- Chụp động mạch vành là tạo hình ảnh các động mạch vành của tim bằng thuốc cản quang dưới tia XQuang. Dựa vào hình ảnh thu được, BS sẽ chẩn đoán bệnh nhân có bị tổn thương động mạch vành hay không, mức độ tổn thương và phương án điều trị như thế nào.

- Nếu BS nghi ngờ có tổn thương động mạch vành sẽ chỉ định chụp động mạch vành cho bệnh nhân. Tuy nhiên quyết định cuối cùng vẫn thuộc về bệnh nhân và gia đình.

2. Chụp động mạch vành được tiến hành như thế nào?

- Tại phòng Can thiệp tim mạch, bệnh nhân được gắn một số thiết bị như điện tim, huyết áp, kẹp đo oxy…, bệnh nhân được lập 01 đường truyền (thường bên tay trái) để dùng thuốc khi cần thiết. Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể được dùng thuốc để giảm bớt sự lo lắng, căng thẳng nếu cần.

- BS gây tê cho bệnh nhân sau đó chọc kim nhỏ vào động mạch tại cổ tay hoặc bẹn, bệnh nhân có thể sẽ có cảm giác đau nhẹ tại vị trí chọc kim.

- BS thực hiện thủ thuật tiêm một lượng nhỏ thuốc cản quang (gốc iode hữu cơ)  vào từng động mạch vành đồng thời cho máy XQuang hoạt động để ghi lại hình ảnh của các động mạch vành.

- Trong quá trình thực hiện, bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo, hầu như không có cảm giác đau đớn gì, một số trường hợp có thể đau nhẹ tại vị trí chọc kim ban đầu.

- Khi đã chụp hình xong các động mạch vành, BS sẽ rút tất cả các ống thông ra khỏi người bệnh nhân, nhân viên phòng Can thiệp sẽ dùng một gói bông nhỏ ép vào vị trí cổ tay hoặc bẹn và cố định trong vòng 4-6giờ. Nếu đường vào động mạch từ ở cổ tay, bệnh nhân có thể đi lại bình thường ngay sau khi chụp động mạch vành. Trong đa số trường hợp, bệnh nhân được xuất viện ngày hôm sau.

***Thủ thuật có thể thay đổi tùy từng BV

- Bệnh nhân được nhập viện trước 1 ngày để làm các xét nghiệm cần thiết như: công thức máu, máu chảy-máu đông, nhóm máu, chức năng thận, đường máu, ion đồ, Xquang tim-phổi, siêu âm tim, điện tâm đồ…(Tại BV Hòa Hảo, TPHCM không cần nhập viện trước).

- Giấy tờ cần mang theo: Sổ theo dõi khám chữa bệnh, giấy ra viện, hồ sơ bệnh tim mạch trước đó nếu có, thẻ BHYT, CMND hoặc giấy tờ tương đương, giấy chuyển viện nếu bệnh nhân không khám đúng nơi đăng ký khám chữa bệnh ban đầu.

- Bệnh nhân sẽ được dùng một số loại thuốc cần thiết cũng như phải dừng một số loại thuốc mà bệnh nhân đang dùng trước khi được chụp động mạch vành để đảm bảo an toàn cho bệnh nhân.

- Giải thích và cam đoan chụp động mạch vành:

BS giải thích những lợi ích và sự cần thiết phải chụp động mạch vành, biến chứng và nguy cơ có thể gặp, những cảm giác khó chịu trong quá trình thủ thuật để bệnh nhân và thân nhân biết trước khi ký vào giấy cam đoan chụp động mạch vành.

Bệnh nhân phải đi cùng với một người nhà có quyền quyết định nhất để ký giấy cam đoan này vì đây là một văn bản có giá trị pháp lý giữa BS và bệnh nhân cũng như giữa BV và gia đình bệnh nhân.

- Bệnh nhân cần phải nhịn ăn ít nhất 6 giờ trước thủ thuật, tắm rửa sạch sẽ bằng xà phòng, vệ sinh vùng bẹn và vùng cổ tay 2 bên trước khi được chuyển lên phòng mổ.

Cũng như các thủ thuật xâm nhập khác, chụp động mạch vành cũng có những biến chứng nhất định, tuy nhiên biến chứng cũng không nhiều và lợi ích của chụp động mạch vành là rất lớn so với nguy cơ của nó. Êkip BS chụp động mạch vành luôn cố gắng hạn chế những biến chứng và nếu có xảy ra thì luôn sẵn sàng xử trí cấp cứu.

Những biến cố có thể gặp:

- Bầm tụ máu, chảy máu, nhiễm trùng tại chỗ chọc kim.

- Dị ứng với chất cản quang: Từ nhẹ là nổi mẩn ngứa, phản ứng sốt cho đến nặng là sốc với tụt huyết áp trầm trọng. BS luôn sẵn sàng xử trí, tuy nhiên bệnh nhân cần cung cấp đầy đủ tiền sử dị ứng thuốc để hạn chế biến chứng này.

- Tắc nghẽn hay vỡ động mạch vành: Hiếm gặp, có thể phẫu thuật tim để xử trí biến chứng này.

- Nhồi máu cơ tim, co thắt động mạch vành, rối loạn nhịp tim, tai biến mạch máu não…

- Suy thận cấp do thuốc cản quang: thường ít gặp với lượng thuốc cản quang dùng để chụp động mạch vành.

Kết quả chụp động mạch vành có thể gặp 3 khả năng sau:

- Khả năng thứ nhất: Động mạch vành không bị tổn thương hoặc tổn thương không cần phải can thiệp. Trong trường hợp này, bệnh nhân sẽ được cho ra viện ngày hôm sau để điều trị ngoại trú.

- Khả năng thứ hai: Động mạch vành bị tổn thương quá nặng, kéo dài hoặc tổn thương nhiều vị trí ngoài khả năng can thiệp qua da hoặc can thiệp có thể không mang lại kết quả tốt hơn các phương pháp khác. Bệnh nhân được điều trị nội khoa ổn định sau đó được chuyển tuyến trên để phẫu thuật nếu có chỉ định.

- Khả năng thứ ba: Động mạch vành bị tổn thương có chỉ định can thiệp qua da thì tùy vào mức độ tổn thương, BS sẽ giải thích với bệnh nhân và thân nhân về kế hoạch can thiệp.

AloBacsi.vn
Theo ThS.BS Nguyễn Lương Quang - BVĐK Quảng Nam