Mãn kinh là giai đoạn mà bất cứ phụ nữ nào cũng phải trải qua, thường xảy ra ở độ tuổi từ 45 đến 55, khi buồng trứng của người phụ nữ không giải phóng trứng được nữa. Khi đó, người phụ nữ cũng sẽ không còn có chu kỳ kinh nguyệt. Phụ nữ sau tuổi mãn kinh là khi phụ nữ không có chu kỳ kinh nguyệt từ 12 tháng trở lên.

Phụ nữ bị teo âm đạo sẽ có nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm âm đạo mạn tính và rối loạn chức năng tiết niệu cao hơn. Teo âm đạo cũng có thể khiến người phụ nữ bị đau khi quan hệ tình dục.

Theo Hiệp hội bác sĩ gia đình tại Mỹ, có khoảng 40% số phụ nữ sau tuổi mãn kinh sẽ bị teo âm đạo.

Triệu chứng của teo âm đạo

Trong khi bệnh teo âm đạo vô cùng phổ biến thì chỉ có khoảng 20-25% số phụ nữ đi khám vì vấn đề này.

Ở một số phụ nữ, triệu chứng có thể xảy ra trong suốt thời kì tiền mãn kinh. Ở những phụ nữ khác, các triệu chứng có thể sẽ không xuất hiện cho đến những năm sau mãn kinh. Triệu chứng có thể bao gồm:

• Thành âm đạo mỏng
• Ống âm đạo rút ngắn và thắt chặt hơn
• Khô âm đạo
• Nóng rát âm đạo (do viêm)
• Chảy máu sau khi quan hệ tình dục
• Khó chịu hoặc đau khi quan hệ tình dục
• Đau hoặc nóng rát khi đi tiểu
• Thường xuyên bị nhiễm trùng đường tiết niệu
• Tiểu rắt (đái rắt)

Nguyên nhân gây teo âm đạo

Nguyên nhân của việc teo âm đạo là do sự suy giảm hormone estrogen. Nếu không có estrogen, các mô âm đạo sẽ trở nên mỏng hơn và bong ra. Âm đạo sẽ trở nên kém đàn hồi, mỏng hơn và dễ bị tổn thương hơn.

Suy giảm estrogen cũng có thể xảy ra trong các giai đoạn khác của cuộc đời, ngoài thời kì mãn kinh, bao gồm:

• Trong giai đoạn cho con bú
• Sau khi phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng
• Sau điều trị xạ trị do ung thư
• Sau khi xạ trị vùng chậu trong điều trị ung thư
• Sau khi điều trị hormone trong điều trị ung thư

Thường xuyên quan hệ sẽ giúp các mô âm đạo khỏe mạnh hơn. Đời sống tình dục lành mạch cũng có lợi cho hệ tuần hoàn và cải thiện sức khỏe cho trái tim.

Một số phụ nữ sẽ có nguy cơ teo âm đạo cao hơn. Những phụ nữ chưa bao giờ sinh con qua đường âm đạo (sinh thường) sẽ dễ bị teo âm đạo hơn những phụ nữ đã từng sinh thường.

Hút thuốc ảnh hưởng đến tuần hoàn máu, làm các mô âm đạo và mô ở các cơ quan khác thiếu oxy. Sự mỏng mô sẽ xảy ra khi lượng máu nuôi dưỡng mô bị suy giảm hoặc bị hạn chế. Những người hút thuốc cũng sẽ ít đáp ứng với phương pháp điều trị estrogen dưới dạng viên uống hơn.

Biến chứng

Teo âm đạo làm gia tăng nguy cơ mắc các nhiễm trùng âm đạo ở người phụ nữ. Teo âm đạo cũng làm thay đổi môi trường axit của âm đạo, làm cho các vi khuẩn, nấm và vi sinh vật dễ tồn tại và phát triển ở âm đạo hơn.

Teo âm đạo cũng làm tăng nguy cơ bị teo hệ thống tiết niệu. Triệu chứng đi kèm với các vấn đề về teo hệ tiết niệu bao gồm tiểu nhiều lần hơn hoặc có cảm giác buốt khi đi tiểu.

Một số phụ nữ cũng sẽ có dấu hiệu tiểu tiện không tự chủ và sẽ bị nhiễm trùng đường tiết niệu nhiều hơn.

Chẩn đoán teo âm đạo

Đến gặp bác sĩ ngay nếu bạn thấy đau khi quan hệ tình dục, kể cả khi đã sử dụng các chất bôi trơn. Bạn cũng có thể đến gặp bác sĩ nếu bạn thấy âm đạo chảy máu bất thường, chảy dịch, nóng rát hoặc sưng ở âm đạo.

Bác sĩ sẽ hỏi bạn những câu hỏi về tiền sử bệnh tật. Bác sĩ cũng sẽ muốn biết bạn đã không có kinh được bao lâu rồi, và liệu bạn đã bao giờ bị ung thư chưa. Bác sĩ cũng có thể sẽ hỏi về các loại thuốc hoặc mỹ phẩm bạn sử dụng, như nước hoa, sữa tắm, thuốc xịt khử mùi, chất bôi trơn và thuốc diệt tinh trùng. Vì những loại hóa mỹ phẩm này có thể làm tăng sự nhạy cảm của cơ quan sinh dục.

Bác sĩ cũng có thể kiểm tra vùng chậu của bạn. Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra cơ quan sinh dục bên ngoài của bạn xem có các dấu hiệu teo hay không, ví dụ như:

• Niêm mạc âm đạo tái nhợt, mịn, sáng bóng
• Âm đạo mất tính đàn hồi
• Lông mu thưa thớt
• Cơ quan sinh dục ngoài mịn, mỏng
• Sa các tạng trong vùng chậu (niêm mạc âm đạo phình ra)
• Các mô hỗ trợ tử cung bị kéo giãn.

Bác sĩ sẽ cho bạn làm một số xét nghiệm sau

• Xét nghiệm phết tế bào âm đạo: các mô âm đạo sẽ được lấy ra từ niêm mạc âm đạo, sau đó sẽ được xét nghiệm dưới kính hiển vi để tìm ra một số loại tế bào hoặc vi khuẩn nhất định (những tế bào hoặc vi khuẩn thường gặp khi bị teo âm đạo)
• Kiểm tra độ axit âm đạo: để kiểm tra độ axit, một miếng giấy quỳ sẽ được đưa vào bên trong âm đạo. Bác sĩ cũng có thể lấy dịch âm đạo để xét nghiệm.
• Xét nghiệm máu và xét nghiệm nước tiểu: để kiểm tra được lượng estrogen của bạn.

Điều trị teo âm đạo

Điều trị có thể sẽ cải thiện được tình trạng của âm đạo và cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn. Điều trị sẽ tập trung làm giảm triệu chứng hoặc tác động vào các nguyên nhân tiềm ẩn.

Các loại thuốc giữ ẩm hoặc dung dịch bôi trơn không cần kê đơn có thể giúp điều trị tình trạng khô âm đạo.

Estrogen dạng bôi

Bôi estrogen ngoài da sẽ hạn chế được lượng estrogen đi vào dòng máu. Estrogen dạng bôi không điều trị được bất cứ triệu chứng hệ thống của tình trạng mãn kinh (ví dụ như bốc hỏa). Điều trị estrogen dạng này chưa được chứng minh là làm tăng nguy cơ ung thư nội mạc tử cung. Tuy nhiên, bạn nên gọi cho bác sĩ ngay nếu bạn dùng estrogen dạng bôi và bị chảy máu âm đạo một cách bất thường.

Estrogen dạng bôi có thể có rất nhiều dạng khác nhau:

• Dạng vòng âm đạo có estrogen: là một vòng có chứa estrogen và có tính đàn hồi, mỏng, được đưa vào phần trên của âm đạo. Vòng âm đạo sẽ giải phóng một lượng nhất định estrogen và cần được thay thế 3 tháng một lần. Vòng estrogen là việc sư dụng estrogen liều cao và có thể làm tăng nguy cơ ung thư nội mạc tử cung. Bạn nên trao đổi với bác sĩ về nguy cơ và sự cần thiết của progestine nữa.
• Kem bôi âm đạo có estrogen: Loại thuốc này sẽ được đưa vào âm đạo bằng cách thoa trước giờ đi ngủ. Bạn sẽ được kê dùng thuốc hàng ngày, kéo dài trong vài tuần, sau đó, giảm xuống còn 2-3 lần/tuần.
• Viên đặt âm đạo có estrogen: Viên đặt âm đạo sẽ được sử dụng hàng ngày trong tuần, sau đó giảm xuống còn 2-3 lần/tuần.

Estrogen đường uống