>>> Hội nghị Khoa học Xơ vữa động mạch Việt Nam: Diễn đàn cho các nhà khoa học trẻ lĩnh hội kiến thức và giới thiệu các kết quả nghiên cứu mới

Bệnh tim mạch chủ yếu là do bệnh tim thiếu máu cục bộ và đột quỵ, vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật trên toàn cầu. Nguy cơ bệnh tim mạch do chế độ ăn uống không đúng gây ra đã được thừa nhận có tác động lớn thứ hai và liên quan ít nhất 46% số ca tử vong do bệnh tim mạch ở các quốc gia có thu nhập cao và trung bình.

TS.BS Ngô Minh Hùng cho biết, chế độ ăn dựa trên thực vật đã được khuyến nghị ở một số nước để hướng dẫn phòng ngừa bệnh tim mạch. Chế độ ăn thuần chay lành mạnh mang lại những giá trị đáng chú ý về sức khỏe tim mạch, tiểu đường và các loại ung thư.

"Chế độ ăn thuần chay có nhiều trái cây và rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu và các sản phẩm đậu nành tự nhiên, đồng thời loại bỏ các sản phẩm động vật đã qua chế biến, chất béo và đường" - chuyên gia nói.

Đáp ứng viêm là hậu quả của chế độ dinh dưỡng không lành mạnh. Có những yếu tố nguy cơ tim mạch hiệu chỉnh được như thiếu hoạt động thể chất, chế độ dinh dưỡng kém, tăng huyết áp, tăng cholesterol máu, đái tháo đường, hút thuốc lá...

Bên cạnh chế độ ăn chay lành mạnh vẫn tồn tại một chế độ ăn chay không lành mạnh. Phân tích gộp khoảng 4.000 nghiên cứu từ năm 1960 đến năm 2012 chưa cho thấy rõ lợi ích của thực chay so với các chế độ ăn thuần túy. Tuy nhiên, đã có nghiên cứu ghi nhận thực chay cải thiện các dự hậu bệnh tim thiếu máu cục bộ, tử vong do bệnh tim mạch.

Trường chay có thể giảm đến 15% nguy cơ bệnh tim mạch và giảm khoảng 21% bệnh tim thiếu máu cục bộ so với các chế độ ăn khác. Tuy nhiên, các phân tích gộp trên không thể đánh giá chính xác mối liên quan giữa chất lượng của chế độ ăn chay (hoặc thuần chay) và nguy cơ bệnh tim mạch, bệnh tim thiếu máu cục bộ hoặc đột quỵ.

Chế độ ăn dựa trên thực vật không lành mạnh (tiêu thụ nhiều đồ uống có đường, khoai tây chiên, bánh quy hay các loại thức ăn nhanh khác) có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Điều này cho thấy tầm quan trọng của thực phẩm toàn thực vật.

Chế độ ăn chay lành mạnh sử dụng các loại thực vật tốt cho sức khỏe, bao gồm ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau, quả hạch, các loại đậu và trà, cà phê. Các loại thực phẩm chay không tốt cho sức khỏe là nước trái cây, nước giải khát chứa đường, ngũ cốc tinh chế, khoai tây và đồ ngọt.

Thực chay lành mạnh đã được chứng minh giảm nguy cơ tử vong tim mạch 9%. Trong khi đó, thực chay không lành mạnh làm tăng nguy cơ lên 5%. Thực chay lành mạnh cũng đã được chứng minh giảm đáng kể bệnh tim mạch, nhồi máu cơ tim không tử vong,... Các hướng dẫn của Trường Tim mạch Hoa kỳ và Hội Tim Châu Âu đã khuyến cáo nên ăn các thức ăn có nguồn gốc thực vật.

Đa số những người mới chuyển sang chế độ trường chay đều gặp phải nhiều khó khăn, đầu tiên là việc phải thay đổi thói quen đã có từ lâu. Thức ăn chay chưa đa dạng, nếu đa dạng thì lại khá đắt tiền hoặc phải tốn nhiều thời gian để chế biến. Đặc biệt, những người làm việc cường độ cao cần chú trọng thành phần thực phẩm để cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể.

Bên cạnh những lợi ích mang lại, TS.BS Ngô Minh Hùng cũng cho biết, người ăn chay thường bị thiếu một số chất như sắt, canxi, kẽm, vitamin B12, vitamin D, omega-3... Bổ sung nấm, rau xanh, hạt óc chó,... có thể khắc phục vấn đề này.

Theo quan điểm của TS.BS Ngô Minh Hùng, thực chay theo tôn giáo có thể lâu dài hơn so với sức khỏe. Phật giáo hướng đến không sát sanh, người ăn chay vì tình thương với chúng sinh mà giữ được quyết tâm.

Thực chay nói chung và thực chay lành mạnh nói riêng đã cho thấy hiệu quả rõ ràng trên phòng ngừa bệnh tim mạch (tử vong tim mạch, bệnh tim thiếu máu cục bộ). Thực chay chưa cho thấy lợi ích rõ ràng trong giảm nguy cơ đột quỵ não.

Chế độ thực chay thường bị thừa một số chất không cần thiết (muối, tinh bột,...) và thiếu một số nguyên tố quan trọng (khoáng, vi lượng...). Chú ý khắc phục được vấn đề này sẽ góp phần mang lại lợi ích to lớn cho người dùng.

TS.BS Ngô Minh Hùng gửi đến Hội nghị thông điệp: “Tâm thanh tịnh là sự hạnh phúc nội tại, điều này dễ đạt được hơn khi thực chay lành mạnh thuần túy”.

>>> Áp dụng phương pháp tích hợp trong dự phòng xơ vữa động mạch vành

>>> Bệnh nhân ung thư có thể tử vong do biến cố tim mạch trước khi ung thư tái phát

>>> Bác sĩ có thể làm gì trước người bệnh tim mạch nghiện thuốc lá mà chưa chịu từ bỏ?

>>> Thay đổi lối sống giúp ngăn chặn 3/4 số ca tử vong do các bệnh tim mạch