Tỷ lệ sinh con thấp, TPHCM kêu gọi mỗi cặp vợ chồng sinh đủ 2 con

Từ xa xưa, ông bà ta đã có câu “Lấy vợ xem tông, lấy chồng xem giống”. Liệu câu nói này có liên quan gì đến khám tiền hôn nhân ngày nay hay không?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng: Tôi rất đồng ý với câu nói này. Những câu châm ngôn, ca dao tục ngữ của cha ông đều xuất phát từ thực tế cuộc sống. Không cần đợi đến khi y học phát triển mới đặt ra vấn đề khám tiền hôn nhân.

Thời gian qua xuất hiện xu hướng “tình yêu bất chấp”, “tình yêu vượt qua tất cả”. Đến khi đổ vỡ vì không có con họ mới quay lại câu hỏi “Tại sao chúng ta không đi khám tiền hôn nhân?”.

Gần đây, tỷ lệ sinh của TPHCM xuống cực thấp, báo hiệu chúng ta đang mất giai đoạn vàng của lứa tuổi lao động, lứa tuổi già ngày càng tăng. Đây là xu hướng chung của nhiều nước hiện đại trên thế giới, gây ra những rào cản, trở ngại lớn trong cuộc sống.

Ủy ban nhân dân Thành phố, Ủy ban Kế hoạch hóa gia đình và Sở Y tế Thành phố đang bắt đầu triển khai những chương trình khuyến khích các cặp vợ chồng đi khám tiền hôn nhân và điều trị vô sinh để tăng tỷ lệ sinh ở TPHCM.

Tăng tỷ lệ sinh không đồng nghĩa với việc mỗi gia đình có 3, 4 con. Chúng ta vẫn nên duy trì mỗi gia đình có đủ 2 bé là hợp lý nhất, đồng thời tăng tỷ lệ có con của các cặp vợ chồng chưa có con. Đó là một trong những mục tiêu phát triển do Ủy ban nhân dân TPHCM đưa ra.

Khám tiền hôn nhân nam giới gồm những gì?

Khám tiền hôn nhân sẽ bao gồm khám những gì, thưa BS?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng: “Khám tiền hôn nhân” là một cụm từ rất rộng, trong đó có nhiều gói khác nhau. Đầu tiên cần đánh giá sức khỏe chung của nam giới, xem họ có khả năng có những bệnh lý về tim mạch, hô hấp, các bệnh lý di truyền không. Thứ hai, khảo sát về khả năng sinh sản. Thứ ba, khảo sát những bệnh lý liên quan đường tình dục trên người nam.

Điều quan trọng nhất là khám sức khỏe tiền hôn nhân không chỉ làm xét nghiệm mà còn khám lâm sàng cho bệnh nhân để phát hiện ra những bất thường bẩm sinh ở cơ quan sinh dục có thể khắc phục được như lỗ tiểu đóng thấp, lỗ tiểu đóng cao. Đây là hai bệnh lý có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Qua thăm khám còn có thể phát hiện ra bệnh lý tinh hoàn ẩn, một bệnh lý ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sản xuất tinh trùng, gây vô sinh.

Ngoài ra còn khám về những bất thường, dị dạng khác ở cơ quan sinh dục, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và tăng tỷ lệ có con của các cặp vợ chồng sau khi được điều trị.

Khi đến khám, bệnh nhân sẽ được tư vấn. Khi thực hiện xét nghiệm cần có sự đồng thuận từ cả hai phía. Cần có sự cam kết, chia sẻ và đồng hành sau khi nhận kết quả.

Không phải trường hợp nào khám sức khỏe tiền hôn nhân đều có kết quả tốt. Kết quả không tốt cũng là một rào cản, các bạn đứng trước lựa chọn tiếp tục tiến tới hôn nhân hay dừng lại. Các bác sĩ phải chuẩn bị tư tưởng khi khám sức khỏe tiền hôn nhân, đối diện với những cặp bệnh nhân phát hiện trục trặc ở sức khỏe hay ở cơ quan sinh dục của bệnh nhân.

Nam giới cương dương tốt, phụ nữ kinh nguyệt đều đặn, có cần khám tiền hôn nhân?

Nhiều người nghĩ rằng người nam cương dương tốt, xuất tinh được, màu sắc tinh dịch bình thường còn người phụ nữ có kinh nguyệt đều đặn, không có bệnh lý thì chứng tỏ sức khỏe sinh sản tốt, không cần khám tiền hôn nhân. Quan điểm này đúng được bao nhiêu phần, thưa BS?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng: Đây là một quan điểm không đúng hoàn toàn 100%. Khi quan hệ vợ chồng, trong lượng tinh xuất ra ngoài có 2 thành phần: tinh dịch và tinh trùng. Tinh trùng chỉ chiếm 1/10 thể tích lượng tinh xuất ra. Chúng ta không thể nhìn thấy tinh trùng bằng mắt thường. Chỉ khi nhìn qua kính hiển vi có độ phóng đại tối thiểu là 40 lần, 100 lần mới có thể thấy được hình ảnh tinh trùng di động trong tinh dịch, từ đó mới xác định được có tinh trùng hay không.

Sau khi xác định có tinh trùng, tiếp theo phải biết được số lượng đạt bao nhiêu, số lượng này có tỷ lệ sống, tỷ lệ bất thường là bao nhiêu và những tinh trùng này có khả năng thụ thai hay không. Đó là vấn đề cần phải đánh giá kỹ khi làm xét nghiệm tinh dịch đồ cho bệnh nhân, không chỉ đưa ra câu trả lời có hay không mà còn phải đánh giá được những bất thường của tinh dịch đồ và khả năng sinh sản của bệnh nhân.

Ở phụ nữ, hành kinh mỗi tháng là quá trình rụng của trứng và sự phát triển của nội mạc tử cung theo chu kỳ của nội tiết. Tuy nhiên, có những trường hợp dự trữ buồng trứng thấp hoặc buồng trứng không phát triển đều, bệnh nhân vẫn có kinh nguyệt nhưng không có hiện tượng phóng noãn, ảnh hưởng đến dự trữ buồng trứng của người nữ.

Do đó cần phải đánh giá sâu hơn chứ không chỉ nhìn bằng mắt thấy hình dạng bình thường, biểu hiện bình thường thì đồng nghĩa với mọi thứ bình thường. Những xét nghiệm chuyên sâu sẽ giải quyết được câu hỏi về sức khỏe sinh sản của cặp vợ chồng chuẩn bị kết hôn.

“Gạo nấu thành cơm” mới khám sức khỏe tiền hôn nhân, nên không?

Các bạn trẻ muốn đi khám để phát hiện và can thiệp những vấn đề ở mình cũng như người bạn đời tương lai nhưng e ngại nếu phát hiện vấn đề lại không thể tiến tới. Chính vì vậy họ nghĩ rằng cứ cưới trước, những chuyện khác để sau này tính. Ý kiến của bác sĩ như thế nào?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng: Khám tiền hôn nhân chưa có luật bắt buộc mà khuyến khích sự tình nguyện và nhận thức của các cặp đôi chuẩn bị kết hôn. Tuy nhiên, bác sĩ khuyến cáo tất cả các cặp đôi chuẩn bị đăng ký kết hôn hoặc có quyết định sống chung phải chuẩn bị tốt về sức khỏe, về tinh thần và về mặt tài chính để có tổ ấm bền vững.

Chúng tôi không mong muốn các bạn sau khi lập gia đình, tổ ấm chỉ mới xây dựng được 3 tháng, 6 tháng lại đổ vỡ. Điều này sẽ để lại ảnh hưởng, tì vết cho cả nam lẫn nữ.

4 lợi ích lớn khám tiền hôn nhân mang lại cho các cặp đôi

Khám tiền hôn nhân có thể giúp các cặp đôi tránh những bất lợi gì cho bản thân và cho con cái sau này?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng: Đầu tiên, khám tiền hôn nhân giúp phát hiện ra những bất lợi, những bệnh lý di truyền có khả năng ảnh hưởng đến thế hệ sau như bất thường về nhiễm sắc thể. Bất thường về số lượng nhiễm sắc thể có thể gây ra nhiều ảnh hưởng cho thế hệ sau.

Trường hợp này có thể khuyến cáo bệnh nhân vẫn có khả năng làm cha mẹ tuy nhiên cần áp dụng những kỹ thuật sâu hơn trong di truyền như chọn lựa phôi khỏe mạnh để làm tổ, không có những bệnh lý di truyền.

Thứ hai, khi phát hiện bất thường sẽ tư vấn cho bệnh nhân cần can thiệp ngay lập tức hoặc can thiệp sau bao lâu để họ có cuộc sống viên mãn, hạnh phúc.

Thứ ba, khi phát hiện bất thường, bác sĩ sẽ giúp bệnh nhân ước tính kinh phí điều trị, tránh trường hợp bệnh nhân phát hiện bệnh sau khi lập gia đình không đủ điều kiện tài chính, chi phí, vật lực để điều trị những bệnh lý này.

Cuối cùng, chúng tôi luôn mong các cặp đôi ngoài có được hạnh phúc riêng còn có được hạnh phúc trong tổ ấm, đó là những đứa trẻ. Không ai mong muốn đứa trẻ sinh ra mang dị tật, bất thường. Khám sức khỏe tiền hôn nhân giúp chúng ta có được tổ ấm trọn vẹn.

Ba mẹ cùng nhóm máu, có phải sinh con mắc nhiều bệnh?

Có phải vợ chồng cùng nhóm máu thì con sỉnh ra dễ mắc nhiều bệnh không, thưa BS?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng: Cùng nhóm máu không phải yếu tố chính mà di truyền mới là yếu tố quan trọng nhất để giúp ngăn ngừa và phát hiện những bệnh lý di truyền cho con trẻ. Không thể nói vì hai vợ chồng cùng nhóm máu thì sinh ra con bị bất thường.

Địa chỉ khám tiền hôn nhân uy tín tại TPHCM

Nhiều cặp đôi lúng túng không biết nên đến bệnh viện phụ sản, nam khoa, đa khoa hay các phòng khám tư nhân để khám tiền hôn nhân. Nhờ BS nói rõ hơn về những địa chỉ có thể thực hiện khám tiền hôn nhân?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng: Trước khi lựa chọn phòng khám tư nhân hay cơ sở nhà nước, cần phải hiểu kết quả khám tiền hôn nhân là yếu tố pháp lý và là một tờ giấy thông hành cho các bạn. Những kết quả này phải được những cơ sở công có uy tín như Bệnh viện Bình Dân, Bệnh viện Từ Dũ, Bệnh viện Hùng Vương,... đóng dấu xác nhận.

Tôi không khuyến cáo các bạn đến những cơ sở tư nhân để khám tiền hôn nhân vì chưa đủ cơ sở pháp lý để chứng minh hai bạn hoàn toàn bình thường. Sự bình thường này có thể thay đổi theo thời gian chứ không phải ổn định suốt đời.

Do đó, các bạn hãy chọn những cơ sở uy tín nằm trong hệ thống công của ngành y tế Việt Nam như Bệnh viện Bình Dân, Bệnh viện Từ Dũ, Bệnh viện Hùng Vương,... để khám tiền hôn nhân và điều trị khi phát hiện vấn đề. Mỗi bệnh viện đều có thế mạnh riêng.

Hiện nay vẫn chưa có bệnh viện nào có sự kết hợp khám cho cả nam và nữ hoàn thiện. Các bệnh nhân nam có thể đến khám tại Bệnh viện Bình Dân, nơi có đầy đủ hệ thống xét nghiệm nội tiết, xét nghiệm di truyền, xét nghiệm các bệnh lý ảnh hưởng đến sức khỏe. Đối với nữ, có thể đến khám tại Bệnh viện Từ Dũ hoặc Bệnh viện Hùng Vương để có kết luận chính xác.

Chi phí khám sức khỏe tiền hôn nhân bao nhiêu, có được BHYT chi trả?

Chi phí cần chuẩn bị cho khám tiền hôn nhân khoảng bao nhiêu? Bảo hiểm y tế có chi trả cho khám tiên hôn nhân không?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng: Lý do mọi người được khuyến cáo nên khám tiền hôn nhân ở cơ sở công như Bệnh viện Bình Dân, Bệnh viện Từ Dũ, Bệnh viện Hùng Vương,... là vì những cơ sở này thu theo khung giá của Bộ Y tế. Đây là điều thuận lợi cho các bạn đến khám và điều trị.

Khi đến khám, các bạn bắt buộc phải khám lâm sàng, sau đó bác sĩ mới xác định bạn bắt buộc phải thực hiện những xét nghiệm nào. Lấy ví dụ, một trường hợp có yếu tố về di truyền bắt buộc phải làm xét nghiệm di truyền. Thông thường, những xét nghiệm liên quan đến di truyền không hề rẻ, từ 1,5 – 2 triệu đồng/xét nghiệm. Đối với các xét nghiệm khác, có thể mất từ 3 - 4 triệu đồng cho toàn bộ xét nghiệm trong khám tiền hôn nhân cho nam giới.

Khám tiền hôn nhân là khám về sức khỏe của chính bản thân, người bệnh tình nguyện đến khám. Do đó bảo hiểm y tế không thanh toán cho các trường hợp khám sức khỏe tiền hôn nhân. Tuy nhiên, với việc bỏ ra chi phí ban đầu thấp nhưng nhận lại được cái lợi rất lớn cho hạnh phúc hôn nhân thì tôi nghĩ chi phí không còn là rào cản. Các bạn nên mạnh dạn đến khám, tư vấn về sức khỏe tiền hôn nhân.

Những ai cần ưu tiên đi khám tiền hôn nhân?

Những người nào cần ưu tiên vấn đề khám tiền hôn nhân để phát hiện những yếu tố nguy cơ, chuẩn bị tốt hơn cho cuộc sống hôn nhân sau này?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng: Những người cần ưu tiên đi khám tiền hôn nhân là:

- Những người chậm dậy thì hoặc dậy thì bất thường, có bất thường trong giai đoạn dậy thì.

- Những người có chấn thương liên quan đến bộ phận sinh dục cả nam và nữ, từ khi còn nhỏ cho đến khi lập gia đình. Ví dụ như gặp tai nạn giao thông làm mất một hoặc hai bên tinh hoàn, cần phải đến khám để xác định có tinh trùng hay không, tình trạng tinh trùng như thế nào để có kế hoạch điều trị.

- Những người có bệnh lý ảnh hưởng đến khả năng sinh sản như viêm nhiễm đường sinh dục nam/nữ, bệnh lý quai bị ảnh hưởng trực tiếp đến tinh hoàn của nam giới,...

- Bệnh lý về ung thư: ung thư đường tiêu hóa, ung thư tim, gan, phổi hoặc cơ quan sinh dục, phải cắt đi một bộ phận, thực hiện hóa trị, xạ trị làm ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng ở nam và ảnh hưởng khả năng sinh sản ở nữ.

- Bệnh lý mãn tính ảnh hưởng nặng đến sống còn của bệnh nhân: suy tim, suy giảm miễn dịch, suy giảm chức năng nội tiết nặng,...

- Những người mong muốn có con sớm

Những người thuộc các nhóm đối tượng trên nên thực hiện ngay việc khám sức khỏe tiền hôn nhân chứ không cần phải đợi sau khi lập gia đình 1, 2 năm mới đến khám.

Khám tiền hôn nhân khác gì với khám tiền sản?

Ngoài khám tiền hôn nhân còn có 2 khái niệm là “khám tiền sản” và “khám tiền thai”. Những khái niệm này có điểm gì giống và khác nhau?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng: Khám tiền hôn nhân là khám sức khỏe trước khi lập gia đình, đánh giá khả năng sinh sản và phát hiện những bệnh lý có thể ảnh hưởng đến thế hệ sau.

Khám tiền sản là khám khi chuẩn bị có thai để phát hiện những yếu tố có khả năng ảnh hưởng đến việc sinh sản của bệnh nhân. Khám tiền sản được tiến hành sau khi đã lập gia đình và bước đến giai đoạn chuẩn bị có con.