Người trẻ bị suy thận: Vì sao bệnh tiến triển nhanh và khó lường?

1. Những dấu hiệu của bệnh thận

Thưa bác sĩ, tiểu bọt và phù chân có phải là dấu hiệu sớm nhất của bệnh thận, đặc biệt là suy thận? Ngoài ra còn có những triệu chứng nào dễ bị bỏ sót?

BS.CK2 Lê Thị Đan Thùy - Trưởng khoa Nội Thận - Lọc máu, Bệnh viện Bình Dân trả lời:

Thận có khả năng bù trừ cao nên khi các dấu hiệu như tiểu bọt, phù chân xuất hiện, có thể bệnh đã ở giai đoạn muộn. Đây là những triệu chứng dễ nhận thấy nhưng không phải là dấu hiệu đầu tiên của bệnh lý thận.

Các dấu hiệu khác như tiểu ít, tiểu máu, phù mắt vào buổi sáng, tăng cân, da dẻ nhợt nhạt, huyết áp đột ngột tăng, khó thở, và mất ngủ cũng là những biểu hiện cảnh báo thận có vấn đề. Tuy nhiên, khi những triệu chứng này xuất hiện, bệnh đã có thể tiến triển.

Khám định kỳ là rất quan trọng, đặc biệt với người có yếu tố nguy cơ như: tăng huyết áp, tiểu đường, tiền sử gia đình có người mắc bệnh thận, hoặc đang sử dụng thuốc giảm đau dài ngày, thực phẩm chức năng, thuốc nam. Khám định kỳ giúp phát hiện sớm bệnh lý thận trước khi các triệu chứng nghiêm trọng xuất hiện.

2. Vì sao bệnh thận tiến triển nhanh?

Thưa BS, vì sao bệnh thận có thể chuyển cấp độ nhanh như vậy? Chúng ta có thể làm gì để kiểm soát tốt, không để bệnh diễn tiến quá nhanh ạ?

BS.CK2 Lê Thị Đan Thùy trả lời:

Bệnh lý thận có thể chuyển cấp rất nhanh trong một số trường hợp. Chẳng hạn, suy thận cấp có thể xảy ra do mất nước, nhiễm trùng, hoặc lạm dụng thuốc - khiến chỉ số creatinine tăng đột ngột và gây tổn thương thận nặng nề.

Suy thận tiến triển nhanh là khi bệnh lý cầu thận diễn tiến một cách nhanh chóng, khiến bệnh nhân cần điều trị mạnh tay và kịp thời. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, thuốc ức chế miễn dịch hiện đại lại không thể kiểm soát được bệnh, dẫn đến tình trạng diễn biến nhanh chóng.

3. Kiểm tra sức khỏe thận cho người khỏe mạnh và nhóm có nguy cơ

Với người trẻ khỏe mạnh, nếu muốn kiểm tra sức khỏe thận thì nên bắt đầu từ đâu? Và những ai thuộc nhóm nguy cơ cao cần theo dõi như thế nào?

BS.CK2 Lê Thị Đan Thùy trả lời:

Với người khỏe mạnh, không có bệnh nền hay yếu tố nguy cơ, việc kiểm tra sức khỏe thận có thể thực hiện mỗi năm một lần.

Các xét nghiệm cần làm gồm: đo ure, creatinine để ước tính độ lọc cầu thận (eGFR); xét nghiệm nước tiểu để phát hiện đạm niệu vi thể; siêu âm bụng để phát hiện bất thường cấu trúc thận như sỏi, nang hoặc dị dạng.

Riêng với nhóm nguy cơ cao - gồm người có tiểu đường, tăng huyết áp, béo phì, hoặc dùng thuốc có thể ảnh hưởng đến chức năng thận - nên kiểm tra thường xuyên hơn, mỗi 6 tháng. Trong trường hợp có tổn thương thận do tiểu đường, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm mỗi tháng hoặc thường xuyên hơn.

Đặc biệt, người sử dụng thực phẩm chức năng hoặc thuốc điều trị dài ngày cũng nên kiểm tra chức năng thận trước và sau vài tuần - vài tháng dùng thuốc để đảm bảo an toàn.

4. Lời khuyên bảo vệ sức khỏe thận cho người trẻ

BS có lời khuyên nào giúp người trẻ bảo vệ sức khỏe thận trong bối cảnh áp lực công việc, stress và lối sống không lành mạnh hiện nay?

BS.CK2 Lê Thị Đan Thùy trả lời:

Hiện nay, bệnh lý thận trở nên rất phổ biến, trong đó, những thói quen sinh hoạt hằng ngày đã ảnh hưởng rất nhiều đến thận, đặc biệt trên những người đã có bệnh lý thận. Khám định kỳ là cách để phát hiện sớm các tổn thương thận, từ đó điều trị kịp thời. 

Bên cạnh đó, khi đã hiểu về những tác động tiêu cực đến sức khỏe thận, chúng ta phải chủ động thay đổi lối sống để bảo vệ sức khỏe bản thân:

- Ăn nhạt: Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh.

- Uống đủ nước: Chia đều lượng nước trong ngày, mục tiêu đạt khoảng 1,5 lít nước tiểu/ngày (tùy cơ địa).

- Kiểm soát tốt bệnh nền: Người bị cao huyết áp hoặc tiểu đường cần theo dõi sát và điều trị ổn định.

- Tập thể dục thường xuyên: Giúp kiểm soát cân nặng, giảm stress - cả hai yếu tố này đều có lợi cho thận.

- Hút thuốc và sử dụng bia rượu có thể làm tổn thương thận.

- Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc: Bao gồm thuốc giảm đau, thuốc nam - bắc, thực phẩm chức năng… vì nhiều loại có thể gây độc cho thận. 

Khám và theo dõi định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm, can thiệp kịp thời và kiểm soát tốt bệnh lý thận. Hợp tác chặt chẽ với bác sĩ là chìa khóa giúp người bệnh duy trì được chất lượng cuộc sống dù đang sống chung với bệnh thận.

>>> Khoảng 30% người suy thận mạn là người trẻ: Điều gì đang xảy ra?