Nguyên nhân gây bệnh chính là các vi khuẩn có trong mảng bám răng. Ngoài ra, có thể mắc khi chế độ dinh dưỡng không đảm bảo; tâm lý căng thẳng; hút thuốc lá; bị tiểu đường hay các bệnh hại đến hệ miễn dịch như bệnh bạch cầu.
 
Bệnh thường có 2 giai đoạn: viêm nướu và viêm nha chu. Ở giai đoạn nướu bị viêm, nếu được trị kịp thời, bệnh sẽ khỏi hẳn.

Nếu không trị, viêm nướu kéo dài dẫn đến phá hủy mô và gây viêm nha chu. Lúc đó, dù trị thế nào, cũng không hồi phục như cũ.

Có trường hợp phản ứng viêm bị che lấp khó nhận biết, trong khi xung quanh chân răng bệnh lý đã làm mất bám dính, xương ổ bị phá hủy tạo thành tổn thương thực thể gọi là túi nha chu. Lúc đó, nhiễm trùng tiếp tục phát triển. Bệnh càng nặng khiến hiện tượng tiêu xương thêm trầm trọng, răng lung lay, đôi khi phải nhổ đi.

Những dấu hiệu cần lưu ý:

- Chảy máu nướu khi chải răng; Nướu đỏ, sưng, tách ra khỏi răng; Hơi thở hôi dai dẳng; Có ổ mủ hoặc có mủ chảy ra ở giữa răng và nướu ở vùng cổ răng; Răng lung lay hoặc thưa ra, đặc biệt khi nhai. Xuất hiện dấu hiệu trên nên đến gặp nha sĩ.

Nếu bị viêm nha chu, có 4 loại điều trị căn bản thường được áp dụng: khẩn cấp, không phẫu thuật, phẫu thuật và duy trì. Không phẫu thuật áp dụng nhiều nhất, là bước điều trị đầu tiên với bệnh này. Bao gồm bước sơ khởi: nha sĩ đánh giá, kiểm soát mảng bám vi khuẩn và loại bỏ các yếu tố đó bằng cách:

- Chỉnh sửa hoặc thay thế những miếng trám không đúng kỹ thuật.

- Chỉnh và thay thế những phục hình không đúng kỹ thuật.

- Đánh giá và chỉ định răng cần nhổ (không thể giữ được).

- Cố định răng (nếu răng lung lay).

- Thực hiện phục hình tạm thời (nếu cần thiết).

- Cạo cao răng - xử lý mặt gốc răng. Lấy cao răng là một thủ thuật không nhất thiết do bác sĩ thực hiện. Với trường hợp viêm nướu, nó sẽ rất khả quan.

Khi tự điều trị bằng kháng sinh và thấy hết đau thì chưa hẳn đã khỏi bệnh. Bệnh vẫn tồn tại và trở thành mãn tính, thỉnh thoảng sẽ bộc phát ngày càng trầm trọng. Nếu chỉ mới bị viêm nướu, thì cũng chuyển nhanh sang giai đoạn bệnh viêm nha chu.

Để phòng bệnh này, nên đánh răng đều đặn sau bữa ăn và trước khi đi ngủ để loại bỏ mảng bám vi khuẩn trên bề mặt răng và khe nướu. Sáu tháng/lần, nên đến nha sĩ khám răng định kỳ và lấy sạch vôi răng, mảng bám ở những nơi bàn chải không làm sạch được.