Ăn hành tây khiến tế bào ung thư “sợ phát khiếp”? Thực hư ra sao?

Hành tây có chất gì giúp chống ung thư?

Hành tây thuộc họ củ - Allium, tương tự tỏi, hẹ… và có nhiều hợp chất có hoạt tính sinh học. Nhiều nghiên cứu quan sát gợi ý rằng tiêu thụ rau họ allium có thể liên quan với giảm nguy cơ một số ung thư, đặc biệt là ung thư tiêu hóa như đại trực tràng, dạ dày…

Ví dụ, trong một nghiên cứu lớn ở Hà Lan, người tiêu thụ hành tây hàng ngày có nguy cơ ung thư dạ dày thấp hơn nhóm không ăn hành tây khoảng 50% sau điều chỉnh yếu tố khác như hút thuốc, chế độ ăn…

Một phân tích cũng chỉ ra rằng người ăn nhiều rau thuộc nhóm allium có nguy cơ phát triển u tuyến đại tràng thấp hơn so với người ăn ít hơn.

Trong phòng thí nghiệm, các hợp chất trong hành tây như quercetin, các sulfur hữu cơ (organosulfur compounds) đã được chứng minh có khả năng ức chế sự tăng trưởng tế bào ung thư và thúc đẩy quá trình chết theo chương trình (apoptosis) ở mẫu tế bào nuôi cấy.

Các hợp chất này hoạt động như chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi stress oxy hóa - một yếu tố góp phần làm tổn thương DNA và thúc đẩy ung thư.

Những dữ liệu trên đều gợi ý mối liên quan tích cực giữa hành tây và giảm nguy cơ ung thư, nhưng điều quan trọng là phải hiểu rõ bằng chứng còn chưa đủ mạnh để nói rằng hành tây “chống ung thư” một cách rõ rệt như lời đồn.

Hành tây và tác dụng chống ung thư: có “thần thánh” không?

1. Dữ liệu thực nghiệm chưa đủ để kết luận mạnh mẽ

Nhiều nghiên cứu cho thấy liên quan giảm nguy cơ, nhưng đa số là: nghiên cứu quan sát (nhìn chung không chứng minh được quan hệ nhân quả), nhỏ lẻ, chưa được xác nhận lặp lại ở nhiều quần thể khác nhau.

Một phân tích tổng hợp gần đây thậm chí không thấy mối liên quan rõ rệt giữa tiêu thụ allium và ung thư tổng thể, hoặc tác dụng bảo vệ rất yếu.

Điều đó nghĩa là, ngay cả khi hành tây liên quan tới giảm nguy cơ, không thể khẳng định “ăn hành tây sẽ chống ung thư chắc chắn”.

2. Cơ chế sinh học cần thêm nghiên cứu

Các hợp chất như quercetin hay diallyl disulfide có tác dụng chống oxy hóa và ức chế tăng sinh tế bào ung thư trong ống nghiệm, nhưng đây là hệ quả trong thử nghiệm, không hoàn toàn tương đương trong cơ thể người.

Nghiên cứu bằng chứng mạnh nhất cho thấy hành tây góp phần vào chế độ ăn lành mạnh nhiều rau củ, giúp giảm nguy cơ ung thư khi kết hợp với những thói quen tốt khác - không phải một “liệu pháp thần thánh” đơn lẻ.

Vậy 6 cách ăn hành tây có “giảm ung thư”?

1. Salad hành tây / hành tây ngâm giấm / nướng nguyên củ

Các phương pháp này giúp giữ nhiều hợp chất hoạt tính (quercetin, sulfur) hơn so với đun nấu lâu. Tuy nhiên, nếu chỉ ăn theo kiểu này mà không kết hợp chế độ ăn cân bằng, không bỏ thuốc lá, uống rượu quá nhiều… thì hiệu quả giảm nguy cơ là hạn chế.

2. Hành tây xào nhanh / nấu canh với cà chua

Đun nấu ở nhiệt độ cao và thời gian lâu có thể làm giảm một số hợp chất nhạy nhiệt. Nhưng theo nhiều chuyên gia, đôi khi nấu chín có thể làm các hợp chất khác dễ hấp thu hơn - và hành tây xào với dầu tốt như dầu ô liu + cà chua (có lycopene) vẫn là lựa chọn dinh dưỡng hợp lý.

3. Ép nước hành tây pha mật ong

Phương pháp này không có bằng chứng khoa học rõ ràng để nói rằng nước ép hành tây mật ong thích hợp cho phòng ngừa ung thư. Mật ong mặc dù có một số hợp chất chống oxy hóa, nhưng kết luận “hành tây + mật ong” là công thức chống ung thư vẫn chưa được chứng minh.

Hiểu đúng về dinh dưỡng phòng ngừa ung thư

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, không có thực phẩm nào đơn lẻ “chống ung thư” được. Ung thư là bệnh phức tạp chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như:

• di truyền,
• hút thuốc lá, uống rượu,
• chế độ ăn tổng thể,
• hoạt động thể chất,
• môi trường, nhiễm virus…
  
  

Một chế độ ăn lành mạnh, đa dạng rau củ - trong đó có hành tây hay tỏi - là một phần của chiến lược giảm nguy cơ ung thư, không phải “liệu pháp 100% hiệu quả”.

Hành tây cũng có nhiều lợi ích khác với bằng chứng tốt hơn: hỗ trợ tiêu hóa nhờ prebiotic, hỗ trợ tim mạch, kháng viêm, giảm đường huyết, và cung cấp các chất chống oxy hóa.

Kết luận: nên ăn hành tây, nhưng đừng quá kỳ vọng

Không thể phủ nhận rằng hành tây là rau củ giàu dinh dưỡng và có các hợp chất có tiềm năng giảm nguy cơ một số loại ung thư. Tuy nhiên:

Chưa có bằng chứng đủ mạnh để kết luận rằng 6 cách ăn hành tây trên đây “khiến tế bào ung thư sợ phát khiếp”.

Hành tây tốt nhất nên xem là một phần của chế độ ăn cân bằng, không phải “thần dược”.

Phòng ngừa ung thư hiệu quả cần kết hợp nhiều yếu tố: ăn đa dạng rau củ, hạn chế rượu bia, không hút thuốc, vận động đều, khám sàng lọc định kỳ…