TS Phan Minh Liêm và "chiến trường" nơi anh và cộng sự nghiên cứu về ung thư

TS Phan Minh Liêm từng là sinh viên khoa Công nghệ Sinh học (ĐH Khoa học Tự nhiên TPHCM). Tốt nghiệp đại học năm 2005, Phan Minh Liêm giành suất học bổng đến Mỹ.

Đến nay, TS Liêm công tác tại Trung tâm Ung thư MD Anderson, Houston, Texas, Hoa Kỳ. Nói đến bệnh ung thư, TS Liêm cho biết ung thư là một bệnh rất nguy hiểm với hơn 8 triệu bệnh nhân tử vong trên toàn thế giới. Theo dữ liệu của Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ từ năm 2010 đến năm 2012 thì 39,6% người Mỹ có khả năng mắc phải căn bệnh ung thư.

Ung thư thực sự là một trong những thách thức lớn nhất đối với y học hiện đại và việc tìm ra cách điều trị ung thư là một trong những ưu tiên hàng đầu của các bác sĩ và nhà khoa học hiện nay. Tuy nhiên, sau rất nhiều thập kỉ nghiên cứu, nhân loại vẫn chưa hiểu hết về ung thư và chưa thành công trong việc kiểm soát hiệu quả căn bệnh này.

Đối với Việt Nam, ung thư là một trong những căn bệnh hiểm nghèo và khó điều trị nhất với tỉ lệ tử vong cao. Những thống kê tại Việt Nam cho thấy tỷ lệ tử vong do ung thư là 74,8% (thuộc hàng cao nhất trên thế giới). Hơn 150.000 ca ung thư mới được phát hiện tại Việt Nam mỗi năm. Trong đó đa số trường hợp ung thư được phát hiện ở giai đoạn muộn hoặc rất muộn khiến việc điều trị rất khó khăn. Thậm chí, có những bệnh nhân giai đoạn cuối sự sống chỉ còn từng ngày họ mới tìm đến bác sĩ.

Những yếu tố làm nên sự nguy hiểm của ung thư bao gồm sự tiến triển thầm lặng của ung thư, khả năng kháng thuốc, di căn vào các cơ quan quan trọng của cơ thể và đặc biệt là do nhân loại vẫn chưa tìm ra thuốc điều trị ung thư hiệu quả.

Có nhiều nhóm nguyên nhân gây ra ung thư. Nhóm nguyên nhân do lối sống bao gồm việc hút thuốc lá, ít vận động, thức khuya, uống rượu bia, sử dụng các loại thực phẩm làm tăng nguy cơ ung thư...

Ngoài ra, còn có các nhóm nguyên nhân khác như ô nhiễm môi trường, tiếp xúc với các chất gây ung thư, tác nhân gây bệnh từ vi khuẩn, vi rút như vi khuẩn HP, vi rút HPV, vi rút viêm gan B, C, vi rút HIV,... Ngoài ra, ung thư còn do đột biến vật chất di truyền từ các thế hệ trước. Một số bệnh như tiểu đường, béo phì, suy giảm miễn dịch,... cũng làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư.

TS Liêm là người từng gặp rất nhiều bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối, khi mà sự sống của họ chẳng còn là bao lại chìm trong đau đớn. TS Liêm tâm sự, nghiên cứu ung thư thành công thì hiếm mà thất bại thì nhiều. Nếu người nghiên cứu không có niềm tin và động lực thì rất khó để đứng dậy sau mỗi vấp ngã.

Những lúc đó, TS Liêm và đồng nghiệp đều nghĩ đến những cái nắm tay và ánh mắt của người bệnh gửi gắm hi vọng thế hệ sau không còn đau đớn vì bệnh ung thư. Khi đó, anh và cộng sự lại nỗ lực vượt lên từ thất bại để cố gắng đi đến thành công.

Từ những nỗ lực của bản thân và cộng sự, nhóm nghiên cứu của TS Liêm đã phát hiện protein 14-3-3sigma (được mã hoá bởi gien 14-3-3sigma) có khả năng tiêu diệt ung thư bằng cách ức chế hữu hiệu quá trình tạo năng lượng và hấp thu dinh dưỡng của khối u. Phát hiện này đã mở ra một hướng đi mới và triển vọng trong việc phát triển các liệu pháp để điều trị căn bệnh này một cách chính xác mà không làm tổn thương các tế bào khoẻ mạnh.

Có được những thành công bước đầu, TS Liêm luôn hi vọng có thể thực hiện những dự án giúp cộng đồng phòng ngừa ung thư như nâng cao nhận thức của cộng đồng đối với các nguyên nhân gây ra ung thư, cách phòng ngừa hiệu quả.

TS Liêm còn cùng với các cộng sự nghiên cứu kết hợp ẩm thực và y học thành những món ăn - bài thuốc cho cộng đồng nhằm làm giảm nguy cơ ung thư. Nhóm của anh đã thành công trong việc tạo những sản phẩm ăn uống được làm từ nguyên liệu tốt, được chứng minh có khả năng kháng ung thư.

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, 2/3 số ca ung thư có thể tránh được nếu chúng ta áp dụng đầy đủ các biện pháp phòng ngừa ung thư, bao gồm việc tầm soát, thể dục thể thao hợp lý, ăn uống lành mạnh, thường xuyên sử dụng các thực phẩm có khả năng giảm ung thư, tiêm chủng ngừa HPV, HBV, hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây ung thư,..

Theo Phương Thúy - Infonet