Mùa cúm năm nay có thể nặng hơn: chủng H3N2 lên ngôi

H3N2 là gì và tại sao nó trở nên nguy hiểm?

Virus cúm A có nhiều chủng - trong đó H1N1 và H3N2 là hai chủng phổ biến nhất. Mỗi chủng lại có đặc điểm sinh học, cách lây lan, mức độ gây bệnh khác nhau:

• H1N1 thường gây cúm nhẹ - trung bình, dễ điều trị.
• H3N2 được xem là “khó lường” hơn vì nó dễ biến đổi và có khả năng gây bệnh nặng, đặc biệt ở người già, người có bệnh nền và trẻ nhỏ.
  
  

Một số đặc điểm khiến H3N2 trở nên đáng lo ngại:

Khả năng tái biến cao: H3N2 có tốc độ biến đổi kháng nguyên nhanh hơn, làm cho kháng thể người từng nhiễm hoặc tiêm vaccine có thể kém hiệu quả hơn.

Tỷ lệ nhập viện cao: Nghiên cứu tại Mỹ cho thấy bệnh nhân cúm do H3N2 có khả năng cần nhập viện, biến chứng viêm phổi cao hơn các chủng khác.

Hiệu lực vaccine thấp hơn: Trong một số mùa cúm trước, vaccine cúm mùa (phòng H3N2) được ghi nhận có hiệu lực thấp hơn vì chủng H3N2 biến đổi nhiều, dẫn đến “mismatch” kháng nguyên.

Vì sao H3N2 được dự báo phổ biến trong mùa cúm năm nay?

Một vài lý do khiến H3N2 được dự báo chiếm ưu thế trong mùa cúm sắp tới:

Mô hình giám sát cúm toàn cầu: Các trung tâm kiểm soát bệnh truyền nhiễm như WHO, CDC theo dõi mẫu virus từ bệnh nhân cúm mỗi năm. Nếu H3N2 được phát hiện nhiều hơn tại các khu vực trọng điểm, nhiều khả năng mùa cúm đó sẽ “lên ngôi H3N2”.

Tái nhiễm và khả năng miễn dịch giảm dần: Nhiều người đã từng nhiễm H3N2 trong các mùa trước hoặc tiêm vaccine, nhưng miễn dịch có thể giảm theo thời gian. Do đó, khi chủng này trở lại, nhiều người có thể mắc bệnh lần nữa.

Tương tác xã hội và thời tiết: Thời tiết lạnh, gió và độ ẩm cao là điều kiện lý tưởng cho virus cúm lan truyền. Khi mọi người tái tụ tập sau thời gian ngừng cách ly hoặc đeo khẩu trang ít hơn, virus dễ lan mạnh.

Những hệ quả tiềm tàng nếu H3N2 “lấn át”

Nếu H3N2 thực sự chiếm ưu thế, ta có thể đối mặt với:

Số ca mắc cao hơn: Vì H3N2 dễ lây lan, nhiều người chưa có miễn dịch hoặc miễn dịch suy giảm dễ mắc hơn.

Tỷ lệ nhập viện tăng: Nhóm nguy cơ cao như người cao tuổi, trẻ em, người bệnh mạn tính có thể bị biến chứng nặng.

Áp lực lên hệ thống y tế: Bệnh viện, cơ sở y tế có thể quá tải khi nhiều bệnh nhân cần điều trị, nhập viện và chăm sóc.

Hiệu quả vaccine giảm: Nếu vaccine mùa cúm không khớp tốt với chủng H3N2 lưu hành, hiệu lực bảo vệ sẽ thấp hơn và người dân cần kết hợp biện pháp phòng ngừa khác như đeo khẩu trang, vệ sinh tay.

Những biện pháp phòng ngừa cần làm ngay

Để giảm nguy cơ cúm mùa do H3N2, mỗi người nên thực hiện:

Tiêm vaccine cúm mùa hàng năm: Mặc dù hiệu lực có thể không hoàn hảo, tiêm vaccine vẫn là biện pháp bảo vệ quan trọng nhất.

Vệ sinh cá nhân tốt: Rửa tay thường xuyên, dùng nước sát khuẩn, che miệng khi ho - hắt hơi.

Tránh chỗ đông đúc khi cúm bùng phát mạnh: Nên cân nhắc hạn chế tụ tập hoặc dùng khẩu trang nơi công cộng.

Bổ sung dinh dưỡng và giữ sức khỏe tăng đề kháng: Ăn đủ rau củ, trái cây, uống đủ nước, ngủ đủ giấc, vận động nhẹ nhàng.

Khám và điều trị kịp thời: Nếu có triệu chứng cúm (sốt cao, ho, mệt mỏi, khó thở), nên đến cơ sở y tế sớm. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê kháng virus như oseltamivir nếu phù hợp.

Lưu ý cho người cao tuổi và người bệnh mạn tính

Nhóm người cao tuổi, người có bệnh nền (tim, phổi, tiểu đường, suy thận…) nên hết sức thận trọng vì H3N2 có thể gây biến chứng nặng. Nếu thuộc nhóm này:

• Hãy ưu tiên tiêm vaccine cúm.
• Luôn giữ thuốc hạ sốt, dung dịch điện giải để bù nước khi sốt.
• Có kế hoạch theo dõi tại nhà hoặc liên hệ nhanh với bác sĩ nếu triệu chứng nặng.
• Duy trì cơ chế dự phòng như hạn chế tiếp xúc nơi đông đúc, đeo khẩu trang khi cần.