1. Điều gì sẽ xảy ra nếu cục máu đông không được phát hiện, xử trí kịp thời?

Những năm gần đây, khái niệm huyết khối hay cục máu đông mới được người dân biết đến rộng rãi nhờ các phương tiện truyền thông. Nhưng không phải ai cũng hiểu đúng về tình trạng này. Xin hỏi BS, cục máu đông nếu không kịp thời xử lý sẽ đưa đến những hậu quả gì?

TS.BS. Trần Chí Cường trả lời: Trong những năm gần đây, với sự xuất hiện nhiều lần của cục máu đông trên các phương tiện truyền thông, đặc biệt ở các chương trình với AloBacsi, chúng tôi cũng đã chia sẻ rất nhiều về hậu quả của cục máu đông gây ra cho não và tim mạch.

Chúng ta biết rằng, nếu cục máu đông khi đủ lớn và gây tắc những mạch máu quan trọng thì bệnh nhân sẽ có những triệu chứng liên quan đến vùng cấp máu của mạch máu đó. Nghĩa là bất kể cơ quan nào có mạch máu đến đều có thể xảy xa nguy cơ hình thành cục máu đông làm tắc mạch máu và gây ra sự cố. Chẳng hạn như:

• Nếu cục máu đông hình thành trên não sẽ dẫn đến đột quỵ.

• Nếu cục máu đông hình thành ở mạch máu tim sẽ dẫn đến nhồi máu cơ tim cấp hoặc đột tử do tim.

• Nếu cục máu đông hình thành ở phổi sẽ làm nhồi máu phổi hoặc thuyên tắc tĩnh mạch phổi do tắc động mạch phổi.

• Nếu cục máu đông hình thành ở các mạch máu của ruột sẽ làm nhồi máu hoặc tắc mạch mạc treo, bệnh nhân có thể bị hoại tử ruột dẫn đến tử vong.

• Nếu cục máu đông hình thành ở tay, chân, mạch máu vùng bụng, có thể dẫn đến trường hợp đoạn chi (cắt đi một phần của tay hoặc chân do hình thành cục máu đông).

TS.BS Trần Chí Cường - Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh TPHCM - Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ giải đáp trong bài viết dưới đây

2. Ai có nguy cơ hình thành cục máu đông?

Cục máu đông này từ đâu mà có? Ai hay độ tuổi nào có nguy cơ hình thành cục máu đông thưa BS?

Cục máu đông hình thành do nhiều cơ chế, bao gồm:

Cơ chế tổn thương tại thành mạch. Nghĩa là vị trí hình thành cục máu đông được xuất phát do vấn đề chấn thương thành mạch, mạch máu chúng ta bị va chạm hoặc có những mảng xơ vữa tại chỗ. Sau đó, mảng xơ vữa này sẽ kích hoạt các tế bào máu, đặc biệt là kích hoạt tiểu cầu đến bám vào để hình thành cục máu đông tại chỗ. Nếu cục máu đông đủ lớn sẽ làm tắc hoàn toàn mạch máu, đây cũng là diễn tiến bình thường của mảng xơ vữa từ lúc nhỏ đến hình thành đủ lớn, đủ mạnh, sau đó tắc luôn mạch máu tại vị trí.

Cơ chế hình thành trong buồng tim. Trường hợp này xảy ra khi bệnh nhân bị rung nhĩ, bị đa hồng cầu hoặc bị loạn nhịp tim nói chung. Trong một nhịp nghỉ của tim, có những khoảng ngắn mà nhịp tim đập không đều thì cục máu đông sẽ lắng đọng hình thành trong tim.

Chúng ta biết rằng, dòng máu không phải là một dung dịch thuần nhất mà trong đó có rất nhiều tế bào máu như: hồng cầu, tiểu cầu và bạch cầu. Do đó, chỉ cần dòng máu bị ngưng trệ một thời gian ngắn thì các cục máu đông có thể hình thành do các tế bào máu kết dính lại với nhau. Trong những chu chuyển tiếp theo của tim, cục máu đông sẽ được đẩy ra ngoài. Khi đó, cục máu đông đi đến đâu sẽ làm nghẽn tắc mạch máu ở đó. Đây cũng chính là nguyên nhân dẫn đến tử vong như tôi vừa kể.

Cục máu đông còn hình thành do một số nguyên nhân tác động khác như yếu tố cơ địa, dị ứng, hoặc mắc COVID-19.

Cục máu đông cũng có thể hình thành do những vấn đề khác liên quan đến các yếu tố tác động của môi trường như: bệnh nhân bị nhiễm kim loại nặng, các hoá chất độc hại, hoặc không khí ô nhiễm từ môi trường như khí CO, khí thải của nhà kính, khu công nghiệp hoặc của xăng dầu. Các yếu tố này sẽ làm tăng cường kích hoạt viêm trong thành mạch, làm gia tăng các gốc tự do gây tổn thương bề mặt của tế bào máu, khiến tế bào máu dễ dàng bị đông lại, kết dính với nhau làm hình thành cục máu đông.

Các yếu tố nguy cơ hình thành cục máu đông kể trên phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố cơ địa bệnh nhân. Giả sử bệnh nhân bị thừa cân, béo phì, mỡ máu cao, tăng huyết áp kèm theo xơ vữa mạch thì việc hình thành máu đông rất dễ xảy ra. Đặc biệt, cục máu đông rất dễ hình thành ở người ít vận động như:

• Phụ nữ mang thai: phụ nữ trong những tháng cuối thai kỳ rất dễ hình thành cục máu đông do tử cung khi mang thai sẽ chèn ép vào hệ tĩnh mạch, đặc biệt là ở chi dưới.

• Những người lớn tuổi ít vận động.

• Người sau tai biến đột quỵ hoặc sau phẫu thuật nằm lâu.

3. Chẩn đoán và điều trị cục máu đông

Làm sao để phát hiện, chẩn đoán cục máu đông thưa BS? Nếu chẳng may phát hiện ra thì bác sĩ sẽ xử trí cục máu đông này như thế nào?

TS.BS. Trần Chí Cường trả lời: Với sự hình thành cục máu đông, nếu chúng ta không phát hiện sớm, không xử lý kịp thời, khi cục máu đông đủ lớn rất dễ dẫn đến những sự cố nghiêm trọng nếu nó gây tắc nghẽn những mạch máu quan trọng nuôi cơ thể như mạch máu não, tim, phổi, ruột, tay và chân.

Đối với y học hiện đại ngày nay, việc chẩn đoán, phát hiện hình thành cục máu đông khá dễ dàng bằng những phương tiện như: siêu âm, chụp CT, chụp MRI… hoặc đánh giá gián tiếp qua những biểu hiện lâm sàng của bệnh nhân.

Để điều trị cục máu đông, hiện nay chúng ta có rất nhiều phương pháp:

• Nếu hình thành cục máu đông trên não, chúng ta có thể can thiệp nội mạch. Cụ thể, các BS sẽ đưa những dụng cụ từ mạch máu ở đùi lên đến mạch máu não để hút kéo cục máu đông ra ngoài, giúp phục hồi tuần hoàn lại cho bệnh nhân.

• Nếu cục máu đông hình thành ở tim, chúng ta có những phương pháp nong và đặt stent ở động mạch vành để mở rộng động mạch, ngăn cản hình thành cục máu đông hoặc hút kéo cục máu đông ra ngoài.

4. Ưu điểm của sản phẩm phòng ngừa cục máu đông có chứng nhận JNKA?

Hiện nay, có nhiều sản phẩm chống đông máu, phòng ngừa đột quỵ có hoạt chất Nattokinase rất nhiều trên thị trường. Tuy nhiên, chỉ có 1 số sản phẩm được chứng nhận của Hiệp hội Nattokinase Nhật Bản (JNKA), cơ quan quản lý hơn 90% nattokinae trên thế giới.

Thưa BS cho biết quan điểm của BS về hiệp hội này và những sản phẩm được chứng nhận JNKA của hiệp hội trong phòng ngừa vấn đề đột quỵ hiện nay?

Để phòng ngừa hình thành cục máu đông, hiện nay có rất nhiều phương pháp. Tuy nhiên, trong thời điểm dịch bệnh như hiện nay, việc thực hiện các phương pháp cũng gặp nhiều khó khăn. Theo đó, tăng cường vận động là một trong những phương pháp quan trọng có thể thực hiện ngay tại nhà để hạn chế nguy cơ hình thành cục máu đông.

Ngoài ra, hiện nay có một số thực phẩm chức năng được biết đến với công dụng dự phòng trong việc hình thành cục máu đông nếu chúng ta là người thuộc nhóm nguy cơ cao.

Điển hình là sản phẩm NattoEnzym của công ty Cổ phần Dược Hậu Giang được công nhận bởi của Hiệp hội Nattokinase Nhật Bản. Đây cũng là một trong những sản phẩm có chất lượng uy tín để chúng ta tham khảo sử dụng.

Nattoenzym là một trong những sản phẩm đã được rất nhiều bệnh nhân sử dụng, ngay tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ cũng đã có bệnh nhân phản hồi rất tốt sau khi dùng.

Lưu ý, không nên sử dụng một số thuốc hoặc thực phẩm chức năng không được phép lưu hành của Bộ Y tế thông qua sự truyền miệng, qua mạng hoặc các kênh không chính thống. Nên xem xét vấn đề này để tránh vấn nguy cơ sử dụng thuốc hoặc thực phẩm chức năng không đúng chất lượng, gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe.

Đối người bệnh đang điều trị để phòng ngừa cục máu đông trong các bệnh lý mạch tim mạch mà đã được các bác sĩ đã kê toa thì cần phải uống thuốc đầy đủ và theo dõi sức khoẻ của mình thường xuyên.

Trong thời điểm dịch bệnh còn phức tạp, việc khám bệnh trực tuyến, khám online cũng là vấn đề cần quan tâm và thực hiện để có sự kết nối sự kết nối trực tuyến giữa bệnh viện, bác sĩ đến bệnh nhân khi theo dõi tại nhà.

Trân trọng cảm ơn TS.BS Trần Chí Cường đã nhận lời tham gia chương trình tư vấn và Nhãn hàng NattoEnzym - hỗ trợ làm tan cục máu đông, giúp ngừa đột quỵ nguyên liệu Nhật Bản của Công ty cổ phần Dược Hậu Giang đã đồng hành cùng AloBacsi trong chương trình này.