamin nhóm B, khoáng chất (sắt, kẽm, phốt pho, canxi). Tuy nhiên, quá trình phơi nắng làm hao hụt một phần vitamin A và axit béo Omega-3. Vì vậy:

• Không nên xem cá một nắng là nguồn dinh dưỡng chính, mà nên ăn xen kẽ với cá tươi, hải sản, thịt và rau củ.
• Khi chế biến, hạn chế chiên nhiều dầu, nên ưu tiên nướng hoặc hấp (có thể hấp với gừng, sả để khử mùi tanh).
• Ăn kèm rau xanh và trái cây để bổ sung thêm vitamin và chất xơ, giúp cân bằng dinh dưỡng.
  
  

Nguy cơ khi ăn cá một nắng không đảm bảo vệ sinh

Nếu cá một nắng không được làm và bảo quản đúng cách, nguy cơ nhiễm khuẩn, nấm mốc, ký sinh trùng hoặc tồn dư muối cao sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe:

• Ngộ độc thực phẩm: Cá để lâu ngày, không được phơi kỹ hoặc bảo quản trong túi nylon kín có thể lên men, hỏng, gây đau bụng, tiêu chảy.
• Ăn mặn quá mức: Cá một nắng thường được ướp muối, nếu ăn thường xuyên sẽ làm tăng nguy cơ cao huyết áp và bệnh tim mạch.
• Nhiễm khuẩn và ký sinh trùng: Nếu không nấu chín kỹ, cá một nắng có thể mang mầm bệnh từ môi trường.
  
  

Mẹo chọn mua và bảo quản cá một nắng an toàn

Chọn cá mới, không có mùi hôi lạ: Thịt cá phải chắc, khô ráo, có mùi thơm tự nhiên của cá và muối, không bị nhớt.

Ưu tiên mua nơi uy tín: Chợ hải sản quen, cửa hàng đặc sản vùng biển, hoặc thương hiệu có đóng gói, hút chân không, ghi rõ ngày sản xuất.

Bảo quản đúng cách:

Nếu dùng ngay trong vài ngày, có thể để ngăn mát tủ lạnh.

Nếu để lâu hơn, nên bảo quản ngăn đá, bọc kín để tránh lây mùi sang thực phẩm khác.

Trước khi nấu, rã đông tự nhiên hoặc ngâm nước ấm nhẹ, không nên rã đông bằng nhiệt độ cao.