Vỡ thận do biến chứng của sỏi thận
Sỏi thận có thể gây bế tắc đường tiểu, nhiễm trùng, suy thận cấp, suy thận mãn tính, vỡ thận.
Bế tắc đường tiểu
Sỏi nằm trong đài thận, bể thận, bọng đái đều có khả năng rơi vào niệu quản hoặc niệu đạo, gây tắc. Khi đó, hệ niệu sẽ cố gắng tống hòn sỏi ra khỏi chỗ tắc nghẽn bằng cách tăng cường co bóp, dẫn đến 3 hậu quả trực tiếp.
Thứ nhất gây ra các cơn đau thận.
Thứ hai, gây ra thận ứ nước hoặc niệu quản ứ nước, hiện tượng này sẽ mất sau khi hòn sỏi được lấy ra sớm. Nhưng nếu để ứ nước kéo dài, thận không còn khả năng hồi phục nữa. Vì vậy, dù đã khỏi bệnh rồi mà thận vẫn còn ứ nước. Tránh điều này chỉ có cách là trị dứt điểm, kịp thời.
Thứ ba là gây bí tiểu.
Nhiễm trùng
Sỏi nằm lâu ngày trong hệ niệu là nơi vi trùng tụ tập và phát triển. Nhiễm trùng nhẹ thì tiểu gắt, đau lưng, nặng hơn có thể gây ra tiểu ra mủ, sốt cao. Nếu kết hợp với bế tắc đường tiểu thì gây ra thận ứ mủ hoặc thận hóa mủ.
Lúc đó, khả năng trị có giới hạn, bác sĩ chỉ có thể đặt 1 ống vào thận để dẫn lưu mủ ra ngoài rồi chờ cho tình trạng nhiễm trùng giảm đi mới điều trị triệt để. Tuy nhiên, tốt nhất bệnh nhân phải cắt bỏ quả thận bị hư để tránh bị mủ tái phát.
Suy thận cấp tính
Xảy ra khi cả hai quả thận đều bị tắc cùng một lúc. Khi đó, bệnh nhân không có một giọt nước tiểu nào cả và có thể dẫn đến tử vong nếu không kịp trị sớm trong vài ngày.
Suy thận mạn tính
Khi thận bị sỏi, nhiễm trùng, ứ nước lâu ngày sẽ hủy hoại thận dần. Lúc đó, người bệnh phải cần đến thận nhân tạo hay ghép thận rất tốn kém mới duy trì sinh mạng.
Nước ta, ghép thận chưa có điều kiện để phát triển nhân rộng. Thận nhân tạo chỉ có một vài trung tâm có mà chi phí chạy thận nhân tạo định kỳ vô cùng tốn kém.
Vỡ thận
Bình thường thận nằm trong vùng hốc lưng, được xương sườn, thành bụng che chở rất kỹ nên phải chấn thương rất nặng mới có thể vỡ. Nhưng khi bị ứ nước to, vách lại mỏng đi nên chỉ 1 chấn thương nhẹ cũng có thể làm vỡ thận.
Những thức ăn nào góp phần tạo sỏi?
Canxi có nhiều trong xà lách xoong, hạt dẻ, quả ôliu, trái vải, mận, hạnh nhân, sữa (các loại), pho mát, sô cô la, đậu trắng, đậu tương, đậu Hà Lan, rau dấp cá, trứng, tôm, cua, ngao, sò, ốc, hến…
Urate có nhiều trong: cật lợn, cá chày, cá đối, thịt bò, bê, tôm hùm, gan (các loại), tôm, cua ngao, sò, ốc, hến. Phốt phát có trong: ca cao, đậu nành, đậu tương, đậu Hà Lan, cá mòi, bơ (các loại), gan (các loại). Oxalatt có nhiều trong: dưa chuột, cà rốt, măng tây, dâu tây, trà đặc, me chua, hạt tiêu.
Thực ra, các món ăn trên tuy mang hàm lượng chất gây sỏi cao, nhưng giảm ăn chúng có kết quả hết sức hạn chế, nhất là đối với loại thức ăn có oxalat.
Giảm ăn sau khi điều trị chỉ cần nghiêm ngặt đối với: sữa và các sản phẩm từ sữa (bơ, kem, pho mát, yaourt) vì chúng làm tăng sự hấp thu canxi qua ruột.
Khi dùng 100mg canxi trong thức ăn, chỉ có vài gram số đó qua được niêm mạc ruột. Nhưng nếu có sữa kèm theo thì mức hấp thụ đó tăng lên khoảng 20 lần.
Nên nhớ là canxi trong thuốc (thuốc bổ, canxi viên...) đã được điều chế thành các muối để sự hấp thu gần như 100%. Thỉnh thoảng ăn tôm, cua, ngao, sò, ốc, hến cũng không sao.
Sỏi nằm trong đài thận, bể thận, bọng đái đều có khả năng rơi vào niệu quản hoặc niệu đạo, gây tắc. Khi đó, hệ niệu sẽ cố gắng tống hòn sỏi ra khỏi chỗ tắc nghẽn bằng cách tăng cường co bóp, dẫn đến 3 hậu quả trực tiếp.
Thứ nhất gây ra các cơn đau thận.
Thứ hai, gây ra thận ứ nước hoặc niệu quản ứ nước, hiện tượng này sẽ mất sau khi hòn sỏi được lấy ra sớm. Nhưng nếu để ứ nước kéo dài, thận không còn khả năng hồi phục nữa. Vì vậy, dù đã khỏi bệnh rồi mà thận vẫn còn ứ nước. Tránh điều này chỉ có cách là trị dứt điểm, kịp thời.
Thứ ba là gây bí tiểu.
Sỏi nằm lâu ngày trong hệ niệu là nơi vi trùng tụ tập và phát triển. Nhiễm trùng nhẹ thì tiểu gắt, đau lưng, nặng hơn có thể gây ra tiểu ra mủ, sốt cao. Nếu kết hợp với bế tắc đường tiểu thì gây ra thận ứ mủ hoặc thận hóa mủ.
Lúc đó, khả năng trị có giới hạn, bác sĩ chỉ có thể đặt 1 ống vào thận để dẫn lưu mủ ra ngoài rồi chờ cho tình trạng nhiễm trùng giảm đi mới điều trị triệt để. Tuy nhiên, tốt nhất bệnh nhân phải cắt bỏ quả thận bị hư để tránh bị mủ tái phát.
Suy thận cấp tính
Xảy ra khi cả hai quả thận đều bị tắc cùng một lúc. Khi đó, bệnh nhân không có một giọt nước tiểu nào cả và có thể dẫn đến tử vong nếu không kịp trị sớm trong vài ngày.
Suy thận mạn tính
Khi thận bị sỏi, nhiễm trùng, ứ nước lâu ngày sẽ hủy hoại thận dần. Lúc đó, người bệnh phải cần đến thận nhân tạo hay ghép thận rất tốn kém mới duy trì sinh mạng.
Nước ta, ghép thận chưa có điều kiện để phát triển nhân rộng. Thận nhân tạo chỉ có một vài trung tâm có mà chi phí chạy thận nhân tạo định kỳ vô cùng tốn kém.
Vỡ thận
Bình thường thận nằm trong vùng hốc lưng, được xương sườn, thành bụng che chở rất kỹ nên phải chấn thương rất nặng mới có thể vỡ. Nhưng khi bị ứ nước to, vách lại mỏng đi nên chỉ 1 chấn thương nhẹ cũng có thể làm vỡ thận.
Những thức ăn nào góp phần tạo sỏi?
Canxi có nhiều trong xà lách xoong, hạt dẻ, quả ôliu, trái vải, mận, hạnh nhân, sữa (các loại), pho mát, sô cô la, đậu trắng, đậu tương, đậu Hà Lan, rau dấp cá, trứng, tôm, cua, ngao, sò, ốc, hến…
Urate có nhiều trong: cật lợn, cá chày, cá đối, thịt bò, bê, tôm hùm, gan (các loại), tôm, cua ngao, sò, ốc, hến. Phốt phát có trong: ca cao, đậu nành, đậu tương, đậu Hà Lan, cá mòi, bơ (các loại), gan (các loại). Oxalatt có nhiều trong: dưa chuột, cà rốt, măng tây, dâu tây, trà đặc, me chua, hạt tiêu.
Thực ra, các món ăn trên tuy mang hàm lượng chất gây sỏi cao, nhưng giảm ăn chúng có kết quả hết sức hạn chế, nhất là đối với loại thức ăn có oxalat.
Giảm ăn sau khi điều trị chỉ cần nghiêm ngặt đối với: sữa và các sản phẩm từ sữa (bơ, kem, pho mát, yaourt) vì chúng làm tăng sự hấp thu canxi qua ruột.
Khi dùng 100mg canxi trong thức ăn, chỉ có vài gram số đó qua được niêm mạc ruột. Nhưng nếu có sữa kèm theo thì mức hấp thụ đó tăng lên khoảng 20 lần.
Nên nhớ là canxi trong thuốc (thuốc bổ, canxi viên...) đã được điều chế thành các muối để sự hấp thu gần như 100%. Thỉnh thoảng ăn tôm, cua, ngao, sò, ốc, hến cũng không sao.
AloBacsi.vn
Theo PGS.TS.BS Vũ Lê Chuyên
Phó giám đốc BV Bình Dân TPHCM
Theo PGS.TS.BS Vũ Lê Chuyên
Phó giám đốc BV Bình Dân TPHCM
Bài viết có hữu ích với bạn?
Có thể bạn quan tâm
Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ
Để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình
Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình