Xét nghiệm HIV PCR sau khi sử dụng PEP có cho kết quả chính xác?

Câu hỏi

Bác sĩ cho tôi hỏi một số vấn đề sau: 1. Tôi đã tiếp xúc với máu nhiễm HIV, lấy PEP sau 24 giờ. Trong quá trình dùng PEP tôi có uống rượu. Sau đó tôi có triệu chứng nhiễm trùng cấp tính (sốt, nấm, viêm dây thần kinh ngoại biên, đau khớp vai và cổ, đau họng). Tôi đã thử nghiệm sau rủi ro 54, 75, 95, 135, 155, 190 ngày bằng phương pháp PCR định tính (20 bản sao / ml âm tính). Tôi đã thử nghiệm bằng phương pháp HIV Combi PT 20 lần (mỗi tuần 1 lần tôi đã thử nghiệm HIV Combi PT, PCR âm tính, cd4 / cd8 = 645/783 = 0.8 (phù hợp với người nhiễm H). Vậy có quan điểm nào cho thấy xét nghiệm PCR khi sử dụng PEP không hợp lệ? Có nhiều chủng HIV khác nhau, vì vậy phương pháp PCR có đúng không? 2. Men gan của tôi lúc 8 tuần có nguy cơ gần 1000. Tôi nghi ngờ mình bị viêm gan C nhưng tôi đã xét nghiệm HCV RNA ở tuần thứ 13 âm tính. Có phải HCV chống viêm gan ở tuần thứ 27 đã loại trừ khả năng tôi bị viêm gan ở tuần thứ 27? Vậy tôi có bị viêm gan C sau nguy cơ đó không? 3. Nếu tôi đồng nhiễm viêm gan C, kết quả xét nghiệm HIV của tôi ở tuần thứ 27 có an toàn không? Có trường hợp nào dài hơn không? 4. Chỉ số cd4 / cd8 của tôi <1 có phù hợp với người bị H không? 5. Từ các triệu chứng và kết quả xét nghiệm của tôi, tôi có an toàn không, nếu an toàn tại sao cd4 / cd8 của tôi quá thấp? Xin cảm ơn bác sĩ.

Trả lời

BS.CK1 Cao Thị Lan Hương

Bác sĩ - Bệnh viện Trưng Vương

Phương pháp xét nghiệm HIV PCR. Ảnh minh họa - Nguồn Internet

Chào bạn,

Về vấn đề chẩn đoán nhiễm HIV, xin trả lời như sau: Xét nghiệm Combi PT là xét nghiệm mới, có độ chính xác cao vì kiểm tra cả kháng nguyên lẫn kháng thể. Xét nghiệm này có thể phát hiện được nhiễm HIV kể từ tuần thứ 2 và có giai đoạn cửa sổ là 4 tuần, do đó kết quả Combi PT kể từ tuần thứ 4 cho tới tuần 20 âm tính có thể chắc chắn rằng bạn không bị nhiễm HIV (với điều kiện bạn không phát sinh hành vi nguy cơ nào thêm sau đó, và xét nghiệm Combi PT âm tính kể từ thời điểm 3 tháng sau hành vi nguy cơ đã được xem là âm tính thật sự).

Xét nghiệm HIV PCR cũng rất nhạy trong chẩn đoán HIV, tuy nhiên do bản chất của xét nghiệm này là phát hiện vật liệu di truyền của virus nên nó có thể không chính xác nếu bệnh nhân đã dùng PrEP hoặc PEP. Theo khuyến cáo quốc tế, để theo dõi sau dùng PEP là dùng test thế hệ 4 (Combi PT) sau 6 tuần và 4 tháng sau hành vi nguy cơ.

Men gan > 1000 gợi ý viêm gan cấp, siêu vi C hiếm khi gây ra viêm gan cấp, do đó men gan cao có thể do bị ảnh hưởng của PEP. HCV RNA có thể phát hiện được nhiễm siêu vi C sau 2-3 tuần có hành vi nguy cơ, xét nghiệm có độ nhạy rất cao nên hiếm khi âm tính giả, trừ khi tải lượng virus quá thấp.

Trong trường hợp men gan cao kéo dài, nghi ngờ nhiều có khuyến cáo nên kiểm tra lại sau 6 tháng. Hai kết quả HCV RNA âm tính có thể khẳng định không bị nhiễm virus. Đồng nhiễm HIV không làm giảm khả năng phát hiện RNA của HCV.

Tỷ lệ CD4/CD8 phản ánh sức khoẻ của hệ miễn dịch. Bình thường chỉ số này là từ 1 đến 4. Khi người ta lớn tuổi hơn, chỉ số CD4/CD8 có chiều hướng giảm do hệ miễn dịch sẽ suy yếu hơn người trẻ. Nhiễm một số virus khác bao gồm cảm cúm, người bệnh lao, sử dụng thuốc kháng viêm, thiếu máu, bệnh nhược cơ… cũng có thể làm giảm tỷ lệ CD4/CD8. Tỷ lệ này có vai trò tiên lượng trên bệnh nhân nhiễm HIV, nhưng không có khuyến cáo thực hiện trên bệnh nhân không mắc HIV.

Hiện bạn có khá nhiều vấn đề sức khoẻ cần phải điều chỉnh, nhất là những căng thẳng và tâm lý lo lắng có thể ảnh hưởng lên hệ miễn dịch, làm cho tỷ lệ này giảm nhẹ. Bạn nên điều chỉnh lại cho sức khoẻ ổn định và liên hệ bác sĩ để kiểm tra lại nếu cần.

Thân mến!

Mời tham khảo thêm:

>> Xét nghiệm HIV cho âm tính sau 3 tháng xảy ra hành vi, liệu có thể yên tâm chưa?

>> Kết quả xét nghiệm HIV của em có nghiêm trọng không BS?

Trong số những xét nghiệm về HIV thì xét nghiệm HIV PCR (Polemerase Chain Reaction, phản ứng chuỗi polymerase) được cho là xét nghiệm có giá trị rất cao và được thực hiện từ trong giai đoạn sớm. Chúng tạo ra một lượng lớn bản sao DNA hay khuếch đại gen với mục tiêu trong ống nghiệm dựa vào các chu kỳ nhiệt. Đây là một phương pháp xét nghiệm có độ nhậy và độ đặc hiệu rất cao.

Mỗi chu kỳ tiến hành xét nghiệm HIV PCR gồm có 3 bước:

- Bước 1: Biến tính tách rời 2 chuỗi của phân tử DNA đích ở nhiệt độ 940 – 950.

- Bước 2: Bắt cặp bao gồm các cặp mồi đặc hiệu cho một trình tự DNA xác định bắt cặp với sợi DNA đích ở nhiệt độ 400 -700.

- Bước 3: Tổng hợp, kéo dài. Ở nhiệt độ 720, Taq polymerase sẽ hoạt động tổng hợp sợi DNA có trình tự bổ sung cho sợi khuôn.

Ngoài ra, trong chẩn đoán nhiễm HIV ở trẻ sơ sinh, ngoài RT- PCR còn dùng PCR phát hiện các DNA provirus trong các tế bào nhiễm bệnh

PCR được thực hiện trên 3 vùng gen: env, gag và pol. Kết quả sẽ được trả lời là dương tính khi có PCR dương tính ít nhất là ở trên hai trong ba gen và được thực hiện trên hai mẫu máu ở những thời điểm khác nhau.