Thời trang nhanh - fast fashion ảnh hưởng tới sức khỏe thế nào?

Chất liệu giá rẻ đi kèm hóa chất độc hại

Để giảm chi phí sản xuất, các hãng thời trang nhanh thường sử dụng vải sợi tổng hợp như polyester, nylon, acrylic – những chất liệu này có nguồn gốc từ dầu mỏ. Khi tiếp xúc với da, đặc biệt trong thời tiết nóng ẩm như ở Việt Nam, những chất liệu này dễ gây bí bách, kích ứng, và trong một số trường hợp, có thể dẫn đến viêm da tiếp xúc dị ứng.

Ngoài ra, trong quá trình nhuộm, chống nhăn, chống nấm mốc hay chống cháy, vải còn được xử lý bằng nhiều hóa chất công nghiệp như formaldehyde, azo dyes (thuốc nhuộm azo), kim loại nặng (chì, cadmium) – đây đều là những chất có khả năng gây kích ứng da, rối loạn nội tiết, thậm chí có nguy cơ ung thư nếu tiếp xúc lâu dài.

Một nghiên cứu năm 2022 do Đại học Toronto (Canada) thực hiện cho thấy, hơn 1/5 sản phẩm thời trang nhanh chứa lượng chì vượt ngưỡng an toàn. Tại một số nước châu Á, nơi sản xuất tập trung, các tiêu chuẩn kiểm soát chất lượng lỏng lẻo càng khiến người tiêu dùng có nguy cơ cao hơn.

Mối nguy từ các phụ kiện rẻ tiền

Không chỉ quần áo, mà cả phụ kiện thời trang nhanh như bông tai, vòng cổ, dây lưng, giày dép... cũng là nguồn gây hại. Các sản phẩm này có thể chứa nickel, cadmium, phthalates – những chất gây dị ứng, ảnh hưởng đến chức năng sinh sản, hoặc độc với hệ thần kinh.

Một số loại giày dép làm từ nhựa tái chế hoặc keo công nghiệp có thể tỏa ra hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC) gây đau đầu, chóng mặt, ảnh hưởng đến hệ hô hấp nếu tiếp xúc lâu dài.

Tác động lâu dài đến sức khỏe tâm thần

Không chỉ dừng lại ở vấn đề da liễu hay hô hấp, thời trang nhanh còn ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý. Việc chạy theo xu hướng, mua sắm liên tục để bắt kịp "trend" có thể khiến người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ, hình thành tâm lý lệ thuộc, so sánh ngoại hình, và đôi khi dẫn đến lo âu, trầm cảm nếu cảm thấy "không đủ đẹp" hoặc "không theo kịp".

Sự hấp dẫn từ giá rẻ, chiến dịch giảm giá liên tục khiến nhiều người mua sắm bốc đồng, sau đó lại rơi vào cảm giác tội lỗi hoặc hối tiếc, hình thành một vòng xoáy tiêu dùng – tội lỗi – tiêu dùng không lối thoát.

Gây ô nhiễm – ảnh hưởng gián tiếp tới sức khỏe cộng đồng

Sự phát triển ồ ạt của ngành thời trang nhanh khiến môi trường phải "gánh" hậu quả nặng nề. Theo Liên Hợp Quốc, ngành dệt may thải ra 20% lượng nước thải toàn cầu và 10% khí thải CO₂, chỉ đứng sau ngành dầu mỏ.

Nước thải chứa thuốc nhuộm, hóa chất xử lý vải nếu không được xử lý triệt để sẽ ngấm vào đất, sông ngòi, ảnh hưởng đến nguồn nước sinh hoạt và thực phẩm. Về lâu dài, đây chính là nguyên nhân của các bệnh mãn tính, suy giảm miễn dịch, ung thư.

Ngoài ra, việc thải bỏ quần áo cũ không đúng cách – đốt, chôn lấp – cũng phát sinh khí độc và vi nhựa, ảnh hưởng tới hô hấp, gây ô nhiễm không khí và đất đai.

Làm sao để mặc đẹp mà vẫn khỏe mạnh?

Không phải ai cũng có điều kiện chuyển sang thời trang bền vững, nhưng bạn vẫn có thể giảm thiểu tác hại của thời trang nhanh bằng một số cách sau:

1. Đọc kỹ nhãn mác: Ưu tiên chọn sản phẩm có thành phần vải tự nhiên như cotton, lanh, tencel. Tránh xa sản phẩm không rõ nguồn gốc hoặc ghi chung chung như "100% sợi tổng hợp".
2. Giặt trước khi mặc: Đừng bao giờ mặc đồ mới mua mà chưa giặt, để loại bỏ phần nào hóa chất tồn dư trong vải.
3. Chọn hãng uy tín: Một số thương hiệu lớn vẫn có dòng sản phẩm giá phải chăng mà tuân thủ tiêu chuẩn an toàn, ít hóa chất độc hại hơn.
4. Mua ít, dùng lâu: Thay vì chạy theo số lượng, hãy đầu tư vào món đồ phù hợp với nhiều hoàn cảnh, chất liệu bền và dễ phối đồ.
5. Tái sử dụng hoặc tái chế: Đừng vứt bỏ đồ cũ bừa bãi – hãy tặng lại, tái chế, hoặc sửa sang để kéo dài vòng đời sản phẩm.
    

Tạm kết: Mỗi quyết định tiêu dùng của bạn đều để lại dấu ấn lên cơ thể, lên tinh thần và cả hành tinh này. Hãy là người ăn mặc thông minh: thời thượng nhưng vẫn khỏe mạnh và có trách nhiệm.