[DAP]

PGS.TS Nguyễn Thị Ngọc Dinh trả lời:

Bạn Võ Thị Thuý An thân mến,

Cơn hen phế quản/hen suyễn có thể khởi phát một cách rầm rộ, đột ngột hoặc cũng có thể diễn tiến từ từ và có xu hướng nặng lên theo thời gian. Những triệu chứng thường gặp khi người bệnh đang gặp cơn hen cấp thường là:

Khó thở: người bệnh thường bị ngộp, không thở được, không đủ hơi để thở. Khi khó thở nhiều, người bệnh còn có triệu chứng hốt hoảng, nói câu ngắn hoặc từng từ, toát vã mồ hôi,...

Khò khè: là tiếng rít đi kèm với nhịp thở, thường nghe thấy khi bệnh nhân hen suyễn thở ra. Đây là biểu hiện thường gặp nhất của cơn hen suyễn cấp tính.

Ho: thường đi kèm với triệu chứng khó thở, chủ yếu xảy ra vào thời điểm nửa đêm về sáng hoặc khi người bệnh làm việc gắng sức. Cũng có trường hợp người bệnh hen phế quản chỉ có triệu chứng ho nên việc chẩn đoán bệnh vì thế mà gặp nhiều khó khăn.

Nặng ngực: người bệnh có cảm giác như có vật nặng đè lên ngực. Đây cũng là một biểu hiện khác của tình trạng khó thở.

Tuy nhiên người bệnh cần hiểu, khi không có các triệu chứng này của một cơn hen cấp cũng không có nghĩa là người bệnh hoàn toàn khỏi bệnh. Đường thở của người bệnh vẫn ở trong tình trạng viêm mạn tính ngay cả khi không có triệu chứng, khi gặp các tác nhân gây kích ứng (khói thuốc lá, chất tẩy rửa, dị ứng thực phẩm...) thì tình trạng viêm đường thở nặng lên gây co thắt, tiết dịch, đường thở bị chít hẹp biểu hiện "ra bên ngoài" thành cơn hen phế quản.

Làm gì khi lên cơn hen cấp tính?

Ngay khi xuất hiện các dấu hiệu đầu tiên của cơn hen cấp tính, việc cần làm đầu tiên là tránh xa (nếu có thể được) những yếu tố làm cơn hen xuất hiện, đó là những yếu tố gây nên tình trạng dị ứng ví dụ như phấn hoa, lông thú vật, mùi khói thuốc lá, hóa chất...

Tiếp theo là sử dụng thuốc cắt cơn tùy theo mức độ cơn hen cấp tính.

Nếu cơn hen phế quản nhẹ hoặc vừa (các triệu chứng chỉ có khi hoạt động, khi gắng sức): Dùng ngay thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh (phổ biến nhất là Salbutamol dạng hít, xịt):

- Xịt họng 1-2 nhát

Nếu bệnh nhân không thể tự sử dụng đúng cách bình xịt được thường là trẻ em, người lớn tuổi thì phải dùng buồng đệm, hay sử dụng máy phun khí. Tiếp theo nới lỏng quần áo và ngồi yên trong một giờ và theo dõi xem có dễ thở hơn không? Có giảm khò khè? Có giảm ho? Có bớt nặng ngực không?

- 20 phút sau, nếu vẫn không giảm thì lặp lại lần 2 (2 nhát/lần).

- 20 phút vẫn không giảm thì xử trí như cơn hen phế quản nặng.

Nếu cơn hen phế quản nặng (các triệu chứng không giảm hoặc nặng hơn sau khi hít thuốc dãn phế quản, khó thở cả khi nghỉ ngơi, không thể nói hết câu): gọi điện ngay cho bác sĩ hoặc đi đến bệnh viện, trong khi đó vẫn tiếp tục xịt 2 liều thuốc giãn phế quản và uống 1 liều thuốc corticoid.

Nếu cơn hen phế quản là rất nặng (tím môi, lú lẫn, tháo mồ hôi, không thể đứng, không thể nói): gọi ngay cấp cứu, uống ngay corticoid + xịt 2 liều thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh.

Nếu chỉ dùng dùng thuốc cắt cơn thì có kiểm soát được bệnh không?

Việc điều trị bệnh hen phế quản ngoài dùng các thuốc giãn phế quản để giảm nhanh các cơn hen cấp tính, kiểm soát tình trạng co thắt và viêm nhiễm thì cần dùng thêm các thuốc dự phòng để làm giảm tình trạng viêm vốn có của đường thở, khi tình trạng viêm của đường thở được kiểm soát thì dù có gặp các yếu tố thuận lợi cơn hen cũng sẽ không xuất hiện nữa.

Nếu lạm dùng thuốc cắt cơn, theo thời gian bệnh có xu hướng nặng lên, cơn hen xuất hiện thường xuyên với mức độ ngày càng trầm trọng hơn. Điều trị dự phòng mới là chìa khóa giúp kiểm soát bệnh về lâu dài.

Bạn có thể tham khảo thêm một số loại thuốc dự phòng thường gặp dành cho bệnh nhân hen phế quản tại https://www.benhhen.vn/tintuc/cac-thuoc-du-phong-hen-phe-quan-thuong-gap-nhat.html[/DAP]