Mổ nội soi tim tại BV ĐH Y dược TPHCM - Ảnh: Ngô Bảo Khoa

Chào bạn,

- Hiện nay phương pháp phẫu thuật nội soi không còn xa lạ gì vì đã được áp dụng rộng rãi cho nhiều loại phẫu thuật trong nhiều chuyên khoa. Tuy nhiên, với chuyên ngành phẫu thuật tim, một chuyên ngành được xem là phức tạp, vẫn không ít người dè dặt: “Mổ tim có mổ nội soi?”.

Hiện BV ĐH Y dược TPHCM là trung tâm duy nhất tại miền Nam (bên cạnh một số trung tâm tim mạch ở miền Bắc) thực hiện phương pháp phẫu thuật nội soi tim và đạt được kết quả khả quan.

Trong lịch sử ngoại khoa, có lẽ chưa có sự thay đổi trang thiết bị nào ảnh hưởng đến phương pháp phẫu thuật sâu sắc như phẫu thuật nội soi.

Tất cả các thao tác phẫu thuật gần như thay đổi hoàn toàn so với phẫu thuật kinh điển vì được thực hiện qua dụng cụ với sự quan sát trên màn hình, thay vì thực hiện bằng tay trong một không gian ba chiều. 

Ngành phẫu thuật tim cũng từng bước áp dụng các kỹ thuật mổ ít xâm lấn và kỹ thuật mổ nội soi.

Do đặc thù cấu trúc giải phẫu tim phức tạp, các loại phẫu thuật lớn, những thao tác đòi hỏi sự chính xác cao nên phẫu thuật nội soi tim được triển khai tương đối chậm nhằm mục đích đảm bảo đạt chất lượng như phẫu thuật kinh điển nhưng ít xâm lấn hơn. 

Bệnh nào có thể mổ nội soi?

Đường mổ kinh điển trong phẫu thuật tim là đường rạch da dọc giữa ngực và xẻ dọc xương ức.

Thay vì phải thực hiện đường mổ dài như vậy, trong phẫu thuật nội soi tim bác sĩ phẫu thuật mổ qua 2, 3 lỗ nhỏ trên thành ngực và tiếp cận với tim bệnh nhân bằng đường mổ khoảng 4-5cm ở thành bên ngực phải.

Qua đường mổ, bác sĩ tiến hành các thao tác phẫu thuật thông qua những dụng cụ đặc biệt cùng với ống soi có máy quay. Nên biết rằng việc thao tác dựa trên những hình ảnh do máy quay cung cấp, thực hiện thao tác với dụng cụ dài trong phẫu trường hẹp và sâu không phải đơn giản.

Hơn nữa, các thao tác cần được thực hiện hoàn hảo để giảm thiểu những nguy cơ. Chính vì vậy, phẫu thuật nội soi tim đòi hỏi ở bác sĩ phẫu thuật phải có kỹ năng cao và được huấn luyện kỹ lưỡng.

Bác sĩ phẫu thuật vừa phải có khả năng thực hiện các loại phẫu thuật tim qua đường mở kinh điển, vừa phải có khả năng thực hiện phẫu thuật nội soi. 

Có nhiều loại phẫu thuật tim có thể thực hiện bằng phương pháp nội soi như: sửa hoặc thay van hai lá, sửa van ba lá, vá lỗ thông liên nhĩ, cắt bỏ u nhày nhĩ trái, sửa chữa bất thường hồi lưu tĩnh mạch phổi, sửa chữa kênh nhĩ thất bán phần...

Tuy nhiên, không phải bất cứ loại phẫu thuật nào hoặc bất cứ trường hợp nào cũng có thể mổ nội soi. 

Mổ nội soi có lợi gì?

Ưu điểm rõ rệt nhất và được người bệnh, đặc biệt là phụ nữ và người trẻ tuổi, quan tâm nhiều nhất là tính thẩm mỹ.

Đường mổ trong phẫu thuật tim nội soi giúp người bệnh chỉ chịu một vết sẹo nhỏ, người bệnh có thể che giấu vết sẹo này. Thậm chí, nữ giới có thể mặc đồ tắm mà không để lộ vết sẹo vì vết sẹo được giấu kỹ.

Nhưng quan trọng là những lợi điểm lớn lao khác mà phẫu thuật nội soi tim mang lại. Phương pháp này giúp tránh được đường mở dọc xương ức, giữ xương ức lành lặn. Việc chẻ xương ức có thể gây một số biến chứng như nhiễm trùng xương ức, xương ức mất vững...

Phẫu thuật nội soi tim thường có thời gian thở máy sau mổ và thời gian điều trị hồi sức ngắn, giảm việc truyền máu và các chế phẩm của máu... giúp cho quá trình điều trị bệnh nhẹ nhàng hơn, thời gian hồi phục nhanh hơn.

Phẫu thuật nội soi tim đặc biệt có lợi với những trường hợp mổ lại, chẳng hạn như trường hợp người bệnh đã được thay van hai lá nhân tạo trước đây, sau thời gian 10-15 năm van tim bị hư, cần thay van tim mới.

Việc thực hiện cùng đường mổ ở lần mổ sau sẽ rất khó khăn và nguy hiểm vì các mô bên dưới bị dính chặt sau cuộc mổ đầu tiên. Với phẫu thuật nội soi tim, bác sĩ có thêm một đường khác để tiếp cận tim ngoài đường mổ dọc xương ức.