Vì sao ăn kiêng mãi mà cân vẫn "đứng hình"?

Cắt giảm tinh bột, chỉ ăn đồ luộc, tập luyện hết nấc... áp dụng đủ kiểu mà cân nặng vẫn không xê dịch, vậy đâu là nguyên nhân?

Khi nỗ lực giảm cân, nhiều người thường chăm chăm vào chuyện ăn kiêng và tập luyện, nhưng vẫn không thấy cân nặng nhúc nhích. Lý do không phải lúc nào cũng nằm ở “calo in - calo out”, mà đôi khi nằm ở hai yếu tố thầm lặng nhưng có sức ảnh hưởng cực lớn: giấc ngủ và stress. Đây là hai “nhân vật chính” âm thầm quyết định việc giảm cân thành hay bại, nhưng lại thường bị bỏ qua.

Giấc ngủ là thời điểm cơ thể điều chỉnh lại hệ thống nội tiết tố. Khi ngủ dưới 7-8 giờ mỗi đêm, sự mất cân bằng xuất hiện ngay lập tức: hormone ghrelin tăng lên khiến bạn thấy đói nhiều hơn, trong khi leptin (hormone báo no) lại giảm xuống, khiến bạn ăn hoài không thấy đủ. Sự kết hợp “đói giả, no muộn” này khiến cơ thể liên tục đòi nạp thêm năng lượng, dù bạn đã ăn đủ. Thiếu ngủ còn khiến não giảm khả năng tự kiểm soát, làm tăng xu hướng thèm đồ ngọt, đồ chiên rán, các món giàu đường và tinh bột - những thực phẩm dễ chuyển thành mỡ thừa. Không chỉ vậy, khi cơ thể mệt mỏi, BMR (tốc độ chuyển hóa cơ bản) cũng giảm, khiến bạn tiêu hao ít năng lượng hơn và dễ tăng cân dù vẫn ăn kiêng.

Stress cũng góp phần không nhỏ làm chệch hướng nỗ lực giảm cân. Khi căng thẳng kéo dài, cơ thể liên tục tiết cortisol, khiến mỡ tích tụ đặc biệt nhiều ở vùng bụng. Cortisol cao còn thúc đẩy phân hủy cơ bắp để tạo năng lượng tức thì, khiến cơ thể mất cơ, giảm nơi đốt cháy calo tự nhiên. Mất cơ, tăng mỡ, đặc biệt mỡ nội tạng, khiến cân nặng “đứng hình” và việc giảm cân khó khăn hơn.

Bên cạnh đó, stress dễ dẫn đến ăn uống theo cảm xúc: ăn để quên buồn, ăn để giải tỏa, ăn để “tự thưởng”. Những bữa ăn giàu đường, muối, chất béo này khiến lượng calo nạp vào vượt xa nhu cầu, âm thầm tích lũy thành mỡ thừa.

Để giảm cân bền vững, chỉ ăn kiêng thôi là chưa đủ. Khi ngủ ngon và kiểm soát được stress, hormone ổn định, cảm giác thèm ăn giảm, cơ thể cũng đốt năng lượng hiệu quả hơn. Giấc ngủ chất lượng và tinh thần thư giãn chính là “điểm tựa” để mọi nỗ lực ăn uống và tập luyện phát huy hiệu quả.