PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan: “Làm sao để bác sĩ tai mũi họng không bỏ sót chẩn đoán hen suyễn?”

Xoay quanh chủ đề này, PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan, Chủ tịch Hội Hen Dị ứng Miễn dịch Lâm sàng Thành phố Hồ Chí Minh, Cố vấn chuyên môn của phòng khám đa khoa CHAC đã có những chia sẻ.

Đường hô hấp trên (tai mũi họng) và hô hấp dưới là một đường thống nhất

PGS Tuyết Lan cho biết, trước hết cần xác định hô hấp và tai mũi họng là một, một đường thở duy nhất. “Lý do chia ra 2 dạng chuyên khoa hô hấp và tai mũi họng là vì 2 vấn đề này quá phức tạp.

Nhưng trên thực tế phải hiểu rằng đường hô hấp trên (tai mũi họng) và hô hấp dưới là một đường thống nhất. Việc các bác sĩ hô hấp bỏ sót vấn đề tai mũi họng đặc biệt là ở hen nhi để lại nhiều hậu quả đã mà chúng tôi đề cập nhiều lần.” BS Lan lý giải. 

Bỏ sót chẩn đoán hen ở bệnh nhân tai mũi họng có thể gây hậu quả nghiêm trọng

“Ngược lại, bác sĩ tai mũi họng bỏ sót hen suyễn là một vấn đề còn nghiêm trọng hơn vì bệnh nhân có thể tử vong do cơn hen kịch phát” PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan nhấn mạnh.

Dẫn chứng thực tế, PGS Tuyết Lan cho biết, có 4 kiểu bệnh cảnh bỏ sót hen được đánh giá nghiêm trọng.

Đầu tiên là bệnh nhân hen dạng ho. Bệnh nhân hen dạng này chỉ ho mà không có các triệu chứng khò khè, khó thở, nặng ngực. “Vì vậy, các bệnh nhân này thường chỉ đến phòng khám tai mũi họng để điều trị.”

Nếu bác sĩ tai mũi họng không nhận biết được hen dạng ho thì cũng chỉ điều trị bệnh lý ở tai mũi họng như viêm mũi dị ứng, viêm xoang, viêm tai giữa, amidan, nạo VA...

Tuy nhiên, theo PGS Tuyết Lan, những cách làm trên không thể làm hết hen dạng ho được. Từ đó, dẫn đến việc có những bệnh nhân hen đi theo bác sĩ tai mũi họng để trị ho trong suốt một thời gian dài, 10 năm, 20 năm... Nếu may mắn, gặp được bác sĩ hô hấp thì đường thở đã bị tắc nghẽn cố định, bác sĩ không thể làm đường thở mở lại được.

“Nếu bệnh nhân được điều trị sớm, kịp thời thì việc tắc nghẽn đường thở trong hen hoàn toàn có thể khôi phục trở lại bình thường.” PGS.Lan cho biết.

Bệnh cảnh thứ hai, bệnh nhân chỉ biết mình bị hen khi bị lên đợt cấp hen và phải nhập viện cấp cứu. Do bệnh nhân không có thuốc điều trị hen, ngừa cơn và cắt cơn trong người, bệnh nhân có thể tử vong do hen kịch phát.

Bệnh cảnh thứ ba, có sản phụ bị hen cùng với bệnh lý tai mũi họng nhưng không được chẩn đoán hen nên chỉ điều trị ở bác sĩ tai mũi họng trong nhiều năm trước đó, đến lúc lâm bồn thì lên cơn hen.

“Rất may, sản phụ sinh con ở bệnh viện Từ Dũ được bác sĩ trưởng khoa hồi sức tích cực ICU hỗ trợ. Nếu không thì sinh mạng cả mẹ lẫn con có thể không được bảo toàn.” PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan chia sẻ

Bệnh cảnh thứ tư, bệnh nhân có tiền căn hen, được chẩn đoán hen nhưng lại không được bác sĩ hen tư vấn kỹ lưỡng. Vì vậy, khi hết triệu chứng của bệnh hen thì bệnh nhân lại bỏ điều trị. Sau khi có dấu hiệu khò khè, khó thở đi kèm với các bệnh lý về tai mũi họng thì bệnh nhân này đi đến bác sĩ tai mũi họng.

Các lần khám đều được điều trị về tai mũi họng đơn thuần mặc dù đêm trước đã lên cơn khó thở. Hậu quả là sản phụ sinh non. Đường hô hấp của cháu bé sơ sinh rất yếu, phải hỗ trợ với máy thở có đặt nội khí quản, thở oxy, kháng sinh, để lại hậu quả rất nặng nề cho cháu bé.

PGS Lan nhấn mạnh: “Như vậy, rõ ràng việc không nhận biết bệnh nhân hen suyễn ở bác sĩ tai mũi họng đã để lại hậu quả vô cùng to lớn, cho bệnh nhân, sản phụ lẫn trẻ sơ sinh”

Thống kê cho thấy 40% bệnh nhân viêm mũi dị ứng có hen, 50% bệnh nhân viêm mũi xoang mạn tính có polyp mũi hai bên có hen.

PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan lưu ý: “Bác sĩ tai mũi họng nhận biết được bệnh nhân tai mũi họng có hen đi kèm là một vấn đề cực kỳ quan trọng và rất mong muốn các bác sĩ tai mũi họng lưu ý vấn đề này.” 

Các bác sĩ tai mũi họng thường không dùng ống nghe để khám phổi bệnh nhân. Vì vậy, PGS Tuyết Lan khuyến cáo các bác sĩ tai mũi họng chú ý các triệu chứng của bệnh nhân. Nếu bệnh nhân có ho, khó thở, đặc biệt là khò khè và có triệu chứng về đêm thì nên nghĩ đến hen. Lúc đó chỉ cần chuyển đến bác sĩ hô hấp để làm hô hấp ký có thuốc giãn phế quản, một phương pháp rẻ tiền, không xâm lấn để được chẩn đoán và điều trị hen đúng cách.

Việc bỏ qua phổi khi điều trị tai mũi họng và ngược lại có thể đem đến nhiều hậu quả đáng tiếc. Vì vậy, việc phối hợp giữa hai chuyên khoa là vô cùng cần thiết.