I. Tìm hiểu khái quát về bệnh xơ gan

a. Bệnh xơ gan là gì?

Xơ gan là giai đoạn cuối của bệnh lý viêm gan mạn. Nhu mô gan bình thường bị thay thế bởi các mô sẹo và các nốt, dẫn đến suy giảm chức năng gan (suy gan).

b. Nguyên nhân gây bệnh xơ gan (hoặc bệnh nguyên)?

- Nhiễm siêu vi trùng gan B, C

- Nghiện rượu

Nghiên cứu cho thấy nếu mỗi ngày uống 1 xị rượu (250ml) hoặc nửa lít bia thì trong vòng 10 năm có thể sẽ dẫn đến xơ gan. Đặc biệt, trên cơ địa người bị viêm gan virus B, C hoặc người có sẵn các bệnh về gan thì xơ gan tiến triển nhanh hơn

- Bệnh lý gan: gan nhiễm mỡ, bệnh đường mật kéo dài, viêm gan tự miễn, ung thư gan...

- Gan bị tích tụ kim loại như sắt (Haemochromatosis), đồng (bệnh Wilson)

- Nguyên nhân khác: nhiễm ký sinh trùng (sán lá gan), thuốc (Methotrexate, Amiodarone), bệnh nghẽn tĩnh mạch gan (Hội chứng Budd- Chiari), suy tim phải, bẩm sinh…

c. Bằng cách nào phát hiện (chẩn đoán) bệnh xơ gan?

Bệnh thường không có hoặc có biểu hiện không rõ và diễn tiến âm thầm. Các biểu hiện ban đầu có thể là:

- Mệt mỏi

- Cảm giác khó tiêu

- Biếng ăn và sụt cân

- Hay buồn ói, đau bụng

- Hoặc trên da có những vết mạch máu hình giống hình “con nhện nhỏ màu đỏ” (dấu sao mạch)

Khi chức năng gan bị suy trầm trọng (giai đoạn muộn) sẽ có những biểu hiện như:

- Phù chân hay báng bụng (cổ trướng)

- Sạm và vàng da, vàng mắt

- Lòng bàn tay son

- Dấu sao mạch trên da

- Dễ chảy máu (răng, mũi, dạ dày, ruột)

- Rối loạn tâm thần kinh

- Ở nam: giảm ham muốn tình dục, vú to

Chẩn đoán bệnh sẽ được dựa vào:

1. Khai thác tiền sử (như uống rượu, dùng thuốc hại gan, viêm gan, truyền máu, gia đình có người bị bệnh gan).

2. Những biểu hiện của bệnh nguyên hay những biểu hiện rõ ràng của bệnh giai đoạn muộn.

3. Xét nghiệm máu; siêu âm, nội soi hay CT cắt lớp hoặc sinh thiết gan, trong đó sinh thiết gan là tiêu chuẩn “vàng” để chẩn đoán xác định bệnh xơ gan.

d. Phương thức điều trị bệnh xơ gan như thế nào?

Nếu bệnh được phát hiện sớm, điều trị có thể làm chậm diễn tiến đến xơ gan nặng.

Điều trị sẽ theo nguyên nhân gây bệnh như:

- Chương trình điều trị nghiện rượu cho người nghiện rượu vì những người nghiện rượu không thể bắt họ ngưng uống rượu ngay

- Hay điều trị bằng thuốc cho người nhiễm siêu vi B, C để gan không bị tổn thương thêm

- Hoặc phương thức điều trị khác tùy theo nguyên nhân gây bệnh xơ gan. Khi bệnh có biến chứng (bệnh ở giai đoạn nặng), điều trị lúc đó chủ yếu là điều trị các biến chứng như báng bụng nặng, xuất huyết tiêu hóa, nhiễm trùng hoặc điều trị hôn mê gan

Ghép gan là giải pháp cuối cùng cho người xơ gan giai đoạn cuối.

II. Phòng bệnh xơ gan nên như thế nào?

- Có lối sống lành mạnh, không lạm dụng rượu, bia

- Chủng ngừa bệnh viêm gan B (hiện chưa chủng ngừa được viêm gan C)

- Tránh ăn thức ăn sống, nên ăn chín, uống sôi để không bị nhiễm ký sinh trùng (sán lá gan)

- Lựa chọn thực phẩm sạch, đảm bảo an toàn thực phẩm để phòng ngừa nhiễm các hóa chất, phẩm màu độc hại gây tổn thương gan

- Không dùng thuốc ảnh hưởng gan khi chưa có chỉ định của bác sĩ

- Đối với những người đã bị viêm gan B hoặc C mạn tính, cần theo dõi định kỳ 3 hoặc 6 tháng một lần để phát hiện và điều trị sớm những trường hợp viêm gan đang tiến triển, nhằm hạn chế các biến chứng nặng như xơ gan và ung thư gan

- Cần theo dõi sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý gây viêm gan do các nguyên nhân khác như suy tim, tắc mật…