1. Người bị bệnh tiểu đường nên ăn gì?

Về nguyên tắc cơ bản trong chế độ ăn của người bệnh đái tháo đường nói chung và bệnh tiểu đường type 2 nói riêng là hạn chế tối đa gluxit (chất đường bột), điều này có tác dụng tránh tăng đường huyết, hạn chế các axit béo bão hòa để tránh rối loạn chuyển hóa. Thực đơn cho người bệnh tiểu đường cần được xây dựng để cung cấp đủ cho cơ thể một lượng đường vừa đủ ổn định và hài hòa là điều tốt nhất.

Người bệnh tiểu đường cần biết mình nên bổ sung thực phẩm như thế nào cho phù hợp, nên ăn gì và không nên ăn gì. Theo đó, những thực phẩm người bệnh tiểu đường nên ăn bao gồm:

Nhóm đường bột: Ngũ cốc nguyên hạt, đậu đỗ, gạo còn vỏ cám, rau củ,... được chế biến bằng cách hấp, luộc, nướng, hạn chế tối đa rán, xào,... Các loại củ như khoai sắn cũng cung cấp khá nhiều tinh bột, nên nếu người bệnh tiểu đường ăn các loại này thì cần phải giảm hoặc cắt cơm.

Nhóm thịt cá: Người bệnh tiểu đường nên ăn cá, thịt nạc, thịt gia cầm bỏ da, thịt lọc bỏ mỡ, các loại đậu đỗ,... được chế biến đơn giản như hấp, luộc, áp chảo nhằm loại bớt mỡ.

Nhóm chất béo, đường: Các thực phẩm có chất béo không bão hòa được ưu tiên trong chế độ ăn của người bệnh tiểu đường như cá hồi, cá ngừ, cá thu, dầu đậu nành, vừng, dầu cá, mỡ cá, olive,...

Nhóm rau: Nên ăn rau nhiều hơn trong thực đơn của mình thông qua các cách chế biến đơn giản như ăn sống, hấp, luộc, rau trộn nhưng không nên sử dụng nhiều loại sốt có chất béo.

Hoa quả: Người bệnh tiểu đường cần tăng cường ăn trái cây tươi, không nên chế biến thêm bằng cách cho thêm kem, sữa, hạn chế ăn các loại quả chín ngọt như sầu riêng, hồng chín, xoài chín,...

Cũng theo Viện dinh dưỡng quốc gia, tỷ lệ giữa các thành phần sinh năng lượng trong bữa ăn hàng ngày của người bệnh tiểu đường được xác định cụ thể như sau sẽ rất tốt trong ổn định, điều trị bệnh:

- Protein: Lượng protein nên đạt 1 – 1,2 g/kg/ngày đối với người lớn, tương đương 15 – 20% năng lượng khẩu phần.

- Lipit: Tỷ lệ chất béo nên là 25% tổng số năng lượng khẩu phần, không nên vượt quá 30%, hạn chế các axit béo bão hòa. Điều này giúp ổn định đường huyết, ngăn ngừa xơ vữa động mạch.

- Gluxit: Tỷ lệ năng lượng do gluxit cung cấp nên đạt từ 50 – 60% tổng số năng lượng khẩu phần của người bệnh tiểu đường. Nên chọn lựa loại thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp như gạo lức, bánh mì đen, yến mạch, các loại đậu nguyên hạt,...

Xem thêm: Danh sách các phòng mạch, phòng khám chuyên điều trị Nội tiết - Tiểu đường uy tín tại TPHCM

2. Người bệnh tiểu đường nên kiêng gì?

Để quá trình điều trị bệnh tiểu đường đạt kết quả tốt nhất, người bệnh tiểu đường cần hạn chế các loại thực phẩm sau:

- Hạn chế ăn gạo trắng, bánh mì, miến, bột sắn dây, các loại củ nướng.

- Hạn chế các thực phẩm chứa chất béo bão hòa, nhiều cholesterol gây nguy cơ tăng bệnh tim mạch, không tốt cho sức khỏe nói chung và người bệnh tiểu đường nói riêng.

- Người bệnh tiểu đường không nên ăn thịt lợn mỡ, phủ tạng động vật, da của gia cầm, kem tươi, dầu dừa, các loại bánh kẹo ngọt, mứt, sirô, các loại nước có ga,...

- Hạn chế tối đa các loại hoa quả sấy khô, mứt hoa quả,... bởi loại này chứa một lượng đường rất cao, không hề tốt cho sức khỏe người bệnh.

- Lưu ý, người bệnh cần tránh chế biến những món ăn hầm nhừ, xay nhuyễn hoặc nấu với nhiệt độ quá cao (chiên, nướng). Các món ăn này làm quá trình hấp thụ đường vào máu rất nhanh, khiến người bệnh dễ tăng đường huyết đột ngột. 

- Đồng thời, không nên dùng quá nhiều muối, thực phẩm chế biến sẵn. Lượng muối của người bị đái tháo đường không cao huyết áp và không suy thận được khuyến cáo là dưới 6g (ít hơn 1 muỗng cafe). Trong bữa ăn nên hạn chế dùng thêm các gia vị chấm (nước mắm ớt, muối tiêu chanh,…).

3. Nguyên tắc trong ăn uống đối với người bệnh tiểu đường

Thực đơn lý tưởng cho người bệnh đái tháo đường là đa dạng thực phẩm và đảm bảo các nhóm chất dinh dưỡng tinh bột, chất xơ, đạm, béo, vitamin, khoáng chất,… Thể trạng của mỗi người khác nhau nên lượng thực phẩm cũng khác nhau. 

Bác sĩ khoa Dinh dưỡng - Tiết chế, Nội tiết - Đái tháo đường sẽ khai thác các thông tin cân nặng, chiều cao, tình trạng bệnh lý,… để xây dựng được thực đơn cụ thể cho từng người bệnh. Bên cạnh đó cần biết và nắm rõ các nguyên tắc để tránh đường huyết tăng, ngăn chặn và làm chậm các biến chứng của bệnh tiểu đường:

- Chia khẩu phần ăn thành nhiều bữa trong ngày để tránh tình trạng đường huyết tăng đột ngột.

- Nếu ăn chưa đủ nhu cầu, người bệnh có thể thêm 1-3 bữa phụ xen kẽ 2 bữa chính. 

- Ăn uống điều độ, đúng giờ, không nên để tình trạng quá đói, hoặc quá no.

- Không nên thay đổi quá nhanh, quá nhiều cơ cấu và khối lượng các bữa ăn hàng ngày.

- Sau khi ăn 1-2 giờ, người bệnh đo đường huyết, nếu ở mức 90 ml/dl đến dưới 180mg/dl là tốt.

- Cần vận động sau khi ăn, tránh nằm, ngồi một chỗ sau ăn, dành thời gian tập luyện thể dục thể thao để đảm bảo sức khỏe, hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.

Tham khảo thêm: Danh sách các bệnh viện có chuyên khoa Nội tiết - Tiểu đường giàu kinh nghiệm tại TPHCM