1. Ung thư phổi không tế bào nhỏ chiếm 95% tỷ lệ mắc bệnh

Xin hỏi BS, ung thư phổi được phân loại như thế nào? Trong đó loại nào thường gặp hơn và loại nào nguy hiểm hơn ạ?

PGS.TS.BS Lê Thượng Vũ trả lời: Đối với cộng đồng, nên phân thành 2 loại bao gồm ung thư phổi tế bào nhỏ và ung thư phổi không tế bào nhỏ. Theo những tài liệu cũ, ung thư phổi không tế bào nhỏ chiếm khoảng 80% và tế bào nhỏ khoảng 20%.

Tuy nhiên, theo thời gian và thói quen hút thuốc lá dần thay đổi, dùng đầu lọc hút thuốc lá nhiều hơn, từ đó, lọc đi một số chất gây ung thư, do đó một số ung thư tế bào gai, tế bào nhỏ giảm; tế bào tuyến nhiều hơn. Đến nay, ung thư phổi tế bào nhỏ khoảng 5% và không tế bào nhỏ khoảng 95%.

Phân loại ung thư ngày càng phức tạp, cần cá thể hoá điều trị. Không phải 100 bệnh nhân ung thư tới điều trị đều cần áp dụng hoá trị theo cách “cá mè một lứa”. Hiện nay, tùy từng bệnh nhân, có người được phẫu thuật, một số áp dụng xạ trị, điều trị bằng miễn dịch hoặc liệu pháp đích.

Do đó, cần biết thêm nhiều thông tin như: trong ung thư không tế bào nhỏ có tế bào gai, tế bào tuyến; trong tế bào tuyến có tế bào đột biến hoặc không đột biến và chất đánh dấu miễn dịch PDL1 cao hay thấp.

Như vậy, 2 loại thường gặp trong ung thư phổi là tế bào nhỏ và không tế bào nhỏ, bên cạnh đó, các bác sĩ sẽ phân loại chi tiết hơn để điều trị tốt cho bệnh nhân.

2. Ung thư phổi giai đoạn 4 có thể chữa lành

Mức độ lây lan của khối u ra sao, thưa BS? Tiên lượng của bệnh ung thư phổi qua từng giai đoạn như thế nào ạ?

PGS.TS.BS Lê Thượng Vũ trả lời: Nếu khối u chỉ khu trú một bên phổi, chưa đi đến hạch hoặc tới gần hạch rốn phổi, được xem là giai đoạn sớm.

Nếu u nằm một chỗ là giai đoạn 1.

U tới hạch rốn phổi là giai đoạn 2.

U đến hạch trung thất là giai đoạn 3 (giai đoạn tiến xa tại chỗ).

U di căn đến các cơ quan khác, ví dụ như phổi đối bên, màng phổi, màng não, thượng thận, xương, được gọi là giai đoạn 4 (giai đoạn tiến xa di căn).

Về điều trị, có sự khác biệt giữa các giai đoạn, nếu khối u khu trú gọn 1 chỗ, phẫu thuật lấy hết khối u, khả năng sống còn cho bệnh nhân cao nhất.

Đối với giai đoạn tiến xa tại chỗ, có thể dùng phương tiện điều trị tại chỗ là xạ trị, phối hợp với hóa trị để kiểm soát khối u tại chỗ tốt nhất, bệnh nhân từ đó có tiên lượng tốt.

Đối với giai đoạn di căn nhiều nơi, khả năng chữa lành thấp, do đó, nhiều người cho rằng ung thư phổi là án tử. Tuy nhiên, bằng tiến bộ của điều trị hiện nay với liệu pháp đích, liệu pháp miễn dịch, ngay cả giai đoạn 4 vẫn có thể chữa lành, tuy nhiên không phải 100%.

Đó là điểm quan trọng bệnh nhân phải để ý. Trước nay bệnh nhân cho rằng ung thư phổi không chữa được, nhưng đến nay vấn đề này có thể giải quyết.

3. Phát hiện, điều trị ung thư phổi sớm có thể kéo dài sự sống đến hơn 5 năm

So với việc phát hiện-điều trị muộn, nếu bệnh được phát hiện sớm, hoặc tiến hành điều trị sớm khả năng thành công ra sao? Điều này sẽ giúp thay đổi tiên lượng của bệnh nhân như thế nào ạ?

PGS.TS.BS Lê Thượng Vũ trả lời: Giai đoạn 4 có thể chữa lành nhưng với tỷ lệ thấp, còn nếu phát hiện và điều trị giai đoạn sớm bằng phương pháp phẫu thuật, tỷ lệ chữa lành rất cao.

Ví dụ, ung thư phổi giai đoạn 1-2, có thể phẫu thuật, sau đó cân nhắc hóa trị 4 chu kỳ, bệnh nhân có gen EGFR, sau 5 năm, tỷ lệ sống vẫn còn 82%. Theo đó, cứ 100 bệnh nhân điều trị ung thư giai đoạn sớm, sau 5 năm chỉ mất 18 người, còn lại 82 người sống được sau 5 năm thậm chí hơn thế. Do đó, việc phẫu thuật và điều trị tiếp nối sẽ đem lại thời gian sống cho bệnh nhân dài hơn so với trước đây.

4. Những tiến bộ trong phương pháp điều trị ung thư phổi

Hiện nay, tại Việt Nam đã có những bước tiến ra sao trong điều trị ung thư phổi, thưa BS? Các phương pháp điều trị tiên tiến nhất gồm những gì?

PGS.TS.BS Lê Thượng Vũ trả lời: Tất cả các cơ sở y tế tại Việt Nam luôn tìm kiếm, cập nhật các phương pháp phục vụ người bệnh tốt nhất, do đó trên tất cả các mặt trận đều có tiến bộ.

Đối với phẫu thuật, tại bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, Bệnh viện Chợ Rẫy có phẫu thuật robot, phẫu thuật cắt thuỳ rất chuẩn, áp dụng cho các khối u nhỏ như phẫu thuật cắt phân thùy.

Đối với các bác sĩ, một phẫu thuật tốt là bệnh nhân đến sớm, phẫu thuật cắt tế bào ung thư càng ít, tổn thương đến cơ thể càng thấp, mà đạt được tỷ lệ kiểm soát khối u cao, bệnh nhân có chất lượng cuộc sống tốt sau phẫu thuật.

Những tiến bộ trong xạ trị, tại các trung tâm như Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Ung Bướu, Bệnh viện Quân y 175, Bệnh viện FV, Bệnh viện Vinmec… có các máy xạ trị tốt, tập trung vào khối u và liều xạ cao, chính xác, khối u lành ít bị ảnh hưởng, đem lại hiệu quả cao hơn trước đây.

Bên cạnh 2 phương tiện điều trị tại chỗ, tại vùng, còn có các phương tiện điều trị toàn thân như: hóa trị, liệu pháp miễn dịch, liệu pháp đích. Khoảng 60% người Việt có thể có liệu pháp đích, dùng các loại thuốc nhắm trúng đích mang lại hiệu quả cao, tác dụng phụ thấp, thời gian sống lâu dài, chất lượng cuộc sống tốt, hoặc liệu pháp miễn dịch có thể chữa lành được.

- Các phương pháp nào đã được triển khai trên thế giới và mang lại kết quả tích cực cho bệnh nhân? Việc triển khai các phương pháp này tại VN có khả thi?

PGS.TS.BS Lê Thượng Vũ trả lời: Các phương pháp điều trị ung thư phổi trên thế giới gần như đều được Việt Nam cập nhật, nhưng việc triển khai chưa đồng bộ, các khu vực có phương tiện tiên tiến nhất, chỉ tập trung tại các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng, do đó không dễ tiếp cận đối với tất cả bệnh nhân. Còn nếu đề cập việc tiếp nhận từng nơi, từng chỗ, Việt Nam đang dần theo kịp thế giới.

Tuy nhiên, một số loại thuốc FDA mới phê duyệt, cần có lộ trình của Bộ Y tế xem xét, phê duyệt, đưa về Việt Nam, phải mất khoảng 1-2 năm, trễ hơn quy trình phê duyệt của thế giới.

>>> Phần 2: Cai thuốc lá, tầm soát sớm, điều trị tích cực, tăng sự sống còn cho bệnh nhân ung thư phổi