Câu hỏi

Thời gian gần đây, nghe nói quá nhiều về từ “đột quỵ” gây liệt hay tử vong bất ngờ. Đột quỵ là gì mà ghê vậy AloBacsi ơi? Cách nhận biết khi bị đột quỵ? Khi có triệu chứng đột quỵ cần cấp cứu như thế nào?

Trả lời

Chào bạn,

Cách nay hơn 2400 năm, ông tổ của ngành y khoa Hyppocrate là người đầu tiên nhận biết và mô tả bệnh lý đột quỵ với triệu chứng liệt nửa người một cách đột ngột.

Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, xảy ra khi một phần của não bộ bị tổn thương vì mất đi nguồn nuôi dưỡng, nguyên nhân là do dòng máu đang chuyên chở Oxy và các chất dinh dưỡng khác cho não bộ bị tắc nghẽn (gây thiếu máu não), hoặc bị vỡ đột ngột (gây xuất huyết hay chảy máu trong não).

Khi dòng máu không thể đi đến não, các tế bào não sẽ ở trong tình trạng  thiếu máu, không hoạt động được nữa, sau đó bị hoại tử và chết đi, nếu sự cung cấp máu cho não không được phục hồi.

Đột quỵ bao gồm hai thể chính: thiếu máu não và xuất huyết não, tùy thuộc vào mạch máu bị tắc nghẽn hay bị vỡ gây chảy máu. Tùy thuộc vào loại đột quỵ sẽ có chế độ điều trị riêng biệt, điều quan trọng nhất là người thầy thuốc phải tìm được nguyên nhân gây ra đột quỵ, và xác định não đã bị tổn thương ở đâu.

Cơn thoáng thiếu máu não cục bộ (TIA)

Khoảng một phần ba các trường hợp đột quỵ xuất hiện sau bởi một hoặc nhiều cơn "đột quỵ nhẹ", hay còn gọi các cơn thiếu máu não thoáng qua.

Cơn thiếu máu não thoáng qua có thể xảy ra nhiều ngày, nhiều tuần hoặc thậm chí nhiều tháng trước khi bệnh nhân bị đột quỵ thật sự.

Cơn thiếu máu não thoáng qua xảy ra do sự ngừng tạm thời việc cung cấp máu lên não. Các triệu chứng xảy ra nhanh chóng và chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn, thường từ một vài phút đến vài giờ, và bệnh nhân phục hồi hoàn toàn trong vòng 24 giờ. Ví dụ, nếu bệnh nhân bị mất thị lực đột ngột, hoặc yếu một cánh tay hoặc chân rồi sau đó biến mất, đó có thể là triệu chứng một cơn thiếu máu não thoáng qua.

Do tình trạng thiếu máu não chỉ là xảy ra trong thời gian ngắn, khả năng vận động của cơ thể có thể sớm trở lại bình thường, điều này làm cho bệnh nhân rất dễ bỏ qua hoặc tin rằng không có vấn đề gì quan trọng. Tuy nhiên, rất nguy hiểm nếu bạn bỏ qua cơn thoáng thiếu máu não cục bộ, bởi vì nguyên nhân tiềm ẩn gây thiếu máu não vẫn đang tồn tại. Cơn thiếu máu não thoáng qua thường là dấu hiệu cảnh báo sớm của đột quỵ thật sự sẽ xảy ra ngay sau đó, do vậy cần đến gặp BS chuyên khoa ngay lập tức, trước khi mọi việc trở nên quá muộn. 

Những dấu hiệu của đột quỵ

* Đột ngột yếu, tê hay liệt mặt tay hoặc chân (đặc biệt là ở một bên của cơ thể)

* Không nói được hoặc khó khăn trong nói hay hiểu ngôn ngữ.

* Đột ngột mất thị lực, đặc biệt chỉ ở một mắt.

* Đột ngột, nhức đầu dữ dội mà không có nguyên nhân rõ ràng.

* Chóng mặt không giải thích được do nguyên nhân gì, mất thăng bằng hoặc phối hợp vận động (đặc biệt chóng mặt đi kèm với bất kỳ các triệu chứng trên)

Tìm kiếm sự giúp đỡ kịp thời

Nếu bạn hay người quen của bạn có bất kỳ dấu hiệu cảnh báo được liệt kê ở trên, hãy gọi số 115 ngay lập tức, ngay cả khi các triệu chứng hồi phục hoặc thậm chí các triệu chứng dường như biến mất. Nếu các triệu chứng kéo dài hơn 10-15 phút, xuất hiện thường xuyên hoặc có vẻ sẽ xấu hơn, hãy nhanh chóng đưa bệnh nhân đến BV Nhân dân 115 bằng xe cứu thương (gọi số 115) hoặc xe cá nhân.

Thật không may, bệnh nhân thường không đến bệnh viện trong một hoặc vài ngày đầu từ khi các triệu chứng đầu tiên xuất hiện, khi đến bệnh viện, thường là quá muộn để có thể điều trị đặc hiệu. Việc nhận biết các dấu hiệu cảnh báo đột quỵ và hành động ngay sau khi các triệu chứng xuất hiện, bệnh nhân sẽ có khả năng hồi phục tốt nhất.
 

Câu hỏi liên quan

• Bị chó cắn sau tiêm phòng dại 3 mũi, có cần tiêm lần nữa?
• Tại sao tắm xong bị nổi chấm đỏ li ti khắp người?
• Bệnh nhân bị phù mạch bạch huyết muốn được BS.CK2 Nguyễn Cao Viễn điều trị bằng mổ vi phẫu, liên hệ ở đâu?