Các nghiên cứu trước đây cũng không có kết quả đồng thuận, một số nghiên cứu cho thấy mối tương quan tuyến tính thuận, một số nghiên cứu có hình dạng chữ J và mối tương quan tuyến tính nghịch.

Thói quen thêm muối trên bàn ăn là một hành vi thường thấy không chỉ đối với người Việt chúng ta mà còn đối với mọi người trên thế gưới. Thực tế lượng muối được thêm vào trên bàn ăn chiếm đến 6 – 20% lượng muối tạp vào tổng cộng. Một nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí European Heart Journal đã cho thấy thêm muối vào thức ăn không có lợi cho sức khỏe10. Chúng tôi xin phép tóm tắt nghiên cứu này với bạn đọc, nhằm cung cấp thêm bằng chứng cho mối liên hệ giữa muối và tử vong sớm (tử vong trước 75 tuổi).

Hình 1. Graphical abstract của nghiên cứu

Để đánh giá lượng muối được thêm vào trong bữa ăn, nghiên cứu tiến hành thu thập dữ liệu bằng 2 câu hỏi bên dưới. Nghiên cứu chỉ tiến hành phân tích dữ liệu từ những người tham gia nghiên cứu hoàn thành cả 2 câu hỏi.

Người tham gia nghiên cứu “bạn có thêm muối vào thức ăn không? (không bao gồm muối thêm vào khi nấu ăn)” bằng câu trả lời phân chia mức độ khác nhau: (i) không bao giờ/hiếm khi; (ii) thi thoảng; (iii) thường xuyên; (iv) luôn luôn; (v) không trả lời.

Người tham gia nghiên cứu cũng trả lời câu hỏi “bạn có thay đổi chế độ ăn trong vòng 5 năm gần đây không?” bằng cách lựa chọn một trong những đáp án (i) không; (ii) có, vì tôi mắc bệnh; (iii) có, (iii) vì lý do khác; (iv) không trả lời.

Mẫu nước tiểu của người tham gia nghiên cứu được thu thập để đo lường lượng natri và kali. Những người tham gia nghiên cứu báo cáo chế độ ăn bằng nền tảng Oxford WebQ. Nghiên cứu loại trừ những dữ liệu dinh dưỡng không điển hình vì người tham gia nghiên cứu mắc bệnh, nhịn đói hoặc vì lý do bất kỳ. Nghiên cứu sử dụng gia trị trung bình của năng lượng tổng cộng, thịt đỏ, thịt đã qua chế biến, cá, rau củ và hoa quả.

Kết quả nghiên cứu chỉ ra những điểm sau:

Tổng cộng có 501,379 người hoàn thành câu hỏi nghiên cứu với độ tuổi trung bình 56.5 tuổi và 45.6% là nam giới. Nhóm người có tần suất thêm muối vào bữa ăn cao hơn thường là nam giới, không thuộc chủng tộc người da trắng, có BMI và Townsend deprivation index cao hơn. Nhóm người này cũng có xu hướng có lối sống kém lành mạnh hơn, có tỷ lệ mắc đái tháo đường và bệnh tim mạch cao hơn, nhưng lại có tỷ lệ tăng huyết áp và bệnh thận mạn thấp hơn. Nhóm người có tần suất thêm muối vào bữa ăn cao hơn cũng thường tiêu thụ nhiều thịt đỏ và thịt đã qua chế biến hơn, nhưng lại tiêu thụ ít rau củ, hoa quả và cá hơn.

Mối liên hệ giữa việc thêm muối vào bữa ăn và tuổi thọ

Trong vòng trung vị 9 năm theo dõi, có 18,474 trường hợp tử vong sớm được ghi nhận. Kết quả nghiên cứu cho thấy bổ sung muối trong bữa ăn có liên quan có ý nghĩa với tỷ lệ tử vong sớm và tuổi thọ thấp hơn. Điều đáng lưu ý là mối liên hệ này hoàn toàn độc lập với chế độ ăn, lối sống, trình độ kinh tế - xã hội cũng như bệnh lý hiện mắc.

+ Những người thường thêm muối trong bữa ăn có tỷ lệ tử vong sớm tăng 28% so với nhóm người hiếm khi thêm muối trong bữa ăn.

+ Đối với những người thường thêm muối trong bữa ăn trong độ tuổi 50, tuổi thọ giảm 1.5 năm ở nữ giới và 2.28 năm ở nam giới so với những người không bao giờ hoặc hiếm khi thêm muối vào bữa ăn.

+ Liên quan có ý nghĩa với nguy cơ tử vong do tim mạch và ung thư cao hơn, nhưng lại không liên quan đến tử vong do sa sút trí tuệ hoặc do các bệnh lý hô hấp.

Những tranh luận xung quanh mối liên hệ giữa muối và tuổi thọ

Mối liên hệ giữa muối và tuổi thọ vẫn luôn là một vấn đề gây ra nhiều tranh cãi cũng như không có sự đồng thuận giữa các nghiên cứu. Một trong những lý do dẫn đến sự khác biệt kết quả của các nghiên cứu là do sự kém chính xác trong việc đo lường lượng natri nạp vào. Những nghiên cứu trước đây thường chỉ dựa vào kết quả đo lường natri trong nước tiểu của 1 ngày duy nhất hoặc tính toán lượng natri nạp vào qua bảng khảo sát chế độ ăn.

Cả 2 phương pháp này đều chưa đủ để có thể đánh giá lượng muối thường nạp vào của một cá nhân. Khó khăn trong việc phân biệt vai trò của natri và kali đối với sức khỏe bằng những phương pháp nghiên cứu hiện có cũng có thể góp phần làm nhiễu kết quả của các nghiên cứu.

Lượng natri tiêu thụ tối ưu là bao nhiêu?

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã khuyến cáo một người trưởng thành không nên tiêu thụ nhiều hơn 5 g muối/ngày (tương đương 2.3 g natri/ngày). Hướng dẫn điều trị mới nhất của Hiệp hội Tim mạch Châu Âu cũng khuyến cáo tương tự, với < 5 g muối/ngày.